COVİD-19 PANDEMİ DÖNEMİ SÜRECİNDE BİREYLERİN BİLİŞSEL ESNEKLİK DÜZEYİ İLE BELİRSİZLİĞE TAHAMMÜLSÜZLÜK İLİŞKİSİNDE ALGILANAN SOSYAL DESTEK DÜZEYİNİN BİÇİMLENDİRİCİ ROLÜNÜN GELİŞİMSEL EĞRİDE İNCELENMESİ

Yıl 2024, Sayı: 64, 77 - 96, 20.09.2024

Eda Özden , Ece Naz Ermiş

https://doi.org/10.30794/pausbed.1476833

Öz

Tüm dünya ile ülkemizi de derinden etkileyen Covid-19 pandemisi, son yılların en önemli küresel krizlerinden biri olmuştur. Bu krizle beraber bireylerin yaşamlarında da büyük değişimler meydana gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, Covid-19 pandemi döneminde bireylerin bilişsel esneklik düzeyi ile belirsizliğe tahammülsüzlük ilişkisinde algılanan sosyal destek düzeyinin biçimlendirici rolünün gelişimsel eğride incelenmesidir. Çalışmaya 18-65 yaş aralığında bulunan 300 birey katılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, bireylerin bilişsel esneklik düzeyi ile belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyi arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bilişsel esneklik düzeyi arttıkça, belirsizliğe tahammülsüzlük azalmaktadır. Araştırmada cinsiyet, yaş, medeni durum, gelir düzeyi değişkenlerinin belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyine göre anlamlı bir farklılık yaratmadığı gözlenmiştir. Çalışmada eğitim durumu lise ve altı olan katılımcıların belirsizliğe tahammülsüzlük düzeylerinin eğitim durumu lisans ve lisansüstü olan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmektedir. Katılımcıların yaşanılan şehir değişkeni ile belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyi arasında anlamlı bir farklılık oluşturduğu gözlenmiştir. Sivas ve Adana’da yaşayan katılımcıların belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyi İstanbul şehrinde yaşayan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmektedir. Bilişsel esneklik düzeyi ile belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyi arasındaki ilişkide algılanan sosyal desteğin düzenleyici bir etkisinin bulunmadığı görülmektedir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda pandeminin yarattığı belirsizlik, kaygı ve olumsuzlukların ruh sağlığı üzerindeki etkilerinin azaltılması konusunda koruyucu ruh sağlığı çalışmaları ve yeni müdahale programları geliştirilmesi bireyler üzerindeki sorunlarının azaltmasına yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Bu sayede bireyin yaşamında meydana gelen değişimlerin ve sıkıntıların karşısında tahammülünü ve dayanıklılığını artırabilir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 Pandemisi, Bilişsel Esneklik, Belirsizliğe Tahammülsüzlük ve Algılanan Sosyal Destek

Etik Beyan

Bu araştırma 2022 yılının Şubat ayında İstanbul Kent Üniversitesi'nde Yüksek Lisans Tezi olarak tamamlanmıştır. Bu makale tezden üretilmiştir. Güncel literatür incelemesi ile makalenin giriş ve sonuç bölümlerine yeni araştırmalar eklenmiştir. Bu çalışmada etik kurallara uyulduğu ve bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu beyan ederim.

INVESTİGATİON OF THE FORMATİVE ROLE OF PERCEİVED SOCİAL SUPPORT LEVEL ON THE RELATİONSHİP BETWEEN COGNİTİVE FLEXİBİLİTY LEVEL AND İNTOLERANCE TO UNCERTAİNTY İN THE DEVELOPMENTAL CURVE DURİNG THE COVİD-19 PANDEMİC PERİOD

