Türkiye’de Eğitim Denetimi Alt Sisteminin Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Bir Model Önerisi

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2 - Cilt: 4 Sayı: 2, 25 - 44, 15.07.2016

Hasan Basri Memduhoğlu Abdulhakim Taymur

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de eğitim denetimi alt sistemi için bir model geliştirmek ve geliştirilen modelin eğitim denetmenleri tarafından ne düzeyde benimsendiğini ve uygulanabilir bulunduğunu ortaya koymaktır. Nitel ve nicel yöntemlerin birlikte kullanıldığı araştırmanın evrenini Türkiye genelinde görev yapan eğitim denetmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, her coğrafi bölgeden seçilen ikişer ilde görev yapan 555 eğitim denetmeninden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında Türkiye’de eğitim denetimi alt sistemi için bir model geliştirilmiş ve bu model eğitim denetmenlerinin görüşüne sunulmuştur. Araştırmada eğitim denetmenlerinin önerilen modeli Türk eğitim sistemi için “tamamen” benimsedikleri ve uygulanabilir buldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Denetim, eğitim denetimi, denetim modeli.

A Model Proposal Regarding to Reconstruction of Subsystem of Education Supervision in Turkey

Öz

The aim of this study is to develop a model for the sub-system of education supervision in Turkey and to put forth how the developed model is adopted and applicable by the education supervisors. The population of this study in which qualitative and quantitative research design are used together, includes education supervisors working all across Turkey. The sample of the present study is composed of 555 education supervisors selected in two provinces of each geographic region. Within the scope of the survey, a model has been developed for the education sub-system in Turkey and this model has been offered to the education supervisors’ opinion. In the study, it is concluded that the education supervisors have completely adopted the offered model for the Turkish education system and considered it as applicable.

