Zihin Engelliler Öğretmenliği Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları İle Kaygı Düzeyleri

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 2 - Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 12, 15.07.2016

Aydan Aydın Emrah Tekneci

Öz

Bu araştırma ile zihin engelliler öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2009- 2010 yılında Anadolu Üniversitesi (114 kişi), Gazi Üniversitesi (79 kişi), Marmara Üniversitesi (75 kişi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi (73 kişi) ve Selçuk Üniversitesi (69 kişi) özel eğitim bölümü zihin engelliler öğretmenliğinde okumakta olan toplam 410 birinci ve dördüncü sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, zihin engelliler öğretmen adaylarının mesleğe yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla Çetin (2006) tarafından geliştirilen “Öğretmenlik Mesleği Tutum Ölçeği”, kaygı düzeylerini belirlemek amacıyla Spielberger (1979) tarafından geliştirilen “Durumluk-Süreklilik Kaygı Ölçeği” ve zihin engelliler öğretmen adayları hakkında bilgi toplamak amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda dördüncü sınıfta okuyan öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği puanları, birinci sınıfta okuyan öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği puanlarından daha yüksektir. Araştırmaya katılan zihinsel engelliler öğretmenliğinde okuyan öğrencilerin Durumluk ve Sürekli kaygı ölçeği puanları öğrencilerin sınıf düzeyine göre farklılaşmamaktadır. Ayrıca, zihin engelliler öğretmenliği adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının; cinsiyet ve alanda çalışıp çalışmama değişkenlerine göre farklılaşmaktadır. Durumluk ve sürekli kaygı düzeyleri ise; cinsiyet değişkenine göre farklılaşırken, alanda çalışıp çalışmama değişkenine göre farklılaşmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, tutum, kaygı

ATTITUDES TOWARDS PROFESSION AND ANXIETY LEVELS OF EDUCATION OF MENTALLY HANDICAPPED STUDENTS

Öz

The purpose of this study is to determine the relationship between mental disability teaching students' attitudes toward teaching and their concern level.The sample of this study contains a total of 410 first and fourth grade students of special education department, mental disability teaching section in Anadolu university(114 students), Ondokuz mayıs university(73 students), Gazi unversity(79 students ) Marmara university(75 students ) and Selçuk university(69 students ) at 2009-2010 academic year. In this study as a data collection tool "teaching profession attitude scale" developed by Çetin(2006) is used in purpose of determining mental disability teaching candidates' attitudes towards profession; "statecontinuity concern scale" developed by Spielberg(1979) is used to determine concern levels and "personel information form " is used in purpose of gathering information about teacher candidates. As a conclusion of the study ,it is suggested that fourth grade students' scale scores of attitudes towards teaching profession is higher than that of first grade students. state continuity concern scale scores of Mental disability teaching students who has participated in this study is changeable according to grade levels. Also mental disability teacher candidates' attitudes towards this profession is differing by variants like gender and whether or not working at the field. State and continuity concern levels are changed by gender variant but not changed by whether or not working at the field variant.

