Harmanlanmış Öğrenme Ortamlarının Etkililiğinin Ölçülmesi İçin Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 3 - Cilt: 3 Sayı: 3, 11 - 26, 15.07.2016

Emine Cabı Yasemin Gülbahar

Öz

Bu çalışma, hem yüz yüze hem de e-öğrenme ortamlarının özelliklerinden yola çıkarak harmanlanmış öğrenme ortamlarının ne derece etkili olduğunu belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmek ve bu doğrultuda paydaşlar için öneriler oluşturmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ölçek geliştirme sürecinde 314 öğrenciden alınan veriler değerlendirmeye alınmıştır. Elde edilen verilerin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonunda bulunan değerler alan yazında belirtilen kabul edilebilir değerler arasında veya üstündedir. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin toplam 55 maddeyi içeren dört faktörlü bir yapıdan oluştuğu görülmüştür. Harmanlanmış öğrenme ortamları ölçeğinin ortama ilişkin belirlenen faktörleri ölçebileceği ve yeterli düzeyde geçerlik ve güvenirliğe sahip olduğu söylenebilir. Bu çalışma kapsamında geliştirilen, geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılan “Harmanlanmış Öğrenme Ortamlarının Etkililiği Ölçeği”nin, gelecekte harmanlanmış öğrenme yöntemini ele alan çalışmalarda yönlendirici olması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Harmanlanmış Öğrenme Ortamı, Etkililik, Ölçek

A SCALE DEVELOPMENT STUDY FOR ASSESSING THE EFFECTIVENESS OF BLENDED LEARNING ENVIRONMENTS

Öz

This study is conducted to develop a scale for assessing the effectiveness of blended learning environments based on the features of both face-to-face and online learning environments and provide suggestions for stakeholders. In the process of scale development, data gathered from 314 students were analyzed. The reliability and validity results for collected data were found to be acceptable since they were between or above the expected value. Based on the analysis it is found that the scale is composed of 55 items having a structure of 4 factors. Hence, it can be concluded that “Effectiveness of Blended Learning Environments Scale” is found as reliable and valid, and can measure what it aims to measure. Blended Learning Environment Scale, which was developed and analyzed for reliability and validity throughout this study, is expected to facilitate the further research studies that focused on blended learning environments.

