TURİZM ODAKLI BÜYÜME HİPOTEZİNİN YAPISAL KIRILMALAR İLE SINANMASI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 53, 37 - 52, 28.10.2022

Erdal Berk , Elif Hilal Nazlıoğlu , Çağın Karul

https://doi.org/10.30794/pausbed.1102172

Öz

Bu çalışmanın amacı, turizm odaklı büyüme hipotezi kapsamında Türkiye’de ekonomik büyüme ile turizm gelirleri arasındaki ilişkinin yapısal kırılmaları dikkate alan testler yardımıyla incelenmesidir. Bu kapsamda, Ocak 2005-Aralık 2019 dönemine ait sanayi üretim endeksi, turizm gelirleri ve reel efektif döviz kuru verileri ele alınarak Fourier yaklaşımına dayalı nedensellik ve eşbütünleşme testlerinden yararlanılmıştır. Nedensellik testi sonuçları, yapısal kırılmayı dikkate almayan Granger nedensellik testinin aksine yapısal kırılmayı dikkate alan nedensellik testlerinin sonuçlarının turizm gelirlerinden ekonomik büyümeye tek yönlü bir nedensellik ilişkisine sahip olduğu bulgusunu ortaya koymuştur. Benzer olarak, eşbütünleşme analizinde de kırılmayı dikkate almayan Johansen testinin aksine Fourier Johansen testi ekonomik büyüme, turizm gelirleri ve reel döviz kuru arasında uzun dönem dengenin varlığı tespit edilmiştir. Ayrıca uzun dönemli eşbütünleşme tahmini, turizm gelirlerinin ekonomik büyüme üzerinde pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bir etkisinin olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

: Ekonomik büyüme, turizm gelirleri, Fourier, nedensellik, eşbütünleşme

TESTING THE TOURISM-LED GROWTH HYPOTHESIS WITH STRUCTURAL BREAKS: THE CASE OF TURKEY

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between economic growth and tourism revenues in Turkey within the scope of the tourism-led growth hypothesis with the help of tests that take into account structural breaks. In this context, causality and cointegration tests based on the Fourier approach were used by considering the industrial production index, tourism revenues and real effective exchange rate data for the January 2005-December 2019 period. The results of the causality test revealed that, unlike the Granger causality test, which does not take into account the structural break, the results of the causality tests that take into account the structural break have a unidirectional causality relationship from tourism revenues to economic growth. Similarly, contrast to the Johansen test, which does not take into account the break in the cointegration analysis, the Fourier Johansen test detected the existence of a long-term relationship between economic growth, tourism revenues and the real exchange rate. In addition, the long-term cointegration estimation showed that tourism revenues have a positive and statistically significant effect on economic growth.

