Öğretmenlerin Algılarına Göre Örgütsel Sinizmin Örgütsel Özdeşleşme üzerindeki yordayıcı etkisinin İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2 - Cilt: 6 Sayı: 2, 233 - 254, 14.07.2016

Ahmet Ayık Gönül Şayir Ayşe Bilici

Öz

Bu çalışmada, öğretmenlerin görüşlerine göre örgütsel özdeşleşme ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler ile örgütsel sinizmin örgütsel özdeşleşme üzerindeki yordayıcı etkisi incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi 2013 - 2014 eğitim öğretim yılında Erzurum il merkezinde Yakutiye ilçesindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet ilköğretim okullarında görev yapmakta olan 252 öğretmenden oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için “Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği” ve “Örgütsel Sinizm Ölçeği” kullanılmıştır. Betimsel bir çalışma olan bu araştırmada verilerin çözümlenmesinde standart sapma, ortalama, Pearson Momentler Çarpım korelasyonu ve çoklu doğrusal regresyon analizinden faydalanılmıştır. Araştırmanın sonuçları, örgütsel sinizm boyutlarının örgütsel özdeşleşmenin bütün boyutlarıyla negatif ve anlamlı bir ilişkisi olduğunu göstermiştir. Regresyon analizi sonuçları, örgütsel özdeşlemenin uyum boyutunun örgütsel sinizmin duyuşsal ve bilişsel boyutları tarafından negatif yönde anlamlı, örgütsel özdeşleşmenin içsellik boyutunun ise örgütsel sinizmin duyuşsal boyutu tarafından negatif yönde anlamlı olarak yordandığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel sinizm, Örgütsel özdeşleşme, Öğretmenler

Investigation of the Predictor Effect of Organizational Cynicism on Organizational Identification according to Teachers' Perceptions

Öz

In this study, the relations between organization identification and organizational cynicism were analyzed according to the views of the teachers. The sample of the study consists of 252 teachers working in the primary schools under Ministry of National Education in Yakutiye County, Erzurum, 2013-2014 educational years. “Organizational Identification Questionnaire” and “Organizational Cynicism Scale” were used in the data collection. In this descriptive study, standard deviation, mean, Pearson’s product-moment correlation and multiple linear regression analyses were used in the analysis of the data. The results of the study show that the dimensions of the organizational cynicism have negative and significant relations with all the dimensions of organizational identification. The results of regression analysis show that cognitive dimensions of the organizational cynicism scale predicts negatively and significantly the compliance dimension of the organizational identification questionnaire the affective and; the cognitive dimension of the organizational cynicism scale predicts negatively and significantly the internalization dimension of the organizational identification questionnaire.