Öz

The Covid-19 pandemic, which deeply affected our country as well as the whole world, has been one of the most important global crises of recent years. Along with this crisis, big changes have occurred in the lives of individuals. The aim of this study is to examine the formative role of the perceived social support level in the developmental curve in the relationship between individuals' cognitive flexibility level and intolerance to uncertainty during the Covid-19 pandemic period. 300 individuals between the ages of 18-65 participated in the study. According to the findings of the study, it was determined that there is a negative significant relationship between the cognitive flexibility level of individuals and the level of intolerance to uncertainty. As cognitive flexibility increases, intolerance to uncertainty decreases. In this study, it was determined that the variables of gender, age, marital status and income level did not show a significant difference according to the level of intolerance to uncertainty. On the other hand, it was determined that the level of intolerance to uncertainty of the participants whose education level is high school and below is significantly higher than the participants whose education level is undergraduate and graduate. It was observed that there was a significant difference between the participants' living city variable and the level of intolerance to uncertainty. It has been determined that the level of intolerance to uncertainty of the participants living in Sivas and Adana is significantly higher than the participants living in the city of Istanbul. It is seen that perceived social support does not have a moderating effect on the relationship between the level of cognitive flexibility and the level of intolerance to uncertainty. In the direction of the results obtained, it is thought that preventive mental health studies and developing new intervention programs to reduce the effects of the uncertainty, anxiety and negativities created by the pandemic on mental health can help reduce the problems on individuals. In this way, it can increase the individual's tolerance and endurance in the face of changes and troubles in life

Anahtar Kelimeler

COVID-19 Pandemic, Cognitive Flexibility, İntolerance of Uncertainty, Perceived Social Support

