JAPANESE INTEREST IN SİNOP OIL

Yıl 2025, Sayı: 66, 363 - 374

Uğur Altın

https://doi.org/10.30794/pausbed.1494238

Öz

Japan relies heavily on foreign sources for its energy needs, making it a country highly dependent on external energy resources. Consequently, factors such as energy security, industrialization, and defense are of paramount importance to Japan, similar to other nations that import their energy supply.
While there were limited interactions with Japan during the Ottoman Empire, formal diplomatic relations commenced following the establishment of the Republic of Turkey. During the early years of the Republic, Japan displayed a growing interest in Turkish oil fields. The adoption of petroleum-derived fuels by the Japanese Navy from 1915 onwards, coupled with the increasing use of petroleum within Japan, led to a rise in the demand for oil. Japan pursued domestic oil exploration efforts and sought oil concessions abroad to address this demand. In this context, Japan sought concession by expressing significant interest in Sinop oil in Turkey and its vicinity.
This study analyzes the concession Japan aims to secure in Turkey’s oil potential within the framework of its oil policy. It will also examine the initiatives taken in this regard, considering Japan's relationships with Western Powers involved in the region’s oil sector.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Japan, Oil, Concession, Policy

JAPONYA’NIN SİNOP PETROLÜNE İLGİSİ

Öz

Japonya enerji kaynakları bakımından dışa bağımlı bir ülkedir. Bu açıdan enerji arzını dışardan sağlayan diğer ülkeler gibi Japonya için de enerji güvenliği, sanayileşme ve savunma gibi alanlara etkisi nedeniyle hayati öneme sahiptir.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Japonya ile bazı temaslar olsa da diplomatik ilişkiler Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla başlamıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında Japonya’nın Türk petrol yataklarına yönelik ilgisi gelişmiştir. Japon Donanması’nın 1915 yılından itibaren petrol türevi yakıt kullanımına geçişi ve ülke içinde petrolün yaygınlaşmasıyla petrol arzı artmıştır. Japonya bu ihtiyacı karşılamak üzere yurtiçinde petrol aramalarına yurtdışında ise petrol imtiyazı elde etmeye çalışmıştır. Bu kapsamda Japonya, Türkiye ve çevresindeki petrol kaynaklarından Sinop petrolüne büyük ilgi göstererek imtiyaz elde etmeye çalışmıştır.
Bu çalışmada, Japonya’nın petrol politikası kapsamında Türk petrol potansiyelinde elde etmeye çalıştığı imtiyazlar ve buna yönelik girişimler, bölgede bu alanda faaliyet gösteren Batılı Güçlerle olan ilişkisi ekseninde ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Japonya, Petrol, İmtiyaz, Politika

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri
• Japan Center for Asian Historical Records (JACAR) Ref.B04011142200, Miscellaneous documents relating to rights of oilfield/ Turkey (1-7-6-4_4) (Diplomatic Archives of the Ministry of Foreign Affairs)
• Japan Center for Asian Historical Records (JACAR) Ref.B04011142300, Miscellaneous documents relating to rights of oilfield/ Turkey (1-7-6-4_4) (Diplomatic Archives of the Ministry of Foreign Affairs)
• Japan Center for Asian Historical Records (JACAR) Ref.B04011142400, Miscellaneous documents relating to rights of oilfield/ Turkey (1-7-6-4_4) (Diplomatic Archives of the Ministry of Foreign Affairs)
• National Archive of Japan, “Taishikan Ittō Shokikan Kasama Akio Heiwa Jōyaku Jisshi Iin Ōsetsukerare no Ken” Ref. B 01127100, Naikaku, 1923.
• Araştırma Eserler
• Aalto, K. R. (2011). “American Contributions to the Geological Mapping of Hokkaido, Late Nineteenth Century”, Earth Sciences History, 30(1), 2011.
• Akpınar, D. (2018). “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Van’da ve Sinop’ta Petrol Çalışmaları (1876-1950)” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4).
• Altın, U. (2024). “Japanese Interest on Caucasus Oil”, Cogito, Vol. 16, No. 1, 2024.
• Ediger, V. Ş. (2022). Osmanlı’da Neft ve Petrol, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2022.
• Görgen, İ. (2002). “Türk-Amerikan İlişkilerinde Chester Projesi”, Erciyes Akademi, 36(1), 2022.
• Iguchi, T. (1963) ed. “Gendai Nihon Sangyō Hattatsushi II Sekiyu”, Gendai Nihon Sangyō Hattatsushi Kenkyūkai, Vol 2, Kōjunsha Shuppankyoku, Tokyo.
• Institute of Pacific Relations, American Council, (1934). Memorandum on Japan's Oil Problem, University of California Press, Dec. 21.
• Ishida, F., Tarō, İ. (2003) “Meijiki ni Okeru Sekiyu Seiyu Gijutsu no Hatten”, Gijutsu to Bunmei, Vol 13, No 2.
• Sakai, T. (1988). “The Soviet Factor in Japanese Foreign Policy, 1923-1937”, Acta Slavica Iaponica, 6, 27- 40, 1988.
• Uwatoko, U. (1973). “Waga Koku no Sekiyu Kōgyō no Kaiko to Mondaiten”, Sekiyu Gijutsu Kyōkaishi (Journal of the Japanese Association of Petroleum Technologists), Vol. 38, No 5, Sept.
• Yurtoğlu, N. (2017). “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Petrol Arama Politikaları (1923-1950)”, Akademik Bakış, Cilt 10, No 10.