THE EVALUATION OF PROFESSIONALS ON THE MEASURES AGAINST CHILD SEXUAL ABUSE WITHIN THE CHILD PROTECTION LAW

Yıl 2024, Sayı: 62, 167 - 188, 16.05.2024

Aslıhan Burcu Öztürk , Hande Albayrak , Kasım Karataş , Harun Aslan

https://doi.org/10.30794/pausbed.1413021

Öz

The purpose of this study is to evaluate the problems in the implementation of the care, health, and counseling measures provided under Child Protection Law No. 5395 to protect children exposed to sexual abuse and ensure their well-being, utilizing focus group interviews with 47 professionals working in related fields. The main themes arising from the qualitative analysis of the qualitative research “general problems related to measures, problems related to care, health and counseling measures” were discussed. The lack of standards in evaluation processes, the insufficiency of social assessment reports, and the failure to apply the case management model were identified as general issues. Problems with the care measure include inappropriate care decisions, the difficulty of rehabilitation in institutional care, the difficulties of the children's home model, the elimination of the social service system within the care institution, the difficulties of working with boys, and health and safety concerns. As a result, it is argued that a holistic and specialized approach, coordination mechanisms and case management are necessary for the measures and child protection services to be carried out succesfully.

Anahtar Kelimeler

Child sexual abuse, protective and supportive measures, child protection services.

CİNSEL İSTİSMARA KARŞI ÇOCUK KORUMA KANUNU KAPSAMINDA VERİLEN TEDBİRLERE YÖNELİK MESLEK ELEMANLARININ DEĞERLENDİRMELERİ

Öz

Bu araştırmada, cinsel istismara maruz bırakılan çocukları koruma ve iyilik hallerini sağlamaya yönelik olarak 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamında verilen bakım, sağlık ve danışmanlık tedbirlerinin uygulanmasındaki sorunları, odak grup görüşmeleri yaparak ilgili alanlarda çalışan 47 meslek elemanının deneyimleri üzerinden değerlendirmek amaçlanmıştır. Nitel araştırma deseniyle tasarlanan çalışmanın analizi sonucunda ortaya çıkan ana temalar olan “tedbir kararlarının verilme sürecinde değerlendirmeye ilişkin sorunlar, vaka yönetimi, bakım, sağlık ve danışmanlık tedbirleriyle ilgili sorunlar” tartışılmıştır. Tedbir kararlarıyla ilgili genel sorunlar, değerlendirme süreçlerinde standardın olmayışı, sosyal inceleme raporlarının yetersizliği, vaka yönetimi modelinin uygulanmamasına dair alt temalarla ortaya konmuştur. Bakım tedbiriyle ilgili sorunlar, tedbir kararlarının uygunsuzluğu, kuruluş bakımında rehabilitasyonun zorluğu, çocuk evleri modelinin zorlukları, bakım kuruluşunda sosyal servis sisteminin kaldırılmış olması, erkek çocuklarla çalışma zorlukları, sağlık ve güvenlik riskleri çerçevesinde ele alınmıştır. Sağlık tedbiri, psikolojik, psikiyatrik tedavinin yetersiz kalışı ve madde bağımlılığı tedavisi sorunları; danışmanlık tedbiri ile ilgili sorunlar ise danışmanlıkla ilgili standartların ve eğitimin olmaması, ihtisaslaşmış birimlerin olmaması, danışmanlığın çocuğun sosyal çevresini kapsayacak şekilde verilmemesi başlıklarıyla tartışılmıştır. Sonuç olarak tedbir kararları ile çocuk koruma hizmetlerinin nitelikli bir sistemle yürütülmesi için bütüncül bir yaklaşımın, uzmanlaşmanın, koordinasyon mekanizmalarının ve vaka yönetiminin gerekli olduğu tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuğa yönelik cinsel istismar, koruyucu ve destekleyici tedbir kararları, çocuk koruma hizmetleri.