Kaynakça

• Ahorsu, D. K., Lin, C. Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D., and Pakpour, A. H. (2020). The Fear of COVID- 19 Scale: Development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction, 20, 1537–1545.
• Aka, B. (2021). Yetişkinlerde erken dönem uyumsuz şemalar ve kişilik özelliklerinin Covıd-19 korkusu ve belirsizliğe tahammülsüzlük üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Almond, D., and Mazumder, B. (2005). The 1918 Influenza Pandemic and Subsequent Health Outcomes: An analysis of sipp data. American Economic Review, 95/2, 258-262.
• Arslan, Ü., Muyan-Yılık, M., Bakalim, O., Uyar, B. B., and Sağlıklı, H. (2021). Relationship between ıntolerance of uncertainty and psychological wellbeing during The COVID-19 Pandemic: The mediating role of mindfulness. Cukurova University Faculty of Education Journal, 50/1, 379-399.
• Ateş, M. F. (2021). Covid-19 salgını sürecinde bireylerin kaygı ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin sosyodemografik özellikler, algılanan sosyal destek, duygusal düzenleme ve empati açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Aydın, A., ve Özcan, B. E. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde sağlık çalışanlarında belirsizliğe tahammülsüzlük, ruminatif düşünme biçimi ve psikolojik sağlamlık düzeyleri. Çukurova Medical Journal, 46/3, 1191-1200. Barnett, M. D., Maciel, I. V., Johnson, D. M., ve Ciepluch, I. (2020). Social anxiety and perceived social support: Gender differences and the mediating role of communication styles. Psychological Reports, 124/1, 1-18.
• Bavolar, J., Kacmar, P., Hricova, M., Schrötter, J., Kovacova-Holevova, B., Köverova, M., and Raczova, B. (2023). Intolerance of uncertainty and reactions to the Covıd-19 pandemic. The Journal of General Psychology, 150/2, 143-170.
• Bayram, D. (1999). Bir grup gençte ruhsal belirti ile sosyal destek ilişkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Bayram, F., Özkamalı, E., ve Çiftçi, S. (2021). Tercih sürecindeki üniversite adaylarının belirsizliğe tahammülsüzlük ve bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20/77, 98-120.
• Beck, E., and Daniels, J. (2023). Intolerance of uncertainty, fear of contamination and perceived social support as predictors of psychological distress in nhs healthcare workers during the Covıd-19 pandemic. Psychology, Health & Medicine, 28/2, 447-459.
• Belge, J. (2019). Bir grup yetişkinde depresif semptomlar, anksiyete semptomları ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Birkeland, M. S., Thoresen, S., and Blix, I. (2021). No buffer effect of perceived social support for people exposed to violence during the Covıd-19 pandemic: A cross-sectional community study. European Journal of Psychotraumatology, 12/1, 1-10.
• Buhr, K., and Dugas, M. J. (2002). The İntolerance of Uncertainty Scale: Psychometric properties of the english version. Behaviour Research and Therapy, 40/8, 931- 945.
• Burton, E., Stice, E., and Seeley, J. R. (2004). A prospective test of the stress-buffering model of depression in adolescent girls: No support once again. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 7/4, 689-697.
• Carleton, R. N., Norton, M. P. J., and Asmundson, G. J. (2007). Fearing the Unknown: A short version of the ıntolerance of uncertainty scale. Journal of Anxiety Disorders, 21/1, 105-117.
• Cohen, S., and Wills, T. A. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98/2.
• Çarıkçı-Özgül, D. N., and Işık, Ü. (2024). Exploring adult attachment and anxiety: The role of intolerance of uncertainty and social support. Current Psychology, 1/9, 18612–18620.
• Çetin, F., ve Basım, H.N. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenirlilik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22 /2, 104-114.
• Çokluk, O., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara, Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çolak, Ö. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde obsesif inançların açıklanmasında psikolojik sağlamlık, algılanan sosyal destek ve bilişsel duygu düzenlemenin rolü. (Yüksek Lisans Tezi). Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Dennis, J. P., and Wal, J. S. V. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34/3, 241-253.
• Dughi, T. (2020). Perceived social support and anxiety: A Correlational analysis. Journal Plus Education, 1, 287-295. Dugas, M. J., Freeston, M. H., and Ladouceur, R. (1997). Intolerance of uncertainty and problem orientation in worry. Cognitive Therapy and Research, 21/6, 593.
• Dugas, M. J., Schwartz, A., and Francis, K. (2004). Intolerance of uncertainty, worry, and depression. Cognitive Therapy & Research, 28/6, 835–842.
• Duman, N. (2020). Üniversite öğrencilerinde covıd-19 korkusu ve belirsizliğe tahammülsüzlük. The Journal of Social Science, 4/8, 426-437.
• Eker, D., ve Arkar, H. (1995). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 10/34, 45-55.
• Eker, D., Arkar, H., ve Yaldız, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12/1, 17-25.