Anahtar Kelimeler

Blended learning environment, effectiveness, scale

Kaynakça

• sonucunda bazı maddelerin ölçekten çıkarılmasına, bazı maddelerde ifadelerin düzeltilmesine ve gelen
• önerilere göre yeni maddelerin eklenmesine karar verilmiştir. Sonuçta; 85 madde değerlendirmeye
• girmiş, 73 madde belirlenerek ölçeğin uygulama aşamasına geçilmiştir. İlk uygulama için ölçeğin yüz
• yüze, çevrimiçi ve harmanlanmış öğrenme ortamları olmak üzere üç alt boyuttan oluşması uygun görülmüştür.
• Ölçek geliştirme sürecinde çalışma grubuna 353 öğrenci ile başlanmış, ancak 39 öğrenciye ait veriler
• boş bırakıldığı veya yanıt tutarlığı düşük olduğu için analiz işlemine katılmamış, 314 öğrenciden alınan
• veriler değerlendirmeye alınmıştır. Elde dilen verilerin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonunda bulunan
• değerlerin alan yazında belirtilen kabul edilebilir değerler arasında veya üstündedir. Harmanlanmış
• öğrenme ortamları ölçeğinin ortama ilişkin belirlenen faktörleri ölçebileceği ve yeterli düzeyde geçerlik
• ve güvenirliğe sahip olduğu söylenebilir.
• Geçerlik ve güvenirliği test etmek amacıyla kapsam geçerliğine, yapı geçerliğine, düzeltilmiş madde
• toplam korelasyonuna, Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısına ve iki yarı test korelasyonuna bakılmıştır.
• Yapılan analizler sonucunda ölçeğin dört faktörlü bir yapıdan oluştuğu görülmüştür. İlk üç faktör
• çalışmanın başında öngörülen faktörlerle birebir uyumludur. Bu durum harmanlanmış öğrenme
• sürecinde öğretim tasarımı yaparken yüz yüze ve e-Öğrenme boyutlarının hem ayrı ayrı hem de birlikte
• düşünülmesi gereğini ortaya koymuştur. Ayrıca bu üç faktör dışında “teknik boyutlar” olarak adlandırılan
• bir faktör daha belirmiştir. Bu faktörün belirmesi de harmanlanmış öğrenme sürecinde kullanılan
• teknoloji ile bilgi ve iletişim araçlarının ne kadar önemli olabileceğine ilişkin bir gösterge olarak
• yorumlanabilir. Bulgulara dayalı olarak eğitmenlerin bu önemli noktaya dikkat etmesi iyi olabilir. Hangi
• araçların ve öğrenme etkinliklerinin daha etkili bir öğretim süreci sunacağı konusunda dikkatli bir
• planlama yapılmalıdır. Bu planlama sürecinde yüz yüze ve e-öğrenme etkinliklerinin dersler, bireysel
• ödevler, grup çalışmaları, eğitsel etkinlikler, öğretim teknikleri, ölçme ve değerlendirme açısından
• dengeli bir biçimde dağılımı yapılarak öğretim süreci dikkatli bir şekilde tasarlanmalıdır.
• Sonuç olarak Harmanlanmış Öğrenme Ortamlarının Etkililiği Ölçeğinin harmanlanma düzeyinin ne
• derece etkili olduğunun belirlenmesine yönelik geliştirilmiş olup, bu ölçeğin harmanlanmış öğrenme
• ortamları için etkililiği ölçebileceği ve yeterli düzeyde geçerlik ve güvenirliğe sahip olduğu söylenebilir.
• Bu çalışma kapsamında geliştirilen, geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılan “Harmanlanmış Öğrenme
• Ortamlarının Etkililiği Ölçeği”nin, gelecekte harmanlanmış öğrenme yöntemini ele alan çalışmalarda
• yönlendirici olması beklenmektedir. Bu ortamlarda öğrenme sürecinin ve öğrencinin akademik
• başarısının nasıl etkilendiği konusunda daha fazla araştırmaya gerek vardır. Ayrıca harmanlanma
• sürecinde yüz yüze ve e-öğrenme bileşenlerinin dengelenmesi açısından da kuramsal çalışmaların
• yapılması gerekmektedir. Böylece harmanlanmış öğrenme ortamlarına ilişkin kuramsal bir çerçevenin
• gelişmesi beklenmektedir.
• Anderson, T., ve Elloumi, F. (Eds.) (2004). Theory and practice of online learning, Canada: Athabasca University.
• Benigno, V., ve Trentin, G. (2000). The evaluation of online courses. Journal of Computer Assisted Learning, 16 (3), 259-270.
• Bielawski, L., ve Metcalf, D. (2003). Blended elearning: Integrating knowledge, performance support, and online learning. Amherst, MA: HRD Press.