Etik Beyan

Çalışma için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'ndan resmi izin alınmış ve bu izin diğer kurumlarla da paylaşılmıştır. Profesyoneller odak gruplarına telefonla davet edilmiş ve onayları için kendilerine bilgi verilmiştir. Katılımcılardan ses kaydı için sözlü onayları istenmiştir. Elde edilen anlatılara anonim bir şekilde yer verilmiştir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, BMMYK'nın teknik desteği ile XXXXXX tarafından yürütülen XXXXXXX kapsamında finanse edilen XXXXXXX projesinin bir parçasıdır.

Kaynakça

• Akço, S. ve Akbulut, B. (2016). “Türkiye’deki çocuk koruma sistemine dair bir eleştiri”, Çocuk Koruma Sistemleri, (Ed: T. Dağlı), Çocuk Koruma Merkezlerini Destekleme Derneği.
• Assini-Meytin, L. C., Thorne, E. J., Sanikommu, M., Green, K. M., Letourneau, E. J. (2022). “Impact of child sexual abuse on socioeconomic attainment in adulthood”, Journal of Adolescent Health, Volume 71/5, 594-600
• Bağdat, C. (2018). “5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunundaki Danışmanlık Tedbirinin Sosyal Hizmet Açısından Değerlendirilmesi”. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Üsküdar Üniversitesi.
• Barrera, M., Calderón, L. ve Bell, V. (2013). “the cognitive ımpact of sexual abuse and ptsd in children: a neuropsychological study”, Journal of Child Sexual Abuse, 22/6, 625-638
• Bilgin, Ö. (2015). “Cinsel İstismar Mağduru Çocukların Psiko-Sosyal Durumlarının İstismara Ait Özellikler Açısından Tanımlanması”. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Bilgin, Ö. (2020). “Çocuk koruma hizmetlerinde çocuk ihbar ve bildirimlerinin değerlendirilmesi”, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4/2, 26-37
• Bilgin, Ö. (2022) “Bilişsel terapi kuramı çerçevesinde cinsel istismar mağduru çocuğa sosyal hizmet müdahalesi”, Sosyal Hizmet Uygulamasında Vaka Sunumları: Teoriden Pratiğe Bir Köprü, (Ed: G. Erükçü Akbaş ve M. F. Afyonoğlu), Nobel Akademik Yayıncılık: Ankara.
• Bilgin, Ö. (2023). “Pandemi döneminde sosyal çalışmacıların ev ziyaretleri deneyimleri”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34/3, 675-703
• Braun, V. ve Clarke, V. (2006). “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative Research in Psychology, 3/2, 77-101.
• Bryman, A. (2012). Social Research Methods, 4. Edition, Oxford University Press, New York. Danışmanlık Tedbiri Uygulamaları El Kitabı (2015). https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/28114710_danmanlktedbiriuygulamalarelkitab26.8.15.pdf
• De Bellis, M. D., Spratt, E. G. ve Hooper, S. R. (2011). “Neurodevelopmental biology associated with childhood sexual abuse”, Journal of Child Sexual Abuse, 20/5, 548-587.
• Dikmen, A. (2019). “Hizmet Verenlerin Gözünden Çocuk Evleri Hizmet Modelinin Değerlendirilmesi: Ankara Örneği”. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Er Fazlıoğlu, A. (2019). “Sağlık Tedbiri Kapsamında Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniğine Yönlendirilen Çocukların ve Ailelerinin Psiko-Sosyal Özelliklerinin Sosyal Hizmet Perspektifinden Değerlendirilmesi”. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Eroğlu, Z. ve Demiröz, F. (2020). “Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı kuruluşlarda psikososyal destek hizmeti alan çocukların bu hizmete ilişkin algıları”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 31/1, 131-151.
