Türkçe Dersinde Gerçekleştirilen Sözcük Öğretimine İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 3 - Cilt: 4 Sayı: 3, 83 - 104, 14.07.2016

Hüseyin Anılan Berrin GENÇ Ersoy

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin Türkçe derslerinde gerçekleştirilen sözcük öğretimi uygulamalarına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu bağlamda araştırmada nitel araştırma deseni benimsenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını ilkokullarda görev yapmakta olan 20 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmacılar tarafından öğretmenlerin sözcük öğretimi uygulamalarına ilişkin görüşleri ve süreç içerisinde karşılaştıkları sorunları ile çözüm önerilerini belirlemeyi amaçlayan açık uçlu sorulardan oluşan yapılandırılmış yazılı görüşme formu yoluyla toplanan veriler, tematik analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Öğretmen görüşlerinin, programda yer alan açıklamalar ve uygulamalar, metin işleme basamaklarının yeterliliği, yöntem ve teknikler, ders kaynaklarının kullanımı, kitle iletişim araçları ve çevre-aile etkisi temalarında toplandığı görülmüştür. Araştırma sonucunda öğretmenlerin; sözcük öğretimine yönelik açıklama ve uygulamalarının yeterliliğine ilişkin farklı görüşlere sahip oldukları; Türkçe öğretim programının sözcük öğretimiyle ilgili kazanımları konusunda yeterli bilgi sahibi olmadıkları; metin işleme basamaklarında yer alan etkinliklerin niteliğine yönelik farklı görüşlerinin olduğu; anahtar sözcüklerle çalışmanın öğrencilerin sözcük dağarcığı gelişimine katkı sağlayacağını düşündükleri; sözcük öğretiminde farklı yöntem ve tekniklere başvurdukları ve yeni sözcüklerin öğrencilere kavratılması sürecinde zaman zaman sıkıntı yaşadıkları görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, sözcük öğretimi, sınıf öğretmeni görüşleri.

Opinions of Classroom Teachers' about the Vocabulary Teaching in Turkish Course

Öz

The purpose of this study is to determine classroom teachers’ views on applications regarding vocabulary teaching in Turkish Course. In this regard, a qualitative research design was implemented and, the participants of the study were twenty primary school teachers. The qualitative data were gathered through constructed written interview form including open ended questions, and the researchers aimed to investigate teachers’ views on applications regarding vocabulary teaching and also immediate concerns encountered during this practicum The findings of the thematic analysis highlighted some sub-themes and concepts, and the following main themes: Explanations and applications regarding the curriculum, the sufficiency of text-processing steps, methods and techniques and the use of resources of the course, mass media and the effects of environmental and familial factors. The results of the study show that the teachers have different views on the explanations and applications regarding the curriculum, do not have exact information about number of the acquisitions related to vocabulary teaching in Turkish curriculum, have different views on the quality of the activities appearing in the text-processing steps, think that it is helpful to practice on the keywords for students’ vocabularies, use specific vocabulary teaching methods and techniques and from time to time have problems regarding making students develop an understanding of newly-learnt words.

Anahtar Kelimeler

Turkish instruction, vocabulary teaching, classroom teachers’ views.

