Resim-İş Öğretmenliği Programlarının Öğretmen Adaylarına “Endüstriyel Tasarım Eğitimi” Yeterliği Kazandırma İşlevleri Açısından İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1 - Cilt: 4 Sayı: 1, 75 - 102, 15.07.2016

Sehnaz Yalçın Wells

Öz

Bu araştırmanın amacı, Resim İş Öğretmenliği Lisans Programı [RİÖLP] mezunu öğretmenlerin görüşlerine dayalı olarak programların öğretmen adaylarına ilk ve orta öğretim kurumlarında yürütülen Görsel Sanatlar dersi kapsamındaki “endüstriyel tasarım eğitimi” için gerekli mesleki yeterlikleri kazandırma işlevleri açısından incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma yaklaşımına uygun olarak yapılandırılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi RİÖLP’den çeşitli dönemlerde mezun olan 43 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan anket ve doküman incelemesi teknikleri kullanılarak toplanmıştır. Bu programdan farklı yıllarda mezun olan öğretmen adaylarının transkriptleri doküman incelemesi ile gerçekleştirilmiştir. Anketten elde edilen veriler tümevarımsal yaklaşıma uygun olarak analiz edilmiştir. Öğretmenlerin RİÖLP’nin endüstriyel tasarım eğitimi meslek yeterliklerini kazandırma işlevi üzerine yaptıkları değerlendirmeler incelendiğinde (i) programın uygulanmasında genellik/bütünlük ilkesi göz ardı edilerek branşlaşmaya ağırlık verilmesine genel olarak olumsuz baktıkları, (ii) buna paralel olarak öğretmen adaylarının olabildiğince çok atölyeye devam etmelerini branşa ilişkin mesleki yeterliklerini kazanmanın olmazsa olmazı olarak gördükleri, (iii) iş tasarım atölyesinin endüstriyel tasarım atölyesi olarak düzenlenmesini olumlu buldukları, (iv) ayrıca atölye ders saatleri, programın içeriği gibi konulara da vurgu yaptıkları görülmektedir. Buna paralel olarak öğretmenler RİÖLP’nin daha işlevsel hale gelmesi için tüm paydaşların katılacağı program geliştirme çalışmaları yapılmasını önermektedirler.

Anahtar Kelimeler

Resim-iş öğretmenliği programı, görsel sanatlar eğitimi, iş ve tasarım, endüstriyel tasarım, öğretmen yeterlikleri.

A Study of Art and Craft Teaching Programs According to Their Function of Generating "Industrial Design Education" Qualification for Teacher Candidates

Öz

The purpose of this study is to evaluate the function of art and craft teachers programs, based on opinions of teachers graduated from art and craft teachers undergraduate program, for making the teacher candidates gain the "Industrial Design Education" qualification, which is a part of the Fine Arts classes in primary and secondary schools. The research has been conducted with a qualitative research approach. Participants in the research are 43 teachers graduated from Marmara University Atatürk Education Faculty Art and Craft Teaching undergraduate program. Data has been collected by document analysis techniques and surveys developed by the researcher. The transcripts of the teacher candidates graduated at different years from this program are done by examining the documents. The research has been conducted with a qualitative research approach. The research showed that teachers evaluate the industrial design education qualification function of the art and craft teachers undergraduate program according to workshop diversity, workshop course hours, and the content of the program. (i)Teachers are generally negative about the branching that develops in time within the structure of the program. (ii)They think it is a must for teacher candidates to participate in several workshops to gain the required professional qualification for their branch. (iii) And teachers affirm the regulation of craft design workshop as industrial workshop. (iv) they also stress the importance of course hours and program content. On the other hand, teachers make several suggestions about developing the program, the purpose of the program, education method and environment, cooperation between academicians and institutions, so that the art and craft undergraduate program can function more effectively.

Anahtar Kelimeler

Art and craft program, Fine arts education, Handcrafting and design, Industrial design, Teacher qualifications

