Adölesan Dönemi Beslenme ve Sorunları Nutrition and Issues in Adolescence Period

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 2, 44 - 57, 01.08.2017

Sabiha Zeynep Aydenk Köseoğlu , Aslı Çelebi Tayfur

Öz

Çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemi olarak bilinen ergenlik
dönemi; fiziksel, psikolojik ve sosyal olgunluğa erişmenin tamamlandığı bir
dönemdir. Büyüme ve gelişme, adölesanlarda hızlanma gösterir ve bu dönemin
sonunda erişkin hayattaki antropometrik ölçüm değerlerine ulaşılır. Adölesan
dönemde büyüme ve gelişmenin hızlanması bu dönemdeki beslenme gereksinimlerini
etkiler. Günlük kalorinin %10-15’i yüksek kaliteli proteinlerden, %30-35’i
yağlardan ve %50-60’ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır.



Kalori artışı ile birlikte bu dönemde; protein, vitamin ve mineral
gereksinimlerinde de artış vardır. Vücut büyüme ve gelişmesine paralel olarak A
vitamini ve vücut dokusunun gelişmesinde rol oynayan folik asit ve B12 vitamini
gereksinimi de artar. Ayrıca iskelet gelişmesinde yeterli düzeyde D vitamini
alımı da gerekmektedir. Kan hacminin artmasında ve iskelet gelişiminde önemli
görevi olan demir ihtiyacı artar. İlaveten C vitamininden yüksek gıdalar da
demirin vücut tarafından kullanımını arttırır. Çinko büyüme, boy uzaması ve
seksüel gelişim için gerekli olan bir mineraldir.



Besin gruplarından olan; Et Grubundan; demir, çinko, fosfor, magnezyum, A, B1,
B6 ve B12 vitaminleri, Süt Grubundan; protein, kalsiyum, fosfor, B2 ve B12
vitaminleri, Ekmek ve Tahıl grubundan; B1 ve E vitaminleri ve posa, Sebze ve
Meyve Grubundan; folik asit, beta karoten, B2 ve C vitaminleri, kalsiyum,
potasyum, demir, magnezyum, posa gibi büyüme ve gelişmede, hücre
yenilenmesinde, doku onarımında, görme işlevinde, kan yapımında görev alan ve
bağışıklık sisteminde etkili nutrientler sağlanır.



Adölesan dönemde beslenmeye bağlı sağlık sorunları arasında; obezite, demir
eksikliği anemileri, B12 vitamini eksikliği anemileri, çinko eksikliği ve
büyüme-gelişmede gerilik, anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza, diş çürükleri,
akne vulgaris, depresyon gibi yaşamın bütün dönemlerini etkileyebilecek
sorunlar yer alır.

ABSTRACT

Adolescence which is accepted as a transition from childhood
to adulthood is a period of physical, psychological and social maturation.
Growth and development shows an acceleration and adult anthropometric
measurement values are reached at the end of this period. The pace of growth
and development affects nutrition requirements in this period. Daily calorie
intake should consist of 10-15% from high quality proteins, 30-35% from fats
and 50-60% from carbohydrates.



Besides the increasing calorie intake, there is an increase in protein, iron,
vitamin B requirements in this period. Vitamin A requirement increases
collaterally with growth and development of the body. The requirement of folic
acid and vitamin B12 which plays a role in the development of the body tissue
increases. Moreover a sufficient amount of vitamin D intake which support
skeletal development is required. Iron requirement which has a significant role
in skeletal development and an increase in blood volume rises. In addition,
foods that are rich in vitamin C increase the absorption of iron by the body.
Zinc is a mineral that is necessary for growth and sexual development.



The nutrients effective on immune system and help with growth and development,
cell regeneration, tissue repairment, vision, and blood production such as
iron, zinc, phosphorous, magnesium, vitamin A, vitamin B1, vitamin B6, and
vitamin B12 are obtained from Meat Group; protein, calcium, phosphorous,
vitamin B2, and vitamin B12 from Dairy Group; vitamin E, vitamin B, and fiber
from Grains Group; folic acid, beta carotene, vitamin B2, vitamin C, calcium,
potassium, iron, magnesium, and fiber from Vegetable and Fruit Group.



Among the health problems which are related to nutrition during adolescence and
also can effect all life periods are obesity, anemia due to iron and vitamin
B12 deficiency, zinc deficiency, growth and development retardation, anorexia
nervosa, bulimia nervosa, dental caries, acne vulgaris and depression.

