Genel Lise Müdürlerinde Örgütsel Güvensizlik Algısı Oluşturan Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Nitel Bir Çalışma

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 3 - Cilt: 2 Sayı: 3, 21 - 32, 15.07.2016

Sinan Başaran Oktay Akbaş

Öz

Bu araştırmanın amacı, Genel Lise müdürlerinin örgütsel güvensizlik algılarına etki eden faktörleri belirlemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme kullanılmıştır. Kırıkkale il merkezinde bulunan üç Genel Lisenin müdürleriyle görüşme yapılmıştır. Yapılan içerik analizine göre; Genel Lise müdürlerinde örgütsel güvensizlik oluşturan nedenler dört kategoride toplanmıştır.Bu kategoriler; çalışanların müdürlerde güvensizlik oluşturan davranışları, Milli Eğitim Bakanlığının mevzuatı veuygulamaları, okulun imkanı-özellikleri ve üst yöneticilerin okul müdürlerinde örgütsel güvensizlik oluşturan davranışları şeklindedir. Okul müdürleri; 657 sayılı kanunun çalışanlara verdiği sağlık raporu alma hakkının kötüye kullanılması, çalışanlar tarafından yöneticilere yapılan siyasi ve diğer baskılar, Genel Liselere ödeneğin az gönderilmesi, bakanlığın kamuoyuna yönelik popülist açıklamaları, müdür yardımcılarının müdürler tarafından seçilememesi, mevzuatın yerel yöneticilere yetki vermemesi ve siyasilerin okul müdürlerine etkisinin kendilerinde güvensizlik yarattığını belirtmişlerdir.Bu çalışma, okul müdürlerinin belirttiği güvensizlik nedenlerinin daha çok kamu kurumlarının yapısından vekültürel yapıdan kaynaklandığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Güven, Örgütsel Güven, Örgütsel Güven ve Kültürel Yapı

A Qualitative Research on the Determination of Factors Which Create Organizational Distrust in Regular High School Managers

Öz

The purpose of the actual research is to determine the factors which create organizational distrust in regular high school managers. Semi-structured interview method, which is one of the qualitative research methods, was used in the present study. Managers of 3 regular high schools which are located in the city center of Kırıkkale were interviewed. The factors which create organizational distrust in regular high school managers were grouped under 4 categories after the content analysis. These categories are as follows: Employees’ behaviors which cause distrust in managers, legislation and practices of the Ministry of National Education, characteristics and features of the school and other managers’ behaviors which cause distrust in high school managers. High school managers stated that the abuse of the right to receive health certificate which is provided by the law No. 657, political and other kinds of pressures that employees put on the managers, low amount of subsidies sent to regular high schools, populist explanations of the Ministry for the public, not being authorized (for managers) to choose assistant managers, the legislation which does not give authorization to local governors and the impact of politicians on school managers created a distrust in them. This research revealed that the factors which cause distrust in high school managers resulted mostly from the structure of public institutions and cultural structure.