• Evren, C. ve Ögel, K. (2003). “Alkol/madde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve çocukluk çağı travması, depresyon, anksiyete ve alkol/madde kullanımı ile ilişkisi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4, 30-37.
• Fereday, J., & Muir-Cochrane, E. (2006). Demonstrating rigor using thematic analysis: A hybrid approach of inductive and deductive coding and theme development, International Journal of Qualitative Methods, 5/1, 80-92
• Gelen, İ. ve Çınar, G. (2014). “Samsun Aile ve Sosyal Politikalar Kurumunda çalışanların, çalıştıkları birim ile ilgili belirttikleri sorunlar ve çözüm önerileri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7/35, 536-555.
• Gursansky, D., Harvey, J. ve Kennedy, R. (2003). Case Management: Policy, Practice and Professional Business. Allen Unwin.
• Hayat Sende Derneği (2017). Bakım Evlerinde Kalan Çocukların Gözüyle Çocuk Koruma Sisteminin Değerlendirilmesi Çalıştayı Sonuç Raporu. https://www.hayatsende.org/wp-content/uploads/2020/08/Bak%C4%B1m-Evlerinde-Kalan-%C3%87ocuklar%C4%B1n-G%C3%B6z%C3%BCyle-%C3%87ocuk-Koruma-Sisteminin-De%C4%9Ferlendirilmesi-%C3%87al%C4%B1%C5%9Ftay%C4%B1-Sonu%C3%A7-Raporu1.pdf
• Herman, J. (2019). Travma ve İyileşme. Literatür.
• İçağasıoğlu Çoban, A. (2015). “Sosyal hizmet müdahalesinde sosyal inceleme raporunun yeri”, Sosyal Hizmet, 1/1, 27-31.
• Karataş, K. (2015). “Çocuk ihmal ve istismarında sosyal hizmet yaklaşımı”, Çocuğa Yönelik Şiddet ve Çocuğun
• Korunması, (Ed: T. Dağlı), Çocuk Koruma Merkezlerini Destekleme Derneği.
• Kök, H. (2019). Türkiye’de Cinsel İstismara Uğrayan Çocuklara Yönelik Hizmet ve Uygulamaların Değerlendirilmesi: Bir Model Önerisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Krueger, R.A. and Casey, M.A. (2000). Focus groups: A practical guide for applied research. California: Sage Pub.
• Küntay, E. ve Erginsoy, G. (2005). Ticari Seks İşçisi Kız Çocuklar, Bağlam, İstanbul.
• Levitan, R. D., Rector, N. A., Sheldon, T. ve Goering, P. (2003). “Childhood adversities associated with major depression and/or anxiety disorders in a community sample of Ontario: Issues of co-morbidity and specificity”, Depression and Anxiety, 17, 34 – 43.
• MacGinley M, Breckenridge J. ve Mowll J. (2019). “A scoping review of adult survivors’ experiences of shame following sexual abuse in childhood”, Health and Social Care in Community, 27, 1135–1146.
• Maniglio, R. (2010). “Child sexual abuse in the etiology of depression: A systematic review of reviews”, Depression and Anxiety, 27/7, 631 – 642.
• Mısırlı, G. N. (2020). Çocuk Koruma Sistemi Kapsamında Bakım Tedbiri Sürecinin Nitel Analizi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Nadir, U. (2011). “Suça yönelen çocuk ve ailesi ile çalışma: Ekolojik sistem perspektifi çerçevesinde örnek bir vaka sunumu”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 22/1, 165-174.
• Nasıroğlu, S. (2017). “Sağlık tedbiri alınan çocuk ve ergenlerin ruhsal açıdan değerlendirilmesi”, Çukurova Medical Journal, 42/3, 484-489.
• Nasıroğlu, S., Tahiroğlu, A.Y., Avcı, A., Çelik, G. G. ve Öztürk, Z. (2012). “İstismara uğramış çocuk ve ergenlerin yatarak tedavisi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1/1, 285-291.