• Bonk, C. J., ve Graham, C. R. (2008). The Handbook of blended learning: Global perspectives, local designs. USA: John Wiley ve Sons.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Soysal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayınları
• Carman, J. M. (2005). Blended learning design: Five key ingredients. Retrieved August 18, 2009 from http://www.agilantlearning.com/pdf/Blended%20Learning%20Design.pdf.
• Delialioglu, O., ve Yildirim, Z. (2008). Design and development of a technology enhanced hybrid instruction based on MOLTA model: Its effectiveness in comparison to traditional instruction. Computers & Education, 51 (1), 474–483.
• Driscoll, M. (2002). Web-based training: Creating e-learning experiences (2nd Ed.). San Francisco: Jossey- Bass.
• Duyan, V., ve Gelbal, S. (2008). Barnett çocuk sevme ölçeği’ni türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 33 (148), 40-48.
• Fresen, J. (2007). A taxonomy of factors to promote quality web-supported learning. International Journal on E-Learning, 6 (3), pp. 351-362. Chesapeake, VA: AACE.
• Garnham, C., ve Kaleta, R. (2002). Introduction to hybrid courses. Teaching with technology today, 8 (6). Retrieved on July 22, 2008 from http://www.uwsa.edu/ttt/articles/garnham.htm.
• Gerber, M., Grund, S., ve Grote, G. (2007). Distributed collaboration activities in a blended learning scenario and the effects on learning performance. Journal of Computer Assisted Learning, 24 (3), 232 – 244.
• Ginns, P., ve Ellis, R. A. (2009). Evaluating the quality of e-learning at the degree level in the student experience of blended learning. British Journal of Educational Technology, 40 (4), 652 - 663.
• Horton, W. (2000). Designing web-based training. USA: John Wiley ve Sons, Inc.
• Horton, W., ve Horton, K. (2003). E-Learning tools and technologies. USA: Wiley Publishing, Inc.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. UKK Routledge: 1990.
• Moore, M. G., ve Kearsley, G. (2004). Distance education: A systems view (2nd Ed.). USA: Wadsworth Publishing.
• Osguthorpe, R. T., ve Graham, C. R. (2003). Blended learning environmens: Definitions and directions. The Quarterly Review of Distance Education, 4 (3), 227-233.
• Palloff, R. M., ve Pratt, K. (2001). Lessons from the cyberspace classroom: The Realities of Online Teaching. USA: Jossey-Bass Inc.
• Rosenberg, M. J. (2001). E-Learning Strategies for delivering knowledge in the digital age. USA: McGraw- Hill.
• Rudestam, K. E., ve Schoenholtz-Read, J. (Eds.) (2002). Handbook of online learning. USA: Sage Publications, Inc.
• Selim, H. (2007). Critical success factors for e-learning acceptance: Confirmatory factor models. Computers & Education, 49, 396–413.
• Simonson M. R. (Ed.), Smaldino, S. E., ve Zvacek, S. (2002). Teaching and learning at a distance: Foundations of distance education (2nd Edition). Prentice Hall, USA.
• So, H., ve Brush, T. A. (2008). Student perceptions of collaborative learning, social presence and satisfaction in a blended learning environment: Relationships and critical factors. Computers & Education, 51 (1), 318–336.
• Soong, B. M. H., Chan, H. C., Chua, B. C., ve Loh, K. F. (2001). Critical success factors for on-line course resources. Computers and Education, 36(2), 101–120.
• Sulčič, V., ve Sulčič, A. (2007). Can online tutors ımprove the quality of e-learning?. Issues in Informing Science and Information Technology, 4, 201-210.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın
• Vaughan, N. (2007). Perspectives on blended learning in higher education. International Journal on E- Learning. 6 (1), 81-94. Chesapeake, VA: AACE.
• Volery, T., ve Lord, D. (2000). Critical success factors in online education. International Journal of Educational Management, 14 (5), 216 – 223.
• Welker, J. ve Berardino, L. (2006). Blended learning: Understanding the middle ground between traditional classroom and fully online ınstruction. Journal of Educational Technology Systems, 34 (1) 33-55.