Anahtar Kelimeler

Economic growth, tourism revenues, Fourier, causality, cointegration

Kaynakça

• Akan, Y., Arslan, İ., & Işık, U. C. (2008). The Impact of Tourism on Economic Growth: The Case of Turkey. Journal of tourism, 9(2), 47-69.
• Algan, N., & Gencer, S. (2015). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Testinden Bulgular. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 31-44.
• Altıner, A. (2019). Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye örneği (1969-2018). Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 3(2), 114-133.
• Arslanturk, Y., Balcilar, M., & Ozdemir, Z. A. (2011). Time-varying linkages between tourism receipts and economic growth in a small open economy. Economic Modelling, 28(1-2), 664-671.
• Arslanturk, Y. (2012). Dynamic relation between economic growth, foreign ort he and tourism incomes: An econometric perspective on Turkey. Journal of Business Economics and Finance, 1(1), 30-37.
• Bal, H., Akça, E. E., & Bayraktar, M. (2016). The contribution of tourism to economic growth: A research on the Turkey. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7 (1), 1–20.
• Balaguer, J., & Cantavella-Jorda, M. (2002). Tourism as a long-run economic growth factor: the Spanish case. Applied economics, 34(7), 877-884.
• Brida J. G., Lanzilotta, B., Pereyra, J. S. & Pizzolon, F. (2015). A nonlinear approach to the tourism-led growth hypothesis: the case of the MERCOSUR. Current Issues in Tourism, 18(7), 647-666.
• Brida, J. G., Cortes-Jimenez, I. & Pulina, M. (2016). Has the tourism-led growth hypothesis been validated? A literature review. Current Issues in Tourism, 19(5), 394-430.
• Çetinel, F. G. (2001). Turizmde Tamtim ve Reklam Faaliyetlerinin Önemi:(Türkiye'nin Tanıtımında Turizm Bakanlığı'nın Yurtdışında Faaliyet Gösteren Medya Araçlarında Yaptığı Reklam Harcamaları ile Türkiye'ye Gelen Turist Sayısı Arasındaki ilişkinin Değerlendirilmesi). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12(2), 151-161.
• Çımat, A., & Bahar, O. (2003). Turizm sektörünün Türkiye ekonomisi içindeki yeri ve önemi üzerine bir değerlendirme, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3, 71-85.
• Çil Yavuz, N. (2006). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162-171.
• Çoban, B., Firuzan, E., & Oğuzhan, A. (2018). Farklı Varyanslık ve Yapısal Kırılmalar Altında Ekonomik Büyüme ile Turizm İlişkisinin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 319-337.
• Çoban, O., & Özcan, C. C. (2013). Türkiye’de turizm gelirleri-ekonomik büyüme ilişkisi: nedensellik analizi (1963-2010). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 243-261.
• Demir, Y. (2021). Yapısal kırılmalar altında reel ekonomik büyüme, reel döviz kuru ile turizm gelirleri ilişkisinin ampirik analizi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 26-40.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Enders, W., & Jones, P. (2016). Grain prices, oil prices, and multiple smooth breaks in a VAR. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 20(4), 399-419.
• Enders, W., & Lee, J. (2012). The flexible Fourier form and Dickey–Fuller type unit root tests. Economics Letters, 117(1), 196-199.
• Ertugrul, H. M., & Mangir, F. (2015). The tourism-led growth hypothesis: empirical evidence from Turkey. Current Issues in Tourism, 18(7), 633-646.
• Ethem, E. S. E. N., & Özata, E. (2017). Turizmin ekonomik büyümeye etkisi: turizme dayalı büyüme hipotezinin türkiye için geçerliğinin ARDL modeli ile analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 43-58.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
• Gunduz, L., & Hatemi-J, A. (2005). Is the tourism-led growth hypothesis valid for Turkey?. Applied Economics Letters, 12(8), 499-504.
• Husein, J., & Kara, S. M. (2011). Research note: Re-examining the tourism-led growth hypothesis for Turkey. Tourism Economics, 17(4), 917-924.
• Johansen, S. (1991). Estimation and hypothesis testing of cointegration vectors in gaussian Vector Autoregressive models. Econometrica, 59(6), 1551-1580.
• Katircioglu, S. T. (2009). Revisiting the tourism-led-growth hypothesis for Turkey using the bounds test and Johansen approach for cointegration. Tourism Management, 30(1), 17-20.
• Kızılgöl, A. G. Ö., & Erbaykal, E. (2008). Türkiye’de turizm gelirleri ile ekonomik büyüme ilişkisi: Bir nedensellik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 351-360.
• Nazlioglu, S. (2021). GAUSS time series and panel data tests package (tspdlib), https://github.com/aptech/tspdlib. Erişim tarihi Ocak 2022.
• Nazlioglu, S., Gormus, N. A., & Soytas, U. (2016). Oil prices and real estate investment trusts (REITs): Gradual-shift causality and volatility transmission analysis. Energy Economics, 60, 168-175.
• Nazlioglu, S., Gormus, A., & Soytas, U. (2019). Oil prices and monetary policy in emerging markets: structural shifts in causal linkages. Emerging Markets Finance and Trade, 55(1), 105-117.
• Pascalau, R., Lee, J., Nazlioglu, S., & Lu, Y. (2022). Johansen‐type Cointegration Tests with a Fourier Function. Journal of Time Series Analysis. https://doi.org/10.1111/jtsa.12640
• Proença, S., & Soukiazis, E. (2008). Tourism as an economic growth factor: a case study for Southern European countries. Tourism Economics, 14(4), 791-806.
• Sarıdoğan, H. Ö. (2020) Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye İçin Yapısal Kırılmalı Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(3), 829-848.
• Savaş, B., Beşkaya, A., & Şamiloğlu, F. (2010). Analyzing the impact of international tourism on economic growth in Turkey. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6(12), 121-136.
• Şahin, D., Durmuş, S., & Beşcanlar, S. (2021). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36-56.
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Trenkler, C. (2005). The Effects of Ignoring Level Shifts on Systems Cointegration Tests. Allgemeines Statistisches Arch, 89, 281–301.
• TÜRSAB, (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği) 2020. Son Verilerle Türkiye Turizm İstatistikleri Raporu, Sayı:3.
• Uğuz, S. Ç., & Topbaş, F. (2011). Döviz kuru oynaklığı turizm talebi ilişkisi: 1990-2010 Türkiye Örneği. In Anadolu International Conference in Economics II.
• UNWTO (2006). Tourism Highlights, 2006 Edition.
• UNWTO (2015). Tourism Highlights, 2015 Edition.
• UNWTO, (2020a), World Tourism Barometer. Vol:18, Issue 7, December 2020.
• UNWTO, (2020b), International Tourism Highlights, 2020 Edition.
• Ventosa-Santaulària, D., & Vera-Valdés, J. E. (2008). Granger-causality in the presence of structural breaks. Economics Bulletin, 3(61). 1-14.
• WTTC (2020). Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi. https://wttc.org/Research/Economic-Impact. Erişim Tarihi: 01.02.2022
• Yalçınkaya, Ö., & Karabulut, K. (2017). Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye Üzerine Dönemsel ve Yapısal Kırılmalı Bir Zaman Serisi Analizi (1965-2016). Journal of International Social Research, 10(52), 1231-1248.