• Erguvan, F. M. (2015). Üniversite öğrencilerinin belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri ile psikolojik iyi olma düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Ermiş, E.N., ve Bayraktar, S. (2021). Travma sonrası gelişim perspektifinden gelişimsel eğride yeni bir kuşak olarak Covıd-19. International Journal of Social Sciences and Education Research, 7/1, 95-105.
• Ersöz, F., Ersöz, T., ve Konuşkan, Ö. (2016). Belirsizlikle başa çıkmada etkili olan kriterlerin araştırılması: Bir üniversite uygulaması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25/4, 215-232.
• Ertan, L. (2017). Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Ana Babalarda Sosyal Kaygı ve Algılanan Sosyal Destek. (Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Geçgin, F. M., ve Sahranç, Ü. (2017). Belirsizliğe tahammülsüzlük ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 7/4, 739-755.
• Godara, M., Everaert, J., Sanchez-Lopez, A., Joormann, J., and De Raedt, R. (2023). Interplay between uncertainty intolerance, emotion regulation, cognitive flexibility, and psychopathology during the covıd-19 pandemic: A multi-wave study. Scientific Reports, 13/1, 1-12.
• Göç, E. (2017). Sürekli kaygının yordayıcıları olarak belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili inançlar ve kontrol odağının incelenmesi ile yaşam doyumunun araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi) Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Green, Z. A., Çiçek, İ., and Yıldırım, M. (2024). The relationship between social support and uncertainty of COVID-19: The Mediating Roles of Resilience and Academic Self-Efficacy. Psihologija, 00, 2-2.
• He, X., Zhang, Y., Chen, M., Zhang, J., Zou, W., and Luo, Y. (2021). Media exposure to covid-19 predicted acute stress: A moderated mediation model of intolerance of uncertainty and perceived social support. Frontiers in Psychiatry, 11, 1-13.
• Helgeson, V. S. (1993). Two important distinctions in social support: Kind of support and perceived versus received. Journal of Applied Social Psychology, 23/10, 825-845. Hipkins, J., Whitworth, M., Tarrier, N., and Jayson, G. (2004). Social support, anxiety and depression after chemotherapy for ovarian cancer: A prospective study. British Journal of Health Psychology, 9/4, 569–581.
• Huang, C., Xie, J., Owusua, T., Chen, Z., Wang, J., Qin, C., and He, Q. (2021). Is psychological flexibility a mediator between perceived stress and general anxiety or depression among suspected patients of the 2019 Coronavirus Disease (COVID-19)?. Personality and Individual Differences, 183, 111132.
• İnan, M., Yıldırım, M., Yazan, K. D., & Kurtuldu, T. (2024). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde algılanan sosyal destek ve sosyal kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 7/1, 246-273.
• Jarrin, D. C., Chen, I. Y., Ivers, H., and Morin, C. M. (2014). The role of vulnerability in stress‐related insomnia, social support and coping styles on incidence and persistence of insomnia. Journal of sleep research, 23/6, 681-688.
• Kalaycı, Ş. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 8. Baskı, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kalia V., Knauft K., ve Hayatbini, N. (2020). Bilişsel esneklik ve Covıd-19'dan algılanan tehdit, çocuklukta kötü muamele ile durumluk kaygı arasındaki ilişkiye aracılık eder. Plos One 15/12, 1-18.
• Karaca, A., Yıldırım, N., Cangur, S., Açıkgöz, F., and Akkuş, D. (2019). Relationship between mental health of nursing students and coping, self-esteem and social support. Nurse Education Today, 76, 44-50.
• Karakaş, M. (2020). Covid-19 salgınının çok boyutlu sosyolojisi ve yeni normal meselesi. İstanbul University Journal of Sociology, 40/1, 541-573.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi, 2. Baskı Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kasapoğlu, F. (2020). Covıd-19 salgını sürecinde kaygı ile maneviyat, psikolojik sağlamlık ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 15/4, 1308-2140.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (post-hoc) teknikleri. Journal of Social Science, 55/22, 51-64.
• Kessler, R. C., and Essex, M. (1982). Marital status and depression: The importance of coping resources. Social Forces, 61/2, 484–507.
• Kıcır, B. (2017). Evden çalışanlarda iş-yaşam dengesı̇: Çevı̇rmenler üzerı̇nde bı̇r araştırma. Is, Guc: The Journal of Industrial Relations & Human Resources, 19/4, 133-157.
• Kilit, Z., Dönmezler, S., Erensoy, H., ve Berkol, T. (2020). Üniversite öğrencilerinde belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ve bilişsel sınav kaygısı ilişkisi. Ortadoğu Tıp Dergisi, 12/2, 262-268.
• Kilit, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinde belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ve bilişsel sınav kaygısı ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Kuscu, M. K., Dural, U., Önen, P., Yaşa, Y., Yayla, M., Basaran, G., and Bekiroğlu, N. (2009). The association between individual attachment patterns, the perceived social support, and the psychological well-being of turkish informal caregivers. Psycho-Oncology: Journal Of The Psychological, Social and Behavioral Dimensions of Cancer, 18/9, 927-935.
