COĞRAFYA ÖĞRETMENLERİ, COĞRAFYA ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN; COĞRAFYA SORU ÇÖZÜMLERİNİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 4 - Cilt: 3 Sayı: 4, 1 - 34, 15.07.2016

Ali Balcı

Öz

Bu araştırma, İstanbul’da Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaöğretim kurumlarında coğrafya öğretmenliği yapan 6 öğretmen, İstanbul’da bir devlet üniversitesinde coğrafya öğretmenliği lisans programına devam eden 10 öğretmen adayı ve İstanbul’un Ümraniye ilçesinde bir Anadolu lisesine devam eden 68 öğrencinin coğrafya soru çözümlerini, ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Bu maksatla ortaöğretim coğrafya ders kitabından fizikî, beşerî ve ekonomik coğrafya özellikleriyle ilişkili sorular belirlenmiştir. Bu sorular kapsam geçerliğini sağlamak için uzman görüşüne sunulmuştur. Uzmanlar tarafından %90 ve üzerinde kabul gören sorular, çözümleriyle birlikte veri toplamak için hazırlanan formda kullanılmıştır. Amaca uygun olarak hazırlanmış açık uçlu sorulardan oluşan bu anket formu, 2011-2012 bahar döneminde amaçlı örnekleme göre belirlenen katılımcılara uygulanmıştır. Bu uygulamadan elde edilen veriler betimsel analize tabi tutularak çözümlenmiştir. Bunun sonucunda; coğrafya öğretmenleri, coğrafya öğretmen adayları ve ortaöğretim öğrencilerinin soru çözümlerini kendi bütünlüğü içinde ölçme ve değerlendirmelerinin birbirinden farklı özellikler taşıdığı ortaya konulmuştur. Tespit edilen bu bulgular yorumlanarak sonuçlandırılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ölçme ve değerlendirme, ölçme ve değerlendirme uygulamaları, coğrafya öğretimi

GEOGRAPHY TEACHERS’ GEOGRAPHY TEACHER CANDİDATES’ AND HIGH SCHOOL STUDENTS’ APPROACHES TO SOLVE THE QUESTIONS OF GEOGRAPHY MEASUREMENT AND EVALUATION

Öz

This study was prepared to find out views of six geography teachers working in high schools under the Ministry of Education, ten geography teacher candidates who are still undergraduate students at a state university in Istanbul and sixty eight students who study at a high school in Istanbul’s Umraniye district about assessment and evaluation of solutions to questions in the field of geography. To this end, a number of questions concerning physical, economic and human geography were gathered from the high school textbook. Experts were asked about their opinions on these questions to ensure the content validity. Ninety percent of the questions were approved by the experts and these questions used with their solutions in a survey form which was formed to gather data. The survey form included open-ended questions fit for purpose. The survey was conducted in 2011-2012 spring term among participants who were chosen using the purposive sampling method. The data that were accumulated at the end of this survey were analyzed using descriptive analysis technique. As a result, it was observed that views of geography teachers geography teacher candidates and high school students about assessment and evaluation are different from each other. The findings interpreted by making suggestions concerning the subject.

Anahtar Kelimeler

Assessment and evaluation, implementation of assessment and evaluation procedures, geography teaching

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Batraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakaya Yayıncılık.
• Arslan, M. (ed.), Aşılıoğlu, B., Savaş, B., Şahin, Ç., Aydoğan, İ. ve Genç, S. Z. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• Ataman, M., Kabapınar, Y. (2012). Sosyal bilgiler (4-5. sınıf) ölçme değerlendirme yöntemlerinin kullanılma-kullanılmama nedenleri ve uygulamaların yeterliliği. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 1(1), 94-114.
• Ayaydın, A. (2010). Desen eğitiminde ölçme ve değerlendirme üzerine bir araştırma. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 159-172.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Bay, E., Küçükoğlu, A., Kaya, H. İ., Gündoğdu, K., Köse, E., Ozan, C., Taşgın, A. (2010). Öğretim elemanı ve öğretmen adaylarının ölçme-değerlendirmeye ilişkin görüşleri (Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Örneği). Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II, 16–18 Mayıs 2010 – Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Baykul, Y., Turgut. M. F. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Binbaşıoğlu, C, (1983). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. 4. Baskı. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi.
• Böke, K. (ed.), Özdoğan, A., Sevinç, B., Güler, C., Büker, H., Demir, İ. ve ark., (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Alfa yayıncılık.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: İlk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37( 2), 99-114.
• Çam, Ö., Bayraklı, B., Dodurgalı, A., (1998). İmtihan pedagojisi ve ölçme - değerlendirme teknikleri. İstanbul: M.Ü. İFAV Yayınlan nu. 54.
• Çelikkaya, T., Karakuş, U., Öztürk Demirbaş, Ç. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme değerlendirme araçlarını kullanma düzeyleri ve karşılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11( 1), 57–76.
• Doğanay, H. (2012). Coğrafya’ya giriş. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafya öğretim yöntemleri. 5. Baskı. Erzurum: Aktif Yayınları.
• Duman, B. (2008). Öğrenme – öğretme kuramları ve süreç temelli öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eğri, G. (2006). Coğrafya öğretmenlerinin ölçme değerlendirme yapabilme yeterliliği. - Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• İlkörücü Göçmençelebi, Ş., Özkan, M. (2010). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersinde öğrendikleri biyoloji bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeylerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Fakültesi Dergisi 23 (1), 121-132.
• Karakuş, F. (2010). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programında yer alan alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yönelik öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 457-488.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Küçükahmet, L. (2001). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2011). Coğrafya dersi öğretim programı ( 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar ). Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Öcal, M. (1994). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Bursa: Uludağ Üniversitesi
• Özçelik, D. A., (1981). Okullarda ölçme ve değerlendirme. Ankara: ÜSYM Eğitim Yayınlan- 3.
• Özey, R. (2010). Coğrafya’da yapılandırmacı yaklaşıma göre öğretmen-öğrenci ilişkisi. R. Özey, S. İncekara (Ed.), Coğrafya eğitiminde kavram ve değişimler içinde (s. 1-9). Ankara: Pegem Yayınları.
• Sönmez, V. (2009). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• Tan, Ş. (2002). Sınavlarda kopya çekmeyi önlemeye yönelik önlemler. Eğitim ve Bilim, 26-122, 32-40.
• Tan, Ş. (2010). Öğretim ilke ve yöntemleri dersinde öğrencilerin akademik başarılarının yordanması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 193-215.
• Tanrıöğen, A. (ed.), Aypay, A., Cemaloğlu, N., Sarpkaya, R., Ellez, A. M., Şahin B. ve ark., (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tekin, H., (1996). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. 9. Baskı. Ankara: Yargı Yayınları.
• Terence J. C. (1988). The impact of classroom evaluation practices o students. Review of Educational Research, 58(4), 438-481.
• Ünlü, M. (2008). Coğrafya öğretiminde ölçme ve değerlendirme nasıl olmalı? Coğrafya öğretiminde yöntem ve yaklaşımlar. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, C. (1966). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Yılmaz, H. (2002). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.