Anahtar Kelimeler

Supervision, Education supervision, Supervision model

Kaynakça

• Arabacı, İ. B. (1995). İlköğretim müfettişlerinin denetim ilkeleri konusundaki yeterlikleri. Unpublished master thesis, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arslantaş, H. İ. (2007). İlköğretim müfettişlerinin mesleki yardım ve rehberlik rollerinin öğretmen algılarına göre değerlendirilmesi. Unpublished doctoral dissertation, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Atay, K. (1995). İlköğretim müfettişlerinin yeterlikleri. Unpublished doctoral dissertation, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Aydın, İ. (2005). Öğretimde denetim: Durum saptama, değerlendirme ve geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Balaban, C. (2005). Aday öğretmenlerin işbasında yetiştirilmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolü. Unpublished master thesis, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Balcı, A., Aydın, İ., Yılmaz, K., Memduhoğlu, H.B. & Apaydın Ç. (2007). Türk eğitim sisteminde ilköğretimin yönetimi ve denetimi: mevcut durum ve yeni perspektifler. Türkiye’de okul öncesi eğitim ve ilköğretim sistemi temel sorunlar ve çözüm önerileri. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Başar, H. (2000). Eğitim denetçisi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Başaran, A. (2004). Türk milli eğitim teftiş sisteminde yeniden yapılanmaya gidilirken Milli Eğitim Bakanlığı’nda yeniden yapılanma. Eğitim denetiminde yeni yaklaşımlar. Ankara: Tem-Sen Yayınları.
• Burgaz, B. (1995). İlköğretim kurumlarının denetiminde yeterince yerine getirilmediği görülen bazı denetim rolleri ve nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 127-134.
• Büyükışık, M. (1989). İlköğretim denetçilerinin rehberlik etkinliklerinin gerçekleşme düzeyleri. Unpublished master thesis, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Can, N. (2004). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 31(161), 112-122.
• Ciğer, M. (2006). Kahramanmaraş ili, ilköğretim müfettişlerinin ders denetim sürecinde gösterdikleri davranışların öğretmenleri güdülemesine ilişkin öğretmen ve müfettiş görüşleri. Unpublished master thesis, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dağlı, (2004). İlköğretim denetmenlerinin eğitim ve yaşam ile ilgili karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunların çözümüne ilişkin öneriler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Dinçer, B. & Özaslan, M. (2004). İlçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması. Ankara: DPT Yayını.
• Doğanay, E. (2006). Taşra birimlerindeki ilk ve ortaöğretim kurumlarında yürütülen teftiş hizmetlerinin karşılaştırılması. Unpublished master thesis, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Döngel, A. (2006). İlköğretimde denetim ve performans değerlendirme çalışmalarının web üzerinden iyileştirilmesine ilişkin ilköğretim müfettişlerinin görüşleri. Unpublished master thesis, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dündar, A. A. (2005). İlköğretim okullarında yapılan teftişin okul başarısı ve gelişimi üzerine etkisi. Unpublished master thesis, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ecevit, H. (1996). İlköğretim müfettişlerinin, ilköğretim okullarında rehberlik ve iş başında yetiştirme etkinlikleri ve gerçekleştirme düzeyi. Unpublished master thesis, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eyi, T. F. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı teftiş alt sisteminin yapısı, işleyişi ve yenileşme ihtiyacı. Eğitim ve Denetim Dergisi, 15, 23-25.
• Gülcan, M. G. (2003). Avrupa Birliğine adaylık sürecinde Türkiye eğitim sisteminin yapısal sorunları ve yapısal uyum modeli araştırması. Unpublished doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gün, F. (1989). İlköğretim denetçilerinin soruşturma rollerinin rehberlik rollerini etkilemesi. Unpublished master thesis, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gündüz, Y. (2008). Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde milli eğitim bakanlığı teftiş sisteminin yenilenme ihtiyacı. Unpublished doctoral dissertation, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İlğan, A. (2006). Adana, K. Maraş ve Hatay ili ilköğretim müfettişleri ve öğretmenlerinin farklılaştırılmış denetim modelini benimseme ve kamu ilköğretim okullarında uygulanabilir bulma düzeyleri. Unpublished doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakış, M. (2007). İlköğretimde güncel denetim duruşunun öğretmenlik bilincini uyandırma yeterliliğine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Unpublished master thesis, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Kartal, S. (1997). İlköğretim ikinci kademe branş öğretmenlerinin teftiş-rehberlik etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Unpublished master thesis, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kapusuzoğlu, Ş (2008). Okula dayalı yönetimde denetim sisteminin işlevselliği ve katkısının değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16), 13-140
• Kavas, E. (2005). İlköğretim müfettişlerinin denetim davranışlarına ilişkin öğretmen algı ve beklentileri. Unpublished master thesis, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kimbrough, R. B. & Burkett, C. W. (1990). The principalship: Concepts and practices. New Jersey: England Cliffs Prentice Hall.
• Kowalski, T. J. & Brunner, C. C. (2005). The school superintendent: Roles, challenges, and issues. In F. W. English (Ed.). The SAGE handbook of educational leadership: Advances in theory, research, and practice (pp. 142-167). London, New Delhi: Sage Publications.