• Lakens, D. (2022). Örneklem büyüklüğü gerekçesi. Collabra: psikoloji, 8/1, 33267.
• Lakey, B., and Orehek, E. (2011). Relational regulation theory: A new approach to explain the link between perceived social support and mental health. Psychological Review, 118/3, 482–496.
• Lee, J. K., Orsillo, S. M., Roemer, L., and Allen, L. B. (2010). Distress and avoidance in generalized anxiety disorder: Exploring the relationships with intolerance of uncertainty and worry. Cognitive Behaviour Therapy, 39/2, 126-136. Leigh-Hunt, N., Bagguley, D., Bash, K., Turner, V., Turnbull, S., Valtorta, N., and Caan, W. (2017) An overview of systematic reviews on the public health consequences of social isolation and loneliness. Public Health 152, 157-171.
• Li, J., Liang, W., Yuan, B., and Zeng, G. (2020). Internalized stigmatization, social support, and individual mental health problems in the public health crisis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17/12, 1-4507.
• Lieberman, L., Gorka, S. M., Sarapas, C., and Shankman, S. A. (2015). Cognitive flexibility mediates the relation between intolerance of uncertainty and safety signal responding in those with panic disorder. Cognition and Emotion, 30/8, 1495-1503.
• Lındorff, M. (2000). Is it better to perceive than receive: Social support, stress and strain for managers. Psychology, Health & Medicine, 5/3, 271-286.
• Martin, M. M., Anderson, C. M., and Thweatt, K. S. (1998). Aggressive communication traits and their relationships with the cognitive flexibility 70 scale and the communication flexibility scale. Journal of Social Behavior and Personality, 13/3, 531-540.
• McCauley, M., Minsky, S., and Viswanath, K. (2013). The H1N1 Pandemic: Media frames, stigmatization and coping. BMC Public Health, 13/1, 1-16.
• McCracken, L. M., Badinlou, F., Buhrman, M., and Brocki, K. C. (2021). The Role of psychological flexibility in the context of COVID-19: Associations with depression, anxiety, and insomnia. Journal of Contextual Behavioral Science, 19, 28-35.
• Memiş Doğan, M., ve Düzel, B. (2020). Covid-19 özelinde korku-kaygı düzeyleri. Turkish Studies, 15/4, 739-752.
• Ognibene, T. C., and Collins, N. L. (1998). Adult attachment styles, perceived social support and coping strategies. Journal of social and personal relationships, 15/3, 323-345.
• Ozsivadjian, A., Hollocks, M. J., Magiati, I., Happé, F., Baird, G., and Absoud., M. (2020). Is cognitive inflexibility a missing link? The role of cognitive inflexibility, alexithymia and intolerance of uncertainty in externalising and internalising behaviours in young people with autism spectrum disorder. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, 62/6, 715-724.
• Öz bezek, B. D., Paksoy, H. M., ve Çopuroğlu, F. (2021). Covid-19 pandemi döneminde sağlık çalışanlarının sosyal destek algılarının tükenmişlik düzeyine etkisi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 413-434.
• Özdemir, H. (2021). Stresle başa çıkma tarzları ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özmete, E., ve Pak, M. (2020). The relationship between anxiety levels and perceived social support during the pandemic of COVID-19 in Turkey. Social Work in Public Health, 35/7, 603-616.
• Öztürk, A. (2014). Sosyal kaygıyı açıklayan yaklaşımlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13/48, 15-26.
• Pakenham, K. I., Landi, G., Boccolini, G., Furlani, A., Grandi, S., and Tossani, E. (2020). The moderating roles of psychological flexibility and inflexibility on the mental health impacts of Covıd-19 pandemic and lockdown in Italy. Journal of Contextual Behavioral Science, 17, 109-118.
• Reizer, A., Geffen, L., ve Koslowsky, M. (2021). COVID-19 karantinası altındaki yaşam: Belirsizliğe tahammülsüzlük ve psikolojik sıkıntı arasındaki ilişki üzerine. Psikolojik Travma: Teori, Araştırma, Uygulama ve Politika, 13/4, 432-437.
• Rettie, H., and Daniels, J. (2020). Coping and tolerance of uncertainty: Predictors and mediators of mental health during the Covıd-19 pandemic. American Psychologist, 76/3, 427.
• Robichaud, M., and Dugas, M. J. (2015). The Generalized Anxiety Disorder Workbook. 2. Edition, New Harbinger Publicati, Oakland.
• Roohafza, H. R., Afshar, H., Keshteli, A. H., Mohammadi, N., Feizi, A., Taslimi, M., and Adibi, P. (2014). What's the role of perceived social support and coping styles in depression and anxiety? Journal of Research in Medical Sciences: The Ofcial Journal of Isfahan University of Medical Sciences, 19/10, 944-949.
• Rui, J. R., and Guo, J. (2023). Differentiating the stress buffering functions of perceived versus received social support. Current Psychology, 42/16, 13432–13442.