• Wheeler, S. (2001). ICT and the changing role of the teacher. Journal of Educational Media, 26 (1) 7-17. Ek
• HARMANLANMIŞ ÖĞRENME ORTAMLARININ ETKİLİLİĞİ ÖLÇEĞİ
• Yüz yüze öğrenme ortamlarında... Her Sık Sık Zaman Ara Sıra Nadiren Hiçbir Zaman
• Y01 Öğretim elemanından çevrimiçi ortama göre daha çok yararlanabildim.
• Y02 Öğretim elemanından çevrimiçi ortama göre daha çok yardım alabildim.
• Y03 Daha iyi öğrendiğimi düşünüyorum.
• Y04 Arkadaşlarımla daha rahat iletişim kurdum.
• Y05 Belirlediğim hedeflere ulaşmak benim için önemlidir.
• Y06 Öğretim elemanı rehberliğinde öğrenmem motivasyonumu artırdı.
• Y07 Öğretim elemanı ile daha rahat iletişim kurabildim.
• Y08 Çevrimiçi ortamlara göre daha fazla sorumluluk duygusu hissediyorum.
• Y09 Öğretim elemanı derse katılmam için teşvik etti.
• Y10 Yaptığım ödevler ve araştırmalar konuyu kavramam için yeterliydi.
• Çevrimiçi öğrenme ortamlarında...
• C01 Ders içeriğinin etkileşimli sunulması derse olan ilgimi arttırdı.
• C02 Düzenlenen eş zamanlı (sohbet) etkinliklerin daha iyi öğrenmemi sağladığını düşünüyorum.
• C03 Düzenlenen farklı zamanlı (tartışma vb.) Etkinliklerin daha iyi öğrenmemi sağladığını düşünüyorum.
• C04 Öğretim elemanı derse katılmam için teşvik etti.
• C05 Arkadaşlarımla daha rahat iletişim kurdum.
• C06 Ders çalışmak çok hoşuma gitti.
• C07 Teknolojiyi kullanmak benim derse karşı olan ilgimi artırdı.
• C09 Yüz yüze ortama göre daha çok sorumluluk duygusu hissettim.
• C10 İletişim araçlarını (internet, e-posta, tartışma listeleri vb.) Kullanmak yalnız olmadığımı hissettirdi.
• C11 İşbirliğine dayalı etkinliklere katılmaktan hoşlandım.
• C12 Öğretim elemanından istediğim zaman yardım alabildim.
• C13 Ders çalışırken sorularıma iletişim araçları kullanarak yanıt aramaya çalıştım.
• C14 Öğretim elemanından anında dönüt alabildim.
• C15 Etkinlikleri yerine getirmek için zamanı iyi kullandım.
• C17 Daha iyi öğrendiğimi düşünüyorum.
• C18 Çalışırken yaşadığım sorunları genellikle çözdüm.
• C19 Öğretim elemanı ile daha rahat iletişim kurdum.
• C20 Öğretim materyallerine istediğim zaman kolaylıkla ulaşabildim.
• C21 Yer alan çevrimiçi kaynaklar beklentilerimi karşıladı.
• C22 Ders içeriği bireysel farklılıkları dikkate alarak hazırlanmıştı.
• Harmanlanmış öğrenme ortamlarında...
• H01 Öğretim elemanı ders vermeye istekliydi.
• H02 Öğretim elemanı yüz yüze ve çevrimiçi ortamları etkili bir şekilde kullandı.
• H03 Öğretim elemanından aldığım danışmanlık hizmeti yeterliydi.
• H04 Daha iyi öğrendiğimi düşünüyorum.
• H05 Deneyimin önemli olduğunu düşünüyorum.
• H06 Öğretim elemanı yüz yüze ve çevrimiçi ortamları yönetme konusunda başarılıydı.
• H07 Çevrimiçi ve yüz yüze ortamlara ayrılan süre benim için uygundu.
• H08 Dersin içeriği seviyeme uygundu.
• H09 Ders içeriği açık ve anlaşılırdı.
• H10 Ders içeriği planlı bir şekilde sunuldu.
• H11 Yüz yüze ve çevrimiçi olarak gördüğümüz içerik seçilen ortama uygundu.
• H12 Her iki ortamın üstün özellikleri kullanıldı.
• H13 Sunulan öğrenme materyalleri benim için yeterliydi.
• H14 Kullanılan farklı öğretim yöntem ve teknikleri içeriğin aktarılması için uygundu.
• H15 Her iki ortamda aktarılan içerikte bir bütünlük vardı.
• H16 Hangi ölçütlere göre değerlendirileceğim önceden belirtildi.
• H17 Başarımın değerlendirilmesi için farklı değerlendirme teknikleri kullanılmasını isterim.
• H18 Eğer ihtiyaç duyarsam sınıf arkadaşlarımla yüz yüze görüşmeye çalışırım.
• H19 Öğretim etkinliklerini gerçekleştirirken zamanı iyi yönetebildim.
• H20 Neyi nasıl öğreneceğime kendim karar verdim.
• Teknik konular açısından....
• C08 Kendimi yalnız ve mutsuz hissettim.
• C16 Verilen ödevleri zamanında teslim etmekte zorlandım.
• C23 Teknolojik altyapı nedeniyle sorun yaşadım.
• C24 Teknik anlamda zorluklar yaşadım.
• C25 İnternet bağlantısı ile ilgili sorun(lar) yaşadım.