Anahtar Kelimeler

Special education, attitude, concern

Kaynakça

• Akgün, A., Selahattin, G. ve Murat, A. (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 283- 299.
• Akkaya, S. (1999). Üniversite son sınıftaki öğrencilerin kaygılarını etkileyen etmenler. Yayınlanmamış yüksek lisans ezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Aktekin, M., Yesim, Ş., Mehtap, T. ve Hakan, E. (1996). Tıp öğrencilerinde kaygı, depresyon ve bazı yaşam sorunlarının düzeyleri uzunlamasına bir çalışma. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Diyarbakır.
• Arkonaç, S. (2001). Sosyal psikoloji. İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım Ltd.
• Aysu, B. (2007). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ayarcı, K. R. (2007). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı ilgi, tutum ve beklenti düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Azar, A. (2003). Öğretmenlik uygulaması ve okul deneyimi derslerine ilişkin görüşlerin yansımaları. Millî Eğitim Dergisi, 159, 181-194.
• Bozdam, A. (2008). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Canbaz, S., Tevfik, S. ve Yıldız, P. (2000). Samsun çıraklık eğitim merkezine devam eden çırakların durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi. Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül, 16-22.
• Cüceloğlu D., (1997). İnsan ve davranışı. Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Çakmak, Ö. ve Hevedanlı, M. (2004). Biyoloji öğretmen adaylarının kaygılarını etkileyen etmenler. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya.
• Çakmak, Ö., Hevedanlı, M., (2005). Eğitim ve fen-edebiyat fakülteleri biyoloji bölümü öğrencilerinin kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (14): 115- 127.
• Çapa Y., ve Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 69–73.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö.(2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33–53.
• Çeliköz, N. ve Çetin, F. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Millî Eğitim Dergisi, 162.
• Çetinkaya, R. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yeterlilik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çetin, Ş. (2006). Öğretmenlik mesleği tutum ölçeğinin geliştirilmesi (Geçerlik ve güvenirlik çalışması). Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 28–37.
• Develi, E. (2006). Konya’da ilköğretim okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin sürekli kaygı durumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Dogan, T., ve Coban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(153), 157-168.
• Duran, O. (2009). Anadolu öğretmen liselerinde öğrenim gören son sınıf öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erdem, A. R., ve Anılan, H. (2000). PAÜ. Eğitim Fakültesi sınıf öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 144–149.
• Genç, Handan (2008). Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim-iş eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin kaygı düzeyleri üzerine bir durum çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gerek, R. (2006). Düziçi anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Güdek, B. (2007). Eğitim fakültesi müzik eğitimi anabilim dalı 1. Ve 4. sınıf öğrencilerinin müzik öğretmenliği mesleğine yönelik tutumlarının öğrenciye ait farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gülseven B., Şahin A.O., Sabuncu N. (2003). Subkutan (SC) enjeksiyon uygulamasına ilişkin psikomotor beceri eğitiminde öğrenim rehberi kullanımının başarı ve kaygı düzeyine etkisi. 2.Uluslararası- 9.Ulusal Hemşirelik Kongesi Kongre Kitabı, s.663, Antalya.
• Gürbüz, H., ve Kışoğlu, M. (2007). Attitudes of the science and art faculty students and education faculty students attend the nonthesis graduated education program toward teaching profession . Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 71-83.
• Gürbüztürk, O. ve Genç, S. Z. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 47-62.
• Güven, İ. (2001). Öğretmen yetiştirmenin uluslararası boyutu (UNESCO 45. Uluslararası Eğitim Kongresi). Millî Eğitim Dergisi, 150.
• Işık, S., Yaman, M., Soran, H. (2005). Biyolojiye ve biyoloji öğretmenliğine karşı tutumlarına göre biyoloji öğretmen adaylarının tiplerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29: 110- 116.
• Johnson, M. G., ve Howell, A. (2005). Change in pre-service teacher attitudes toward contemporary issues in education. 22 Temmuz 2010 tarihinde www.eric.ed.gov adresinden alınmıştır.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988) İnsan ve İnsanlar: Sosyal Psikolojiye Giriş, 5.Basım, İstanbul: Beta Yayınları, s.84-85.
• Karahan, H. (2005). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan coğrafya öğretmenlerinin diğer öğretmenlerle öğretmenlik tutumları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi Ankara : 3 A Araştırma Danışmanlık Limited.
• Kaya, A. ve E. Büyükkasap. (2005). Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: erzurum örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 367-380.
• Kocabaş, A. (2002). Müzik Öğretiminde Bireysel Değerlendirmelerde Kaygı Düzeyi Üzerine Bir Çalışma, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Dergisi, 16, 119-130.
• Kuran, K. (2002). Öğretmenlik Mesleği. Öğretmenlik Mesleğine Giriş (ed. Türkoğlu,A.). Mikro Yayıncılık. Ankara.
• Lasek, J., ve Wiesenbergova, S. (2007). Prospective teachers’attitudes to their profession. The New Educational Review, 13(3-4), 129-136.
• Oral, B. (2004) eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim Araştırmaları, Ankara, Anı Yayıncılık 15, 88-98.
• Öner N., Le Compte A. (1998). Süreksiz Durumluk/ Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Pehlivan, K. B. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyo-Kültürel Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Çalışma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2). 151-168
• Senemoğlu, N., ve Özçelik, D., A. (1989). Öğretmen adaylarına öğretmenlik bilgisi kazandırma bakımından fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinin etkililiği. Çağdaş Eğitim Dergisi, 142, 18-21.
• Soran, H., Demirci, C. ve Atav, E. (1996). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilimleri öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi. II. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Sözer, E. (1996). Üniversitelerde öğrenim gören öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 7–21.
• Sütçü, M. A. (1997). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin öğretmenlik tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tanel, R., Serap, K. Ş. ve Zafer, T. (2007). Fizik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına farklı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 1-9
• Taşğın, Ö., (2006). Beden eğitimi ve spor yüksekokulunda okuyan öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, Ekim sayısı, 14 (2), 679-686.
• Temizkan, M. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 461–486.
• Varol, Ş. (1990). Lise son sınıf öğrencilerinin kaygılarını etkileyen etmenler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Yamaner, F., Kartal, A. (2001). İnönü üniversitesi eğitim fakültesi beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin, serbest zaman faaliyetlerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1 (2-3-4), 133-140.