Öz
Günümüzde farklı işlevleri bünyesinde barındıracak şekilde inşa edilen ve kent merkezine alternatif olma iddiası taşıyan alışveriş merkezlerinin, postmodern çağın kamusal mekân yorumunu sundukları kabul edilmektedir. Bu yazı, kentsel mekâna alternatif bir ‘yaşam merkezi’ olarak geliştirilen ve klasik çok katlı AVM kurgusu yanında, ‘geleneksel kamusal mahalle-pazar deneyimi’ne bir gönderme, kamusallık iddiasındaki bir ‘sokak’ ve ‘kent parkı’ gibi ek özellikleri içinde bulunduracak şekilde projelendirilen İstinyepark İzmir Alışveriş Merkezi’nin sunduğu kamusal mekan niteliklerini irdelemektedir. İnceleme sonucunda projenin bir tüketim mekânı olmanın ötesine geçemediği, eşitlik ve erişilebilirlik ilkelerini taşımadığı; tasarım kararlarında, kamusallık söylemiyle çelişecek şekilde içe dönük bir yaklaşım benimsendiği; parkın kentliye herhangi bir etkinlik vaadi içermeyen pasif bir yeşil alan niteliğinde düzenlendiği; kentsel alanı taklit eden mekânsal kurguların ise, gerçeklikle ilişkilenmeyen, dekorvari bir temsilden ibaret olduğu; dolayısıyla İstinyepark İzmir AVM’nin bir tüketim merkezi olabilse de, kent merkezine alternatif olabilecek bir kamusal mekân atmosferi taşımadığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyol Altun, D. (2010). Kent Çeperlerindeki Az Katlı Konut Topluluklarının Kullanıcı-Mekân İlişkisi Bağlamında Değerlendirilmesi: İzmir Örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, İzmir.
- Aktürk Çetin, B. (2018). “Alışveriş Merkezleri: Yeni Birer Kent Merkezi Olabilir Mi?”, Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 15, 1-17.
- Arendt, H. (2012). İnsanlık Durumu, (Çev: B.S. Şener), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Bal, E. (2011). Türkiye'de 2000 Sonrası Neoliberal Politikalar Çerçevesinde İmar Mevzuatındaki Değişimler Ve Yeni Kentleşme Pratikleri: İstanbul Örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, İzmir.
- Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu, (Çev: H. Deliçaylı, F. Keskin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Birol, G. (2005). “Çağdaş Alışveriş Merkezlerinde Kent Dokusunun Yeniden Yorumlanması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20, 4, 421-427.
- Bocock, R. (1997). Tüketim, Dost Kitabevi, Ankara.
- Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu, (Çev: A. Ekmekçi, O. Taşkent), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Featherstone, M. (1996). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (Çev: M. Küçük), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Gottdiener, Marx. 2005. “Merkezin Yeniden Kavranması: Alışveriş Merkezlerinin Toplumsal Göstergebilmsel Bir Çözümlemesi”. Postmodern Göstergeler: Maddi Kültür ve Postmodern Yaşam Biçimleri (Çev: E. Cengiz, H.Gür, A. Nur). İmge Kitabevi, Ankara.
- Gruen, V. ve Smith, L. (1960). Shopping Towns USA, Reinhold Publishing Corporation, New York.
- Gürün, B. A. (2005). “Alışveriş Merkezlerine Karşı Kent Merkezi”, Planlama, 31, 63-74.
- Habermas, J. (2004). Kamusal Alan, (Çev: M. Özbek), Hil Yayın, İstanbul.
- Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu, (Çev: S. Savran), Metis Yayınları, İstanbul.
- Kostof, S. (1992). The City Assembled: The Elements of Urban Form Through History, Thames and Hudson, London.
- Mitchell, D. (1995). “The End Of Public Space? People’s Park, Definitions of The Public and Democracy”, Annals of The Association of American Geographers, 85, 1, 108-133.
- Ritzer, G. (2000). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Ayrıntı Yayınları, Ankara.
- Ritzer, G. (2004). The Globalization of Nothing, Sage Publications.
- Sennett, R., (1996). Kamusal İnsanın Çöküşü, (Çev: S. Durak, A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Southworth, M. (2005). “Reinventing Main Street: From Mall to Townscape Mall”, Journal of Urban Design, 10, 2, 151-170.
- Sungur, S. (2011). “Tüketimin Küreselleşmesi ve Tüketim Tapınakları: Postmodern Panayır Yerlerinde Alışveriş”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 14, 14, 7-35.
- Şentürk, Ü. (2012). “Tüketim Toplumu Bağlamında Boş Zamanların Kurumsallaştırdığı Bir Mekân: Alışveriş Merkezleri (AVM)”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 63 -77.
- Thorns, D. C. (2004). Kentlerin Dönüşümü, Kent Teorisi ve Kentsel Yaşam, CSA Global Yayın Ajansı, İstanbul.
- Uzun, İ. (2008). Kamusal Mekan – Tüketim Olgusu Etkileşiminin İzmir’deki Alışveriş Merkezleri Bağlamında Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, İzmir.
- Vural, T. ve Yücel, A. (2006). “Çağımızın Yeni Kamusal Mekânları Olarak Alışveriş Merkezlerine Eleştirel Bir Bakış”, İTÜ Dergisi Mimarlık, Planlama, Tasarım, 5(2), 97-106.