• Salihoğlu, H. N. (2021). Başa çıkma tutumları, belirsizliğe tahammülsüzlük ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişki: Covid-19 sürecine özgü bir çalışma. (Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi).
• Sapmaz, F., ve Doğan, T. (2013). Bilişsel esnekliğin değerlendirilmesi: Bilişsel esneklik envanterinin Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46 /1, 143-162.
• Sarason, B. R., Pierce, G. R., Shearin, E. N., Sarason, I. G., Waltz, J. A., and Poppe, L. (1991). Perceived social support and working models of self and actual others. Journal of Personality and Social Psychology, 60/2, 1-273.
• Sarı, S. (2007). Sürekli kaygının yordayıcıları olarak belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili inançlar ve kontrol odağının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sarı, S., ve Dağ, İ. (2009). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği, endişe ile ilgili olumlu inançlar ölçeği ve endişenin sonuçları ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirlik çalışmaları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10/4, 261-270.
• Sarıçam, H., Erguvan, F., Akın, A., ve Akça, M. (2014). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği btö-12 Türkçe formu geçerlik ve güvenirlik çalışması. Route Educational and Social Science Journal, 1/3, 148-157.
• Sayıner, B. (2023). Pandemi sonrası toplumda belirsizliğe tahammülsüzlüğün psikolojik etkileri. Journal of Insan ve Insan, 10/35, 47-64.
• Simmel, G. (1993). The Metropolis and Mental Life. In D. N. Levine (Ed.), Georg Simmel on individuality and social forms: Selected writings. Chicago: The University of Chicago Press.
• Smith, B. M., Twohy, A. J., and Smith, G. S. (2020). Psychological ınflexibility and ıntolerance of uncertainty moderate the relationship between social isolation and mental health outcomes during COVID-19. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 162-174.
• Sungur, M. Z. (2020). Belirsizlikle barışmak kaygı ve endişeyi yönetmek korona günlükleri. 7. Basım, Büyükada Yayıncılık, İstanbul.
• Şirin, A., ve Asiye, B. (2018). Macera terapisi temelli grupla danışmanlığın üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlüğe etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, 5. Edition, Allyn and Bacon, Boston.
• Tamiolaki, A., and Kalaitzaki, A. E. (2020). That which does not kill us makes us stronger: Covid-19 and postraumatic growth. Psychiatry Research, 289, 1-3.
• Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3/29, 1-11.
• Topçu, W. A., Söyletir, G., ve Doğanay, M. (1996). Enfeksiyon Hastalıkları, 24. Baskı, İstanbul.
• Tükel, R. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde ruh sağlığı. Türk Tabipleri Birliği, 617-628.
• Uludağ, E. (2023). Depresyonun yordayıcıları olarak çocukluk çağı olumsuz yaşam olayları, ruminasyon, belirsizliğe tahammülsüzlük ve psikolojik katılık (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi).
• Uzunaslan, İ. (2019). Geçici koruma statüsü altındaki Suriyeli kadınların belirsizlik toleranslarının bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Verikios, G., Sullivan, M., Stojanovski, P., Giesecke, J., and Woo, G. (2015). Assessing regional risks from pandemic
• World Health Organization. (2020). Coronavirüs Disease (COVİD-19) Advice for the public, (13.06.2021) https://www.cdc.gov/coronavirüs/2019-ncov/need-extra-precautions/people-at-higher-risk.html.
• Xu, Q., Li, S., and Yang, L. (2019). Perceived social support and mental health for college students in mainland China: The Mediating Effects of Self-Concept. Psychology, Health & Medicine, 24/5, 595-604.
• Yaycı, L. (2016). Lise öğrencilerinde aileden algılanan sosyal destek ile denetim odağı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12/3, 829-843.
• Ye, Z., Yang, X., Zeng, C., Wang, Y., Shen, Z., Li, X., and Lin, D. (2020). Resilience, social support, and coping as mediators between covid‐19‐related stressful experiences and acute stress disorder among college students in China. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 12/4, 1074-1094.
• Yıldırım, C. (2020). Covıd-19: Cinsiyet bağlamında değerlendirme. Sosyal Hizmet, 94-97.
• Yıldız, K., ve Dirik, D. (2019). Algılanan sosyal destek ve stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkide algılanan öz yeterliliğin rolü. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17/2, 132-144.
• Yüksel, G. (1997). Sosyal beceri eğitiminin üniversite öğrencilerinin sosyal beceri düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Zarick, L. M., and Stonebraker, R. (2009). I'll do it tomorrow: The logic of procrastination. College Teaching, 57/4, 211-215.
• Zhuo, L., Wu, Q., Le, H., Li, H., Zheng, L., Ma, G., and Tao, H. (2021). Covid-19-related ıntolerance of uncertainty and mental health among back-to-school students in Wuhan: The moderation effect of social support. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18/3, 1-981.
• Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., and Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52/1, 30-41.