Anahtar Kelimeler

Adölesan, Kalori, Büyüme ve Gelişme, Vitamin, Mineral, Sağlık Sorunu, Adolescence, Calorie, Growth and Development, Health Problems

Kaynakça

• 1. Baltacı G, Ersoy G, Karaağaoğlu N, Derman O, Kanbur N. Ergenlerde Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam. 1. Basım. T.C.Sağlık Bakanlığı Yayın No: 730. Ankara: Klasmat Matbaacılık; 2008. s.9. (ISBN: 978-975-590-246-3)
• 2. Kanbur N. “Adolesanlarda Fiziksel ve Cinsel Gelişme” Türkiye Halk Sağlığı Kurumu - Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı. (Çevrimiçi) http://beslenme.gov.tr/content/files yayinlar/sunumlar/yas_gruplari_ve_beslenme/Fiziksel_Buyume_Doc.Dr.Nuray_Kanbur.pdf (Erişim Tarihi: 09.03.2015)
• 3. Pekcan AG, Aslan P. Adolesanlarda (Ergenlerde) Beslenme. Bayrak C. (ed.) Anne ve Çocuk Beslenmesi. 1. Baskı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset; 2011. s.107-108. (ISBN: 978-975-06-1010-3)
• 4. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu - Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı. “Temel Besin Grupları” (Çevrimiçi) http://beslenme.gov.tr/index.php?page=188 (Erişim Tarihi: 09.03.2015)
• 5. Demir H. Adölesan Beslenmesi. Güncel Pediatri 2008 Mart; 6 (1) (Özel Sayı)
• 6. Hur IY, Reicks M. Relationship Between Whole-Grain Intake, Chronic Disease Risk Indicators, and Weight Status Among Adolescents in The National Health and Examination Survey, 1999-2004. J. Acad Nutr Diet. 2012 Jan; 112(1): 46-55.
• 7. Hallsström L, Vereecken CA, Labayen I, Ruiz JR. Breakfast Habits Among Euroean Adolescents and Their Association with Sociodemographic Factors: The HELENA (Healthy Lifestyle in Europe by Nutrition in Adolescents) Study. Public Health Nutr. 2012 Oct; 15(10): 1879- 89.
• 8. Utter J, Denny S, Robinson E, Fleming T, Ameratunga S, Grant S. Family Meals Among New Zealand Young People: Relationships with Eating Behaviors and Body Mass Index. J. Nutr. Educ. Behav. 2013 Jan-Feb; 45(1): 3-11.
• 9. Park S, Choi BY, Wang Y, Colantuoni E, Gittelsohn J. School and Neighboorhood Nutrition Environment and Their Associsation with Students Nutrition Behaviors and Weight Status in Seoul, South Korea. J. Adolesc. Health. 2013 Nov; 53(5): 655-662.
• 10. Taber DR, Chriqui JF, Chaloupka FJ. Differences in Nutrient Intake Associated with State Laws Regarding Fat, Sugar, and Caloric Content of Competetitive Foods. Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 2012 May; 166(5): 452-58.
• 11. Baş M, Altan T, Dinçer D, Aran E. Determination of Dietary Habits As A Risk Factor of Cardiovascular Heart Disease in Turkish Adolescents. Eur. J. Nutr. 2005 Mar; 44(3): 174-182.
• 12. Patrick K, Norman GJ, Calfas KJ, Sallis JF. Diet, Physical Activity, and Sedentary Behaviors As Risk Factors for Overweight in Adolescence. Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 2004 Apr; 158(4): 385-90.
• 13. Whittemore R, Jeon S, Grey M. An Internet Obesity Prevention Program for Adolescents. J. Adolesc. Health. 2013 Apr; 52(4): 439-47.
• 14. Pan Y, Pratt CA. Metabolic Syndrome and Its Association with Diet and Physical Activity in US Adolescents. J. Am. Diet. Assoc. 2008 Feb; 108 (2): 276-86.
• 15. Gottfried RJ, Gerring JP, Machell K, Yenokyan G, Riddle MA. The Iron Status of Children and Youth in A Community Mental Health Clinic is Lower Than That of A National Sample. J. Child Adolesc. Psychopharmacol. 2013 Mar; 23(2): 91-100.
• 16. National Health Service (England). “Underweight Teen Boys” (Çevrimiçi) http://www.nhs.uk/Livewell/teenboys/Pages/Underweightteenboys.aspx (Erişim Tarihi: 11.04.2015).
• 17. Leclerc A, Turrini T, Sherwood K, Katzman DK. Evaluation of A Nutrition Rehabilitation Protocol in Hospitalized Adolecents with Restrictive Eating Disorders. J. Adolesc. Health. 2013 Nov; 53(5): 585-9.
• 18. Türk Diş Hekimleri Birliği. “Ağız Diş Sağlığı ve Beslenme İlişkisi” (Çevrimiçi) http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/solmenu_goster.php?yer_id=13&id=229 (ErişimTarihi:12.12.2015).
• 19. Oddy WH, Robinson M, Ambrosini GL, A O’Sullivan T, H. de Klerk N, Beilin LJ. et al. The Association Between Dietary Patterns and Mental Health in Adolescents. Preventive Med. 2009 Aug; 49(1): 39-44.
• 20. Geier LM, Bekx MT, Connor EL. Factors Contributing to Initial Weight Loss Among Adolescents with Polycystic Ovary Syndrome. J. Pediatr. Adolesc. Gynecol. 2012 Dec; 25(6): 367-70.
• 21. Park S, Blanck HM, Sherry B, Jones SE, Pan L. Regular Soda Intake Independent of Weight Status is Associated with Asthma Among US High School Students. J. Acad. Nutr. Diet. 2013 Jan; 113(1): 106-11.
• 22. Köksal G, Özel HG. Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Obezite. T.C.Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729 Ankara: Klasmat Matbaacılık; 2008. s.22 (ISBN: 978-975-590-245-6).