• Korkmaz, M. (2007). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini yerine getirme düzeyleri. Unpublished master thesis, Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Koruç, S. (2005). İlköğretim kurumlarında klinik denetim modeli önerisi. Unpublished master thesis, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• MEB (2008a). Onbirinci milli eğitim şura kararları. Retrieved December 04, 2008, from The Ministry of National Education (MoNE),Web site: http://ttkb.meb.gov.tr/ semceler/sura/11_sura.pdf.
• MEB (2008b). Onikinci milli eğitim şura kararları. Retrieved December 04, 2008, from The Ministry of National Education (MoNE),Web site: http://ttkb.meb.gov.tr/ secmeler/sura/12_sura.pdf.
• MEB (2008c). Ondördüncü milli eğitim şura kararları. Retrieved December 04, 2008, from The Ministry of National Education (MoNE),Web site: http://ttkb.meb.gov.tr/ secmeler/sura/14_sura.pdf.
• MEB (2008d). Onbeşinci milli eğitim şura kararları. Retrieved December 04, 2008, from The Ministry of National Education (MoNE),Web site: http://ttkb.meb.gov.tr/ secmeler/sura/15_sura.pdf.
• MEB (2008e). Onyedinci milli eğitim şura kararları. Retrieved December 04, 2008, from The Ministry of National Education (MoNE),Web site: http://ttkb.meb.gov.tr/ secmeler/sura/17_sura.pdf.
• Memduhoğlu, H. B., Aydın, İ., Yılmaz, K., Güngör, S. & Oğuz, E. (2007). The process of supervision in the Turkish educational system: Purpose, structure, operation. Asia Pacific Education Review, 8(1), 56- 70.
• Memduhoğlu, H. B. & Taymur, A. (2009, Haziran). Türk eğitim sistemi denetim alt sisteminin yeniden yapılandırılmasına ilişkin bir model önerisi. Uluslararası Katılımlı Ulusal Eğitim Denetimi Kongresi, Ankara.
• Memduhoğlu H. B. & Zengin M. (2012). Çağdaş eğitim denetimi modeli olarak öğretimsel denetimin Türk eğitim sisteminde uygulanabilirliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 131-142.
• Memişoğlu, S. P. (2001). Çağdaş eğitim denetimi ilkeleri açısından ilköğretim okullarında öğretmen denetimi uygulamalarının değerlendirilmesi. Unpublished doctoral dissertation, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Nelson, B., S. & Sassi, A. (2000). Shifting approaches to supervision: The case of mathematics supervision. Educational Administration Quarterly, 36(4), 553-584.
• Olgun, R. (2005). İlköğretim okulu müdür ve müdür yardımcılarının ilköğretim müfettişlerinin yapmış olduğu denetim etkinliklerine ilişkin görüşleri. Unpublished master thesis, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Pınardağ, M. (2005). Bakanlık müfettişlerimiz kendi işlerini bırakmışlar başkasının sahasında geziyorlar. Eğitim ve Denetim Dergisi, 6, 4-5.
• Sabancı, A. & Günbayı, İ. (2004). İlköğretim denetmenlerinin görev alanlarının ve yüklerinin yeterlik alanları açısından değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 114-121.
• Sarı, K. (1987). Milli Eğitim Bakanlığında görevli ilköğretim müfettişlerinin örgütlerindeki yönetim uygulamalarını algılamaları ile iş doyumları arasındaki ilişkiler. Unpublished doctoral dissertation, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Sergiovanni, T. J., & Starratt, R. J. (2002). Supervision: A redefinition (7th ed.). NY: Mc Graw Hill.
• Şahin, T. (2005). İlköğretim düzeyinde ders denetimi ile ilgili yeterlilikler hakkında denetmen ve öğretmen görüşleri. Unpublished master thesis, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Swaffield, S. & MacBeath, J. (2005). School self-evaluation and the role of a critical friend. Cambridge Journal of Education, 35(2), 239-252.
• Taşar, H. H. (2000). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerine ilişkin sorunları. Unpublished master thesis, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Taymaz, H. (2002). Eğitim sisteminde teftiş: Kavramlar, ilkeler, yöntemler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Taymaz, H. (2005). Eğitim sisteminde teftiş: Kavramlar, ilkeler, yöntemler (6.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tok, T. N. (2004). İlköğretim müfettişlerinin iş doyumu ve örgütsel bağlılıkları. Unpublished doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uyanık, M. (2007). Ders teftişinde müfettiş uzmanlaşmasının önemi. Unpublished master thesis, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Uygur, D. (2006). İlköğretim okullarında aday öğretmenlerin yetiştirilmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolleri. Unpublished master thesis, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, A. (1999). İlköğretim denetçilerinin rehberlik rolünü gerçekleştirme yaklaşımları. Unpublished master thesis, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Weiss, E. M. & Weiss, S. (2001). Doing reflective supervision with student teachers in a professional development school culture. Reflective Practice, 2(2), 125-154.
• Yavuz, Y. (1995). Öğretmenlerin denetim etkinliklerini klinik denetim ilkeleri açısından değerlendirmeleri. Unpublished master thesis, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yıldırım, G. (2007). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri. Unpublished master thesis, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Zepeda, S. J. (2001). At odds: Can supervision and evaluation co-exist? The Journal of Cases in Educational Leadership, 4(1). 1-13.
• Zepeda, S. J. (2002). Linking portfolio development to clinical supervision: A case study. Journal of Curriculum and Supervision, 18(1), 83-102.