Anahtar Kelimeler

Trust, Organizational Trust, Organizational Trust and Cultural Contex

Kaynakça

• Annamalai, T., Abdullah, A. G., ve Alazidiyeen, N. J. (2010). The mediating effects of perceived organizational support on the relationships between organizational justice, trust and performance appraisal in Malaysian secondary schools. European Journal of Social Sciences, 13, (4).
• Akgül, A. (1999). Kamu yönetiminde toplam kalite ve israfın önlenmesi, şişman devletten etkin devlete. Yeni Türkiye Dergisi. (5) 26.
• Baltaş, A. (2010). Türk kültüründe yönetmek: yerel değerlerle küresel başarılar kazanmak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Babelan, A. Z., ve Moenikia, M. (2010). A study of simple and multiple relationship between organizational health and faculty turst in female high schools. Procedia Social and Behavirol Sciences, 2 (2).
• Battle, A. (2007). Trust and leadership. Arizona State University. Unpublished Doctoral Dissertation.
• Blomqvist, K., ve Stahle, P. (2000). Building organizational trust. (25.01. 2011 Tarihinde Http://Www.İmpgroup.Org/Uploads/Papers/37.Pdf Adresinden elde edilmiştir.)
• Bogdan,R.C. ve Biklen, S.K. (2007) Qualitative research for education: An introduction to theory and methods. Needham Heights, MA:Allyn&Bacon.
• Brower, H. H., Schoorman, F. D., ve Tan, H. H. (2000). A model of relational leadership: the integration of trust and leader-member exchange. Leadership Quarterly, 11, (2).
• Bryk, A. S., ve Schnider, B. (2003). Trust in schools: a core resource for school reform. Educational Leadership, 60, (6), 40-45.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi , Cilt 6, Sayı 4, Sayfa 571-602.
• Bulut, M. (2011). Türk kamu yönetiminin dönüşümünde etkili bir araç: Avrupa Birliği ilerleme raporları. Sayıştay Dergisi. 82.
• Butler, J. K. (1991). Toward understanding and measuring conditions of trust: evolution of a condititions of trust. Journal of Management, 17, (3).
• Butler, J. K., Cantrell, R. S., ve Flick, R. J. (1999). Transformation leadership behaviors, upward trust, and satisfaction in self-managed work teams. Organization Development Journal, 17,(1).
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Caine, R. N., ve Caine, G. (2002). Beyin temelli öğrenme. (G. Ülgen, Çev.) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Covey, S. R. (2008). Etkili insanların yedi alışkanlığı (32.Baskı). (O. Deniztekin, ve F. N. Deniztekin, Çev.) İstanbul: Varlık Yayıncılık.
• Cufaude, J. (1999). Creating organizational trust elusive. Fragile.Essential. Association Management, 7 (51), 26-34.
• Çimen, M. (2007). İşletmelerin çalışanlara karşı sosyal sorumluluklarının örgütsel güvene etkisi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Dinç, S. (2007). Örgütsel güven yaratmada örgüt kültürünün rolü. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Yüksek Lisans Tezi.
• Driscoll, J. W. (1978). Trust and participation in organizational decision making as predictors of satisfaction. The Academy of Management Journal, 21, (1), 44-55.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. Ercan, Y. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16.
• Flores, F., ve Solomon, R. C. (1998). Creating trust. Business Ethics Quarterly, 8 (2), 205-232.
• Fraenkel, J. R., ve Wallen, N. E. (1993). How to design and evaluate research in education, Singapore: Mcgraw-Hill Inc.
• Geist, J. R. (2002). Predictors of faculty trust in elementary schools: enabling bureaucracy, teacher professıonalism, and academic press. The Ohio State University. Unpublished Doctoral Dissertation.
• Goddard, R.D., Salloum, S. & Berebitsky, D. (2009). Trust as a mediator of the relationships between academic achievement, poverty and minority status: evidence from michigan’s public elementary schools. Educational Administration Quarterly, 45, (2), 292-311.
• Guy, S. L. (2007, May). Organizational justice perceptions in virginia high schools: a study of ıts relationship to school climate and faculty trust. Virginia: The College of William And Mary. Unpublished Doctoral Dissertation.
• Halis, M., Gökgöz, G. S., ve Yaşar, Ö. (2007). Örgütsel güvenin belirleyici faktörleri ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 17.