- Yırtıcı, H. ve Uluğoğlu, B. (2004). “Mekânın Altyapısal Dönüşümü”, İTÜ Dergisi/a Mimarlık, Planlama, Tasarım, 3, 1, 43-52.
Öz
It is accepted that shopping centers, which are built to accommodate different functions and claim to be an alternative to the city center, present the public space interpretation of the postmodern era. This article talk over the İstinyepark İzmir Shopping Center by its public space qualifications. It was developed, in addition the classic multi-storey shopping mall setup, as an alternative 'life center' to the urban space with referments to the 'traditional public neighbourhood-market experience', a 'public street' and 'public city park'. As a result of the examination, it was concluded that the project could not go beyond being a consumption space. Because it has not carry the principles of equality and accessibility; was adopted an enclaved approach in design decisions, contradicting the publicity; the city park is arranged as a passive green space that does not promise any activity to the citizens; the spatial organizations that imitate the urban space are just a decor-like representation. Therefore, although İstinyepark İzmir AVM may be a consumption center, it does not carry a public space atmosphere for an alternative to the city center.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyol Altun, D. (2010). Kent Çeperlerindeki Az Katlı Konut Topluluklarının Kullanıcı-Mekân İlişkisi Bağlamında Değerlendirilmesi: İzmir Örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, İzmir.
- Aktürk Çetin, B. (2018). “Alışveriş Merkezleri: Yeni Birer Kent Merkezi Olabilir Mi?”, Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 15, 1-17.
- Arendt, H. (2012). İnsanlık Durumu, (Çev: B.S. Şener), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Bal, E. (2011). Türkiye'de 2000 Sonrası Neoliberal Politikalar Çerçevesinde İmar Mevzuatındaki Değişimler Ve Yeni Kentleşme Pratikleri: İstanbul Örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, İzmir.
- Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu, (Çev: H. Deliçaylı, F. Keskin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Birol, G. (2005). “Çağdaş Alışveriş Merkezlerinde Kent Dokusunun Yeniden Yorumlanması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20, 4, 421-427.
- Bocock, R. (1997). Tüketim, Dost Kitabevi, Ankara.
- Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu, (Çev: A. Ekmekçi, O. Taşkent), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Featherstone, M. (1996). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (Çev: M. Küçük), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Gottdiener, Marx. 2005. “Merkezin Yeniden Kavranması: Alışveriş Merkezlerinin Toplumsal Göstergebilmsel Bir Çözümlemesi”. Postmodern Göstergeler: Maddi Kültür ve Postmodern Yaşam Biçimleri (Çev: E. Cengiz, H.Gür, A. Nur). İmge Kitabevi, Ankara.
- Gruen, V. ve Smith, L. (1960). Shopping Towns USA, Reinhold Publishing Corporation, New York.
- Gürün, B. A. (2005). “Alışveriş Merkezlerine Karşı Kent Merkezi”, Planlama, 31, 63-74.
- Habermas, J. (2004). Kamusal Alan, (Çev: M. Özbek), Hil Yayın, İstanbul.
- Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu, (Çev: S. Savran), Metis Yayınları, İstanbul.
- Kostof, S. (1992). The City Assembled: The Elements of Urban Form Through History, Thames and Hudson, London.
- Mitchell, D. (1995). “The End Of Public Space? People’s Park, Definitions of The Public and Democracy”, Annals of The Association of American Geographers, 85, 1, 108-133.
- Ritzer, G. (2000). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Ayrıntı Yayınları, Ankara.
- Ritzer, G. (2004). The Globalization of Nothing, Sage Publications.
- Sennett, R., (1996). Kamusal İnsanın Çöküşü, (Çev: S. Durak, A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Southworth, M. (2005). “Reinventing Main Street: From Mall to Townscape Mall”, Journal of Urban Design, 10, 2, 151-170.
- Sungur, S. (2011). “Tüketimin Küreselleşmesi ve Tüketim Tapınakları: Postmodern Panayır Yerlerinde Alışveriş”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 14, 14, 7-35.
- Şentürk, Ü. (2012). “Tüketim Toplumu Bağlamında Boş Zamanların Kurumsallaştırdığı Bir Mekân: Alışveriş Merkezleri (AVM)”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 63 -77.
- Thorns, D. C. (2004). Kentlerin Dönüşümü, Kent Teorisi ve Kentsel Yaşam, CSA Global Yayın Ajansı, İstanbul.
- Uzun, İ. (2008). Kamusal Mekan – Tüketim Olgusu Etkileşiminin İzmir’deki Alışveriş Merkezleri Bağlamında Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, FBE, İzmir.
- Vural, T. ve Yücel, A. (2006). “Çağımızın Yeni Kamusal Mekânları Olarak Alışveriş Merkezlerine Eleştirel Bir Bakış”, İTÜ Dergisi Mimarlık, Planlama, Tasarım, 5(2), 97-106.
- Yırtıcı, H. ve Uluğoğlu, B. (2004). “Mekânın Altyapısal Dönüşümü”, İTÜ Dergisi/a Mimarlık, Planlama, Tasarım, 3, 1, 43-52.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyoloji |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 10 Kasım 2022 |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Ekim 2022 |
| Kabul Tarihi | 28 Haziran 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Sayı: 53 |
Kaynak Göster
- Makale Dosyaları