Kaynakça

• Ağca, H. (1999). Yazılı anlatım. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Akarsu, B. (1998). Wilhelm Von Humbold’da dil-kültür bağlantısı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Aytaş, G. (2001). Türkçe ders kitaplarının yazımında metin seçimi ve metin altı sorularının hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar. Türk Yurdu (Türkçeye Saygı Özel Sayısı), 21, 162-163.
• Baturay, M. H., Yıldırım, İ.S. & Daloğlu, A. (2007). Web-tabanlı kelime öğretimi ve tekrar modeli. Politeknik Dergisi, 10 (3), 241-245.
• Başdamar, G. (2010). Yazılı çalışmalar yaptırılarak öğrencilerin kelime dağarcığını zenginleştirme uygulamaları, etkinlikleri ve ölçme değerlendirmeleri. Unpublished master´s thesis, Erzincan Üniversitesi, Erzincan.
• Bilgin, A. & İpek, N. (2007). İlköğretim çağı çocuklarında kelime dağarcığı gelişimi. İlköğretim Online, 6(3), 344-365.
• Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cresswell, J. (2012). Educational research. Boston: Pearson Education Inc.
• Cunningham, A. E. & Stanowich, K. (1998). What reading does to the mind. American Educator, 22 (1), 8-15.
• Çeçen, A. (2002). İlköğretim öğrencilerinde kelime hazinesinin geliştirilmesi. Unpublished master´s thesis. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Çeçen, M. (2007). Kelime hazinesinin geliştirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar. Journal of Turkish Linguistics, 1 (1), 116- 137.
• Demir, C. (2007). Türkçe/edebiyat eğitimi ve kişisel kelime serveti. Milli Eğitim, 169, 207-225.
• Demirel, Ö. (2006). Türkçe öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Ersoy, A. & Yalçınoğlu, P. (2012). Nitel araştırmaya giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Göçer, A. (2009). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies, 4 (4), 1025-1055.
• Göğüş, B. (1983). Anadili eğitim programlarının niteliği. Türk Dili, 379-380, 40-48.
• Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayıncılık.
• Gürdal, A. & Arslan, M. (2011). Oyun ve bulmaca etkinlikleriyle yabancılara Türkçe kelime öğretim yöntemi. 1. International Conference on Foreign Language Teaching and Applied Linguistics. Sarajevo May 5-7 2011.
• Gürses, R. (2003). Kelime öğretimi üzerine bir genel değerlendirme, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 622, 506-516.
• Hameau, M. (1988). Söz dağarcığı öğretimi (Trans: Ramis Dara). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakülteleri Dergisi, 3 (1), 301-305.
• Hart, B. & Risley, R. T. (1995). Meaningful differences in the everyday experience of young American children. Baltimore: Paul H. Brookes.
• Kaptı, Ü. (2008). Alman dili eğitiminde sözcük öğretimi amacıyla web sayfalarının kullanımı, VIII. International Educational Technology Conference, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Karadüz, A. & Yıldırım İ. (2011). Kelime hazinesinin geliştirilmesinde öğretmen görüş ve uygulamaları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 961-984.
• Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27 (1), 141-153.
• Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Kaya, Ü. Ü. (2007). İlköğretim 1. kademede oyun tekniğinin erişiye etkisi. Unpublished master thesis. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar, Türkiye.
• Kılıç, A. & Seven S. (2002). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• MEB, (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Second Edition. California: Sage Publications, Inc.
• Neuman, L.W. (2010). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar. İstanbul: Yayın Odası Yayıncılık.
• Öztürk, H. (1995). Okul öncesi eğitim kurumlarına giden ve gitmeyen ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin alıcı ve ifade edici dil düzeyleri. Unpublished master´s thesis. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Paul, V. P. (1996). Reading vocabulary knowledge and deafness. Journal of Deaf Studies and Deaf Education. 1 (1), 3-5.
• Pehlivan, A. (2008). Türkçe kitaplarında sözcük dağarcığını geliştirme sorunu ve çözüm yolları. TÖMER Dil Dergileri, 122, 84-94.
• Ruşen, M. (1999). Hızlı okuma. İstanbul: Alfa Yayın.
• Sağır, M. (2002). İlköğretim okullarında dil bilgisi öğretimi. Türk Dili, 601, 58.
• Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7 (17), 137-146.
• Wolcott, H. F. (1990). On seeking-and rejecting-validity in qualitative research. E. W. Eisner, & A. Peshkin içinde, Qualititative inquiry in education the coutinuing debate (pp.121-152). New York: Teachers Collage Press.
• Yalçın, S. K. (2005). İlköğretim 1. ve 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından değerlendirilmesi. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Yalçın, S. K. & Özek, F. (2006). Söz varlığının temel dil becerilerinin ve akademik disiplinlerin kazanına olan etkileri. Milli Eğitim Dergisi, 171, 130-139.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.