• Hasanoğlu, M. (2004). Türk kamu yönetiminde örgüt kültürü ve önemi. Sayıştay Dergisi. 52.
• Herron, O. E. (2009, Mayıs). A qualitative study of trust and the superintendency. Proquest Dissertations and Theses. Unpublished Doctoral Dissertation.
• Hofstede, G. (2011). What about Turkey? (11.12. 2011 tarihinde http://geert-hofstede.com/turkey.html adresinden elde edilmiştir.)
• Hoy, W. K., ve Tschannen-Moran, M. (1999). Five faces of trust: an empirical confirmation in urban elementary schools. Journal Of School Leadership, 9, May.
• İşbaşı, J. Ö. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: bir turizm örgütünde uygulama. Akdeniz Ünivertesi Sosyal Bilmiler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Kagy, L. A. (2010). Teacher trust and leadership behaviors used by elementary school principals. Northcentral University, Prescott Valley, Arizona, United States. Unpublished Doctoral Dissertation.
• Kim, J. W. (2003). A study of the relationship between trust and collaboration in korean metropolitan schools. The University of Iowa. Unpublished Doctoral Dissertation.
• Laine, N. (2008). Trust in superior-subordinate relationship an imperical study in the context of learning. Tampere, Finland: Tamperen Yliopistopaino Oy-Juvenes Print.
• Maele, D. V., ve Houtte, M. V. (2009). Faculty trust and organizational school characteristics: an exploration across secondary schools in flanders. Educational Administration Quarterly, 45 (4), 556-589.
• Mayer, R. C., Davis, J. H., ve Schoorman, F. (1995). An integrative model of organizational trust. Academy Of Management Review, 20, (3).
• Mil, B. (2007). Nitel araştırma tekniği olarak görüşme. (A. Yüksel, B. Mil, ve Y. Bilim), Nitel araştırma neden nasıl niçin. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Moore, D. M. (2010). Student and faculty perceptions of trust and their relationships to school success measures in an urban school district. The College of William And Mary. Unpublished Doctoral Dissertation.
• Özsemerci, K. (2003). Türk kamu yönetiminde yolsuzluklar, nedenleri, zararları ve çözüm önerileri. (11.10.2011 tarihinde http://www.sayistay.gov.tr/yayin/yayinicerik/aras27TKYYolsuz.pdf adresinden elde edilmiştir.)
• Phillips, C. (2004). The trust deficit:it started long before the scandals. (29.01. 2011 Tarihinde Http://www.Leadership4change.Com/Downloads/The-Trust-Deficit.Pdf. Adresinden elde edilmiştir.)
• Polat, S. (2009). Eğitim örgütleri için sosyal sermaye:örgütsel güven, Ankara: Pegem Akademi.
• Shocley-Zalabak, P., Ellis, K., ve Winogard, G. (2000). Organizational trust: what it means, why it matters. Organization Development Journal, 18 (4).
• Şişman, M. (2007). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Taşkın, F., ve Dilek, R. (2010). Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık üzerine bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi , 2 (1).
• Turan, S., Durceylan, B. ve Şişman, M. (2005). Üniversite yöneticilerinin benimsedikleri idari ve kültürel değerler. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayfa 181-202.
• Tüzün, İ.K. (2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey İ. İ. B. F. Dergisi, Sayı 13.
• Uzbilek, A. (2006). Örgütlerde oluşan sosyal ilişkilerin örgütsel güvenin alt boyutlarına etkileri: Başkent üniversitesi örneği. Ankara: Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Witkoskie, L. A. (1991). Dimensions of faculty trust and characteristics of elementary principals, teachers and schools. New Jersey: Rutgers The State University of New Jersey.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2004). Okul yöneticilerinin destekleyici liderlik davranışları ile okullardaki güven arasındaki ilişki konusunda ilköğretim okulu öğretmenlerinin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 8.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Yılmaz, E., ve Sünbül, A. M. (2009). Öğretmenlerin yaşam doyumları ve okullardaki örgütsel güven düzeyi. (05.02. 2011 Tarihinde ttp://www.Qafqaz.Edu.Az/Journal/20092617ogretmenlerin.Pdf adresinden elde edilmiştir.)
• Yücel, C., ve Taşçı, S. K. (2008). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 20.
• Yücel, P. Z. (2006). Örgütsel güven ve iş tatmini ilişkisi ve bir araştırma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.