Tip 1 Diyabetes Mellitus Tanısı ile İzlenmekte Olan Hastaların Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 2, 72 - 85, 01.08.2018

Ensar Duras Diğdem Bezen Ozan Özkaya Hasan Dursun

Öz

GİRİŞ ve AMAÇ: Kronik hastalıklarda yaşam kalitesi düzeyi çok önemlidir. Tip 1 diyabetes mellitus tanılı çocuk ve ergenlerde yaşam kalitesi düzeyinin saptanması, aynı yaş grubundaki sağlıklı çocuklara göre kıyaslama yapılması ve bu sonuçların, çocukların ve ailelerinin sosyodemografik özellikleri ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlandı.

YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmaya tip 1 diyabetes mellitus tanısı ile takip edilen 4-16 yaş arası 45 çocuk ve genel pediatri polikliniğine başvuran benzer demografik özelliklere sahip, 4-16 yaş arası 45 sağlıklı çocuk dahil edildi. Tüm çocuklara sosyodemografik form ve Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (KINDL) uygulandı.

BULGULAR: Tip 1 diyabetes mellitus tanılı çocukların toplam yaşam kalitesi puanı 73,9 ± 9,1 olarak bulunurken, kontrol grubundaki çocukların ki 81,7 ± 10,2 olarak bulundu (p=0,000). Yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyutlarının karşılaştırılmasında, 8-12 yaş arası tip 1 diyabetes mellitus tanılı çocukların duygusal iyilik, özsaygı, arkadaş ve okul alt boyut puanları kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde düşük bulundu (sırasıyla p=0,032, p=0,041, p=0,047, p=0,029). On üç-16 yaş grubunda ise ölçek alt gruplarından yalnızca arkadaş boyutundan aldıkları puanlar arasında anlamlı fark saptandı (p=0,043).

TARTIŞMA ve SONUÇ: Tip 1 diyabetes mellitus tanılı çocukların yaşam kalitesi düzeyleri sağlıklı çocuklara göre belirgin derecede düşük bulundu. Bu çocukların yaşam kalitelerinin iyileştirilebilmesi için tanı anından itibaren psikososyal destek sağlanmasının faydalı olacağını düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk çağı, diyabet, adölesan, yaşam kalite

Evaluation of the Quality of Life of Patients Followed up with Diagnosis of Type 1 Diabetes Mellitus

Öz

Kaynakça

• 1. Atkinson MA, George SE, Aaron WM. Type 1 diabetes. The Lancet 2014; 383(9911):69-82. 2. Patterson CC, Dahlquist GG, Gyürüs E, Green A, Soltész G; EURODIAB StudyGroup. Incidence trends for childhood type 1 diabetes in Europe during 1989–2003 and predicted new cases 2005–20: a multicentre prospective registration study. Lancet 2009; 373(9680):2027–33. 3. Yeşilkaya E, Cinaz P, Andıran N, Bideci A, Hatun Ş, Sarı E, et al. First report on the nation wide incidence and prevalence of Type 1 diabetes among children in Turkey. Diabet Med, 2016. 4. Svoren BM, Jospe N. Diabetes mellitus in children. Nelson textbook of pediatrics, 20th edition. Philadelphia: Saunders Elsevier; 2016. 5. Rewers MJ, Pillay K, de Beaufort C, Craig ME, Hanas R, Acerini CL, et al. International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2014. Assessment and monitoring of glycemic control in children and adolescents with diabetes. Pediatr Diab 2014;15(Suppl 20): 102-14. 6. Mc Darbyc JM, Acerinie CL. Psychological care of children and adolescents with type 1 diabetes. Pediatr Diab 2014;15(20): 232-44. 7. Wagner VM, Müller–Godeffroy E, VonSengbusch S, Häger S, Thyen U. Age, metabolic control and type of insulin regime influences health-related quality of life in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus. Eur J Pediatr 2005;164(8): 491-6. 8. Singh H, Bradley C. Quality of life in diabetes. Int J Diabetes Dev Ctries 2006;26(1):7-10. 9. Ravens-Sieberer U, Bullinger M. Assessing health-related quality of life in chronically ill children with the German KINDL: first psychometric and content analytical results. Qual Life Res 1998; 7(5): 399-407. 10. Hutchings HA, Upton P, Cheung W, Maddocks A, Eiser C, Williams J, et al. Development of a parent version of the Manchester-Minneapolis quality of life survey for use by parents and carers of UK children: MMQL-UK (PF). Health Qual Life Outcomes 2008; 6: 1-8. 11. Eser E, Yüksel H, Baydur H ve ark. Çocuklar için genel amaçlı sağlıkla ilgili yaşam kalitesi ölçeği (Kid-KINDL) Türkçe sürümünün psikometrik özellikleri. Türk Psikiyatri Derg 2008; 19: 409-17. 12. Barker JM. Type 1 diabetes-associated autoimmunity: natural history, genetic associations, and screening. J Clin Endocrinol Metab 2006 ;91(4): 1210-7. 13. Goodman R, Scott S. Child and adolescent psychiatry. John Wiley&Sons, 2012. 14. Çakır S, Sağlam H, Özgür T, Eren E, Tarım Ö. Tip 1 diyabetli çocuklarda glisemik kontrolü etkileyen faktörler. Güncel Pediatri 2010; 8: 7-19. 15. Kalyva F, Malakonaki E, Eiser C, Mamoulakis D. Health related quality of life (HRQoL) of children with type 1 diabetes mellitus (T1DM): self and parental perceptions. Pediatric Diabetes, 2011; 12(1): 34-40. 16. Nansel TR, Weisberg-Benchell J, Wysocki T, Laffel L, Anderson B. Quality of life in children with Type 1 diabetes: a comparison of general and diabetes‐specific measures and support for a unitary diabetes quality‐of‐life construct. Diabet Med 2008; 25(11): 1316-23. 17. Fırat E. 13-16 Yaş Tip 1 Diyabetli Çocukların Yaşam Kalitesini Etkileyen Etmenlerin Araştırılması (yüksek lisans tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2014. 18. Hanberger L, Ludvingsson J, Nordfeldt S. Health-relatedquality of life in intensively treated young patients with type 1 diabetes. Pediatric Diabetes 2009;10: 374-81. 19. Baş VN, Bideci A, Yeşilkaya E, Soysal AŞ, Çamurdan O, Cinaz P. Evaluation of factors affecting quality of life in children with type 1 diabetes mellitus. J Diabetes Metab 2011; 2 (8): 154-8. 20. Faulkner MS. Quality of life for adolescents with type 1 diabetes: parental and youth perspectives. Pediatr Nurs 2003: 29(5): 362−8. 21. Öz R, Bal-Yılmaz H, Akçay N. Tip 1 diyabetli çocuklarda benlik saygısını etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009; 6(1): 330- 8. 22. Vanelli M, Chiarelli F, Chiari G, Tumini S. Relationship between metabolic control and quality of life in adolescents with type 1 diabetes. Acta Biomed 2003; 1: 13-7.