Kaynakça

• ve hem de günlük işleyişimizdeki yerinin farkında olmaları sağlanmalıdır. Gökay Yılmaz (2009)’ın da
• belirttiği gibi davranışları gerektiği zaman ve yerde uygulayabilmek gereklidir. Öğrencilerin; dolayısıyla
• geleceği oluşturacak gençlerin, duygu ve düşüncelerini kendini rahat ve özgürce ifade edebilmek,
• algılama ve anlatım gücünü de geliştirebilmek adına sanat eğitimi son derece önemlidir. Eğitim sistemi
• sanatsal alanlarda bireyin yaratıcılığına ve yeteneklerine daha çok yer vermeli ve önemsemelidir.
• Öğretmen adaylarının araştırmacı-geliştirici-yaratıcı-çözümleyici bireyler olarak mezun olmaları gerekir.
• Sanatta özgürlük ve yaratıcılık önemlidir. Bu nedenle öğretmen, yaptırmak istediğini değil, çocuğun
• becerilerinin farkında olup onun yapmak istediğini yapmasına rehberlik eden, keşfeden, coşturan ve yol
• gösteren olmalıdır. Sanatın toplumun gelişmesi açısından öneminin büyük olduğu herkes tarafından bilinmektedir.
• Mustafa Kemal Atatürk’ün de dediği gibi sanatsız kalan milletin hayat damarlarından biri kopmuş
• demektir. Sanata verilen önem sanatçı yetiştirmekten öte ilköğretimde bakmak değil görmeyi
• öğretmekten geçer, herkes bakar fakat herkes göremez. Dolayısıyla donanımlı öğretmenlerimizi
• yetiştirmek farklı bakış açıları ile onları mezun etmek son derece önemlidir. RİÖLP öğrencilerin toplum
• içerisindeki birey olma sürecinde önemli rolü olan entelektüel ve estetik donanımların sağlanmasında
• temel ve aynı zamanda sonuç olan başarının elde edilip sürdürülebilir hale gelmesinde önemli bir araç
• olan aktif uygulama çalışmalarını içinde barındıran Resim-İş Öğretmenliğinin hassasiyetinin en üst
• düzeyde bilinmesi ve göz ardı edilmemesi gerekir. Son olarak bu araştırmada elde edilen sonuçların,
• araştırma yaklaşımının doğası gereği bir genelleme amacı taşımadığı ve sadece Marmara Üniversitesi
• Resim-İş Öğretmenliği Anabilim Dalından mezun olan resim iş öğretmenlerinin görüşleri ve deneyimleri
• kapsamında değerlendirilmesi gerektiği dikkate alınmalıdır.
• Ayaydın, A. (2009). Görsel sanatlar eğitimi ve çoklu zeka kuramı. In A. Alakuş & L. Mercin (Eds.), Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi (pp. 183-196). Ankara: Pegem Akademi.
• Ayaydın, A. (2011). Resim-iş öğretmeni yetiştirme programı ile görsel sanatlar dersi öğretim programı arasındaki uyum sorunları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40 (3), 26-33.
• Buyurgan, S. (2007). Eğitim fakülteleri resim-iş eğitimi ana bilim dalı öğrencilerinin aldıkları eğitim ve öğretime ilişkin görüş ve beklentileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (4), 657-677.
• Buyurgan, S. & Buyurgan, U. (2012). Sanat eğitimi ve öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, Ö. (1997). Kuramdan uygulamaya program geliştirme. Ankara: Kardeş Kitap ve Yayıncılık.
• Eldemir, C. (2011). Müzik ve resim-iş eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin öğretmenlik meslek bilgisi derslerine ilişkin görüşleri: Gazi üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 47-59.
• Ertürk, S. (1993). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan.
• Gökay Yılmaz, M. (2009). Görsel sanatlar eğitimi. In A. Alakuş & L. Mercin (Eds.), Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi (pp. 13-18). Ankara: Pegem Akademi.
• İz Bölükoğlu, H. (2002). Bilgi çağında eğitim fakültelerinde resim-iş eğitiminin genel bir değerlendirmesi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (3), 247-259.
• Kavuran, T. (2003). Türkiye’de eğitim fakülteleri resim-iş öğretmenliği programlarının uygulamasında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (2), 167-190.
• Kehnemuyi, Z. (2004). Çocuğun görsel sanat eğitimi. İstanbul: YKY.
• Kırışoğlu, O. T. (2009). Sanat kültür yaratıcılık görsel sanatlar ve kültür eğitimi-öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kiprik, F. & Şirin, N. (2012). Resim-iş öğretmenliği anabilim dallarında yapılan özel yetenek sınavlarına yönelik bir durum değerlendirmesi. İdil, 1 (5), 328-338.
• MEB (1992). İlköğretim kurumları resim-iş dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB (2000). İlköğretim okulu resim-iş programı 6-7-8. sınıf. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB (2006a). İlköğretim sanat etkinlikleri dersi programı ve kılavuzu 1-5. sınıflar. Ankara: Pegem Yayınları.
• MEB (2006b). İlköğretim teknoloji ve tasarım dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB (2010). Öğretmenlik için atama ve başvuru kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed.). USA: SAGE Publications.
• Oliva, P. F. (2001). Developing the curriculum. New York: Longman.
• Özsoy, V. & Şahan, M. (2009). Çok alanlı sanat eğitimi yönteminin ilköğretim 6. sınıf resim-iş dersinde öğrenci tutumuna etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 205-227.
• Peşkersoy, E. & Yıldırım, O. (2010). İlköğretim görsel sanatlar dersi 1-8. sınıflar öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Polat, A. A. (2013). Lisans eğitiminde alan derslerine dayalı başarı durumlarının değerlendirilmesi: S.Ü. güzel sanatlar fakültesi grafik bölümü örneği. İdil, 2 (7), 226-254.
• Sarı, S. (2000). Çağdaş sanat ve iş eğitimi açısından sınıf öğretmenliği lisans programı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 1-6.
• Türe, N. (2007). Eğitimde ve öğretimde bir araç olarak görsel sanatlar eğitiminin öğrencilere sağladığı katkılar. Unpublished master’s thesis, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Uysal, A. (2005). İlköğretimde verilen sanat eğitimi derslerinin yaratıcılığa etkileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 41-47.
• Varış, F. (1988). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YÖK (1998). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları (Çoğaltma). Ankara.
• Zeren, G. (2006). Bilgi çağı ve küreselleşme sürecinde sanat eğitimcisi kimliği sorunsalı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 637-646.