• NASW (2013). Standards for Social Work Practice in Child Welfare. https://www.socialworkers.org/LinkClick.aspx?fileticket=_FIu_UDcEac%3Dveportalid=0)
• Navalta, C. P., Polcari, A., Webster, D. M., Boghossian, A. ve Teicher, M. H. (2006). “Effects of childhood sexual abuse on neuropsychological and cognitive function in college women”, The Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences, 18, 45-53.
• Ng, L. (2020). “Interpretive description in psychiatry: A research note”, Qualitative Research, 21/2, 288-294.
• Pala, B. (2011). Geleceğin Öğretmenlerinin Çocuk İhmali ve İstismarı Konusunda Bilgi ve Farkındalık Düzeyleri. [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Paolucci, E. O., Genius, M. L., ve Violato, C. (2001). “A meta-analysis of the published research on the effects of child sexual abuse”, Journal of Psychology, 135/1, 17-36
• Paslı, F. (2017). “Çocuk İstismarına Sosyal Hizmet Yaklaşımı”, Türkiye Klinikleri, 3/3, 209-222.
• Paslı, F. (2022). Söylemeye Korkmak-Çocuk Cinsel İstismarı Vakaları. Nika Yayınevi.
• Porter, C., Lawson, J. S. ve Bigler, E. D. (2005). “Neurobehavioral sequelae of child sexual abuse”, Child Neuropsychology, 11/2, 203-220.
• Sarıaltın, D. M. (2017). Kurum Bakımındaki Çocuklara İlişkin Sistemin Sosyal Refah Çalışanları Gözüyle Değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Semerci, M., Tutal, K., Acar, B. ve Yaman, Ö. M. (2020). “Çocuk evlerinde çalışan çocuk bakım elemanlarının yaşadıkları sorunlara yönelik niteliksel bir araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 49/1, 171-188.
• Stevenson, K., Jack, S. M., O’Mara, L., ve LeGris, J. (2015). “Registered nurses’ experiences of patient violence on acute care psychiatric inpatient units: an interpretive descriptive study”, BMC Nursing, 14/1. https://doi.org/10.1186/s12912-015-0079-5
• Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). “Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri”, Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86.
• Teucher, U. (2011). “Interpretive description”, British Journal of Psychology, 102/1, 135–137.
• Thorne, S. (2016). Interpretive Description: Qualitative Research for Applied Practice. (İkinci basım) Routledge: New York
• UNICEF (2012). İnsani Yardım Çalışmalarında Çocuk Korumaya Yönelik Asgari Standartlar. https://www.unicef.org/turkey/raporlar/insani-yardim-%C3%A7ali%C5%9Fmalarinda-%C3%A7ocuk-korumaya-y%C3%B6nelik-asgari-standartlar
• UNICEF (2013b). Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi 2014-2019. https://www.ailevecalisma.gov.tr/uploads/chgm/uploads/pages/cocuk-koruma-hizmetlerinde-koordinasyon/cocukkoruma-hizmetlerinde-koordinasyon-strateji-belgesi1.pdf
• UNICEF (2014). Ebeveyn Bakımından Yoksun Çocuklar İçin Ulusal Minimum Standartlar El Kitapçığı. https://www.unicef.org/turkey/raporlar/ebeveyn-bak%C4%B1m%C4%B1ndan-yoksun-%C3%A7ocuklar-i%C3%A7in-ulusal-minimum-standartlar-el-kitap%C3%A7%C4%B1%C4%9F%C4%B1
• Wilson, K. R., Hansen, D. J. ve Li, M. (2011). “The traumatic stress response in child maltreatment and resultant neuropsychological effects”, Aggression and Violent Behavior, 16/2, 87-97.
• Yalçın, A. (2011). Çocuk Koruma Kanunu Kapsamında Korunmaya Muhtaç Çocukların Gelecek Kaygılarının İncelenmesi: Afyonkarahisar Örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.