Anahtar Kelimeler

Organizational cynicism, Organizational identification, Teachers

Kaynakça

• Akan, D., Bektaş, F. & Yıldırım, İ. (2014). Sınıf öğretmeni algılarına göre etik liderlik ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki. NWSA-Education Sciences, 9, 48-56.
• Andersson, L. M. (1996). Employee cynicism: An examination using a contract violation framework. Human Relations, 49, 1395-1418.
• Ayık, A. (2015). An analysis of the relationship between organizational communication and organizational cynicism according to teachers’ perceptions in Turkey. Educational Research and Reviews, 10(5), 547-555.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Balcı, A. (2003). Örgütsel sosyalleşme kuram strateji ve taktikler. Ankara: Pegem Akademi.
• Balcı, A., Baltacı, A., Fidan, T., Cereci, C. & Acar. U. (2012). Örgütsel sosyalleşmenin, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlıkla ilişkisi: İlköğretim okulu yöneticileri üzerinde bir araştırma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 47-74.
• Başaran İ.E. (2000). Örgütsel davranış insanın üretim gücü. Ankara: Feryal Matbaa.
• Bedian, A. (2007). Even if the Tower is ‘Ivory’, It isn’t white: Understanding the consequences of faculty cynicism. Academy of Management Learning & Education, 6, 9‐32.
• Brandes, P. M. (1997). Organizational Cynicism: Its nature, antecedents and consequences. (Dissertation of Doctor of Philosophy). The University of Cincinnati, USA.
• Byrne, Z. S. & Hochwarter, W. A. (2007). Perceived organizational support and performance relationships across levels of organizational cynicism. Journal of Managerial Psychology, 23, 54-72.
• Celep, C. (2000). Eğitimde örgütsel adanma ve öğretmenler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cheung, M. F. Y. & Law, M. C. C. (2008). Relationships of organizational justice and organizational ıdentification: the mediating effects of perceived organizational support in Hong Kong. Asia Pasific Business Review, 14, 213 – 231.
• Cole, M. S., Brunch, H. & Vogel, B. (2006). Emotion as mediators of the relations between perceived supervision support and psychological hardiness on employee cynicism. Journal of Organizational Behavior, 27, 463- 484.
• Cüce, H., Güney, S. & Tayfur, Ö. (2013). Örgütsel adalet algılarının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31, 1-30.
• Çakınberk, A., Derin, N. & Demirel, T. E. (2011).Örgütsel özdeşleşmenin örgütsel bağlılıkla biçimlenmesi: Malatya ve Tunceli özel eğitim kurumları örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 3, 89-121.
• Dean, J. W., Brandes, P. & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review, 23, 341–352.
• Ekinci, S. (2015). İlk ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel özdeşleşme ve örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri: Bolu ili örneği. Unpublished master’s thesis, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Erdost, E., Karacaoğlu H. K. & Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel sinizm kavramı ve ilgili ölçeklerin Türkiye’deki bir firmada test edilmesi. In 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Sakarya Üniversitesi (pp.514-524).
• Eroğlu, E. (2008). Eğitim ortamlarında etkili iletişim ve boyutları. In U. Demiray (Ed.), Etkili iletişim ( pp. 244-261) Ankara: Pegem Akademi.
• Fındık, M. & Eryeşil, K. (2012). Örgütsel sinizmin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. In 1. International Iron & Steel Symposium (IISS) Kitapçığı (p. 250-255). Karabük: Karabük Üniversitesi Teknoloji Fakültesi.
• Gül, H. & Ağıröz, A. (2011). Mobbing ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler: Hemşireler üzerinde bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 27-47.
• İçerli, L. & Yıldırım, M. H. (2012). Örgütsel sinisizm ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki Sağlık sektöründe bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 167-176. ilişki:
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (Unpublished master’s thesis). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Karabey, C. & İşcan, Ö. F. (2007). Örgütsel özdeşleşme, örgütsel imaj ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: bir uygulama. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21, 231-241.
• Kasalak, G. & Aksu, M. (2014). Araştırma görevlilerinin algıladıkları örgütsel desteğin örgütsel sinizm ile ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 115-133.
• Kılıç- Doğan, E. (2013). İlköğretim okullarında sinisizm: Şanlıurfa örneği. Science and Culture (Bilim ve Kültür), 2, 55-67.
• Kreiner, G. E. & Ashforth, B. E. (2004). Evidence toward an expanded model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 25, 1–27.
• Mael, F. & Ashforth, B.E. (2001). Identification in Work, War, Sports, and Religion: Contrasting The Benefits and Risks. Journal for The Theory of Social Behaviour, 31, 197-222.
• Meydan, H. C. & Polat, M. (2013). Bir örgüt formu olarak okul ile özdeşleşmede akademik başarı ve özdisiplinin rolü. Eğitim ve Bilim, 38, 27-40.
• Naus, F., Itarson, A. V. & Roe, R. (2007). Organizational cynicism: extending the exit, voice, loyalty, and neglect model of employees responses to adverse conditions in the workplace. Human Relations, 60(5), 683-718.
• Olkkonen, M. E. & Lipponen, J. (2006). Relationships Between Organizational Justice, Identification with Organization and Work Unit, and group-related Outcomes, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 100, 202 -215.
• Özgan, H., Külekçi, E. & Özkan, M. (2012). Analyzing of the relationships between organizational cynicism and organizational commitment of teaching staff. International Online Journal of Educational Science, 4, 196-205.
• Polat, M., Meydan, H. C. & Tokmak, İ. (2010). Personel güçlendirme, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel sinizm ilişkisi üzerine bir araştırma. KHO Bilim Dergisi, 20, 1-22.
• Riketta, M. (2005). Organizational identification: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 66, 358–384.
• Sağır, T. & Oğuz, E. (2012). Öğretmenlere yönelik örgütsel sinizm ölçeğinin geliştirilmesi. International Journal of Human Sciences, 9, 1094-1106.
• Scott, S.G. & Lane, V.R. (2000). A stakeholder approach to organizational identity. Academy of Management Review, 25, 43-62.
• Nartgün, Ş. & Kalay, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ile örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 9(2), 1361-1376.
• Tınaztepe, C. (2012). Örgüt içi etkin iletişimin örgütsel sinizme etkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4, 53-63.
• Tokgöz, E. & Seymen-Aytekin, O. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Bir devlet hastanesinde araştırma. Öneri, 39, 61-79.
• Topaloğlu, I. G. (2010). İşgörenlerin adalet ve etik algıları açısından örgütsel güven ve örgütsel bağlılık ilişkisi (Unpublished master’s thesis). Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Turunç, Ö. (2011). Örgütsel adaletin çalışanların örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13, 143- 166.
• Türköz, T., Polat, M. & Coşar, S. (2013). Çalışanların örgütsel güven ve sinizm algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki rolü. Yönetim ve Ekonomi, 20, 285-302.
• Tüzün-Kalemci, İ. & Çağlar, İ. (2008). Örgütsel özdeşleşme kavramı ve iletişim etkinliği ilişkisi. Journal of Yaşar University, 9, 1011-1027.
• Tüzün-Kalemci, İ. & Çağlar, İ. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri üzerine bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10, 284-293.
• Üçok, D. & Torun, A. (2014). Tükenmişliği etkileyen olumsuz tutum ve beklentiler: Sinik tutum ve psikolojik sözleşme ihlali algısı üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), 231-350.
• Walsh, K. & Gordon, J.R. (2008). Creating an Individual Work Identity. Human Resource Management Review, 18, 46-61.
• Yıldız, K. (2013). Öğretmenlerin örgütsel özdeşleşmeleri ile örgütsel iletişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13, 251-272.