Kişiler Arası Sorun Çözme Beceri Eğitiminin Yetiştirme Yurdunda Yaşayan Ergenlerin Yapıcı Problem Çözme ve Sürekli Öfke Düzeylerine Etkisi

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 4 - Cilt: 1 Sayı: 4, 1 - 10, 15.07.2016

Ahmet Bedel Ramazan Arı

Öz

Bu araştırmanın amacı, kişiler arası sorun çözme beceri eğitiminin yetiştirme yurdundayaşayan ergenlerin yapıcı problem çözme becerilerine ve sürekli öfke düzeylerine etkisiniincelemektir. Araştırmada ön test son test kontrol gruplu deneme deseni kullanılmış olup,deneme grubunda 8, kontrol grubunda ise 15 denek yer almıştır. Verilerin toplanmasındaKişiler Arası Problem Çözme Envanteri ve Sürekli Öfke Ölçeği kullanılmıştır. Deneklerin öntest son test puan farklarının anlamlılığı Mann Whitney U testi ile analiz edilmiştir. Araştırmabulguları, kişiler arası sorun çözme beceri eğitiminin deneme grubunda yer alan ergenlerinyapıcı problem çözme beceri düzeylerinin artmasında, sürekli öfke düzeylerinin azalmasındaanlamlı düzeyde etkisinin olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kişiler arası sorun çözme, yapıcı problem çözme ve sürekli öfke

Interpersonal Problem Solving Skills Training’s Effect on the Adolescents’ Living in Orpanhages Constructive Problem-Solving and the Level of Trait Anger

Öz

The purpose of this study is to examine the effect of the interpersonal problem solving skills training on the adolescents’ living in the orphanages constructive problem-solving skills and the level of trait anger. Pre-test post test control group experimental research design was used, there were 8 subjects in the experiment group and 15 subjects in the control group. For the collection of data Interpersonal Problem Solving Inventory and Trait Anger Scale was used. To decide differencies between group on scores Mann Whitney U test were conducted. The data of the research have shown that interpersonal problem solving skills training has the effect on the increase of the level of the experiment group adolescents’ constructive problem solving skills and a significant reduce in the level of trait anger.

Anahtar Kelimeler

Interpersonal problem solving, constructive problem-solving and trait anger

Kaynakça

• Acar, N. V. (2007). Grupla psikolojik danışmada alıştırmalar deneyler. Ankara: Nobel.
• Altınay, D. (2009). Psikodrama 400 ısınma oyunu ve yardımcı teknik. İstanbul: Sistem.
• Balcı, T. (1999). Yetiştirme yurdu ile ailesi yanında kalan öğrencilerin kişisel ve sosyal uyum düzeylerinin okul başarılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Balkaya, F. (2001). Öfke: temel boyutları, nedenleri ve sonuçları. Türk Psikoloji Yazıları, 4(7), 21-45.
• Barut, Y. (1992). Parçalanmış ailelerden gelen 15-18 yaş gubu yetiştirme yurdu çocuklarıyla normal aile çocuklarında görülen anksiyete ve depresyon sıklığının incelenmesi (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bedell, J. R., & Lennox, S. S. (1997). Handbook for communication and problem solving skills training- a cognitive - behavioral approach. New York: John Wiley Sons Inc.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler. Ankara: Pegem A.
• Çalıkoğlu, T. (2010). Lise öğrenimine devam eden ailesinin yanında yaşayan öğrencilerle, yetiştirme yurdunda yasayan öğrencilerin çatışma çözme davranışı ile öfke ifade stillerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2008). Kişilerarası problem çözme envanteri lise öğrencileri formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslar Arası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-17.
• Danışık, N. D. (2005). Ergenlerin sürekli öfke öfke ifade tarzları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Deniz, M. E., Kesen, F. ve Üre, Ö. (2006). Yetiştirme yurtlarında yaşayan ergenlerin sürekli öfke ve öfke tarzı düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(1), 136- 152.
• D’Zurilla, T. J., & Goldfried, M. R. (1971). Problem solving and behavior modification. Journel of Abnormal Psychology, 78(1), 107-126.
• D'Zurilla T. J., & Chang, E. C. (1995). The relations between social problem solving and coping. Cognitive Therapy and Research, 19(5), 547-562.
• D’Zurilla, T., Chang, E. C., & Sanna, L. J. (2003). Selfesteem and social problem solving as predictors of aggression in college students. Journal of Social and Clinical Psychology, 22(4), 424-440.
• D’Zurilla, T..J., Nezu, A. M., & Maydeu-Oliveras, A. (2004). Social problem solving: Theory and assesment. Social problem solving: Theory, research and training, Ec. Chang, T.J. D’Zurilla and L.J. SaFnna, (Ed.), Washington DC: American Psychological Association.
• Egan, G. (1997). Psikolojik danışmaya giriş (Editör: F. Akkoyun). Ankara: Form Ofset.
• Erkan, S. (2006). Örnek grup rehberliği etkinlikleri. Ankara: Pegem A.
• Erşahin, C. (2009). Bilgelik öyküleri. Ankara: Tutku.
• Güner, İ. (2007). Çatışma çözme becerilerini geliştirmeye yönelik grup rehberliğinin lise öğrencilerinin saldırganlık ve problem çözme becerileri üzerine etkisi (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya. Hamarta, E. (2009). A prediction of self-esteem and life satisfaction by social problem solving. Social Behavior and Personality, 37(1), 73-82.
• Heppner, P. P., Witty, T. E., & Dixon, W. A. (2004). Problem solving appraisal and human adjustment. The Counseling Psychologist, 32(3), 344-428
• Johnson D. W., & Johnson R. T (1994). Constructive conflict in the schools. Journal of Social Issues, 50(1), 117-137.
• Johnson, D. W., & Johnson R. T. (2004). Implementing the “teaching students to be peacemakers program”. Theory ınto Practice, 43(1), 68-79.
• Johnson, D. W., Johnson, R., Dudley, B., Mitchell, J., & Fredrickson, J. (1997). The impact of conflict resolution training on middle school student. The Journal of Social Psychology, 137(1), 11-21.
• Kesen, N. F., Deniz, M. E., & Durmuşoğlu, N. (2007). Ergenlerde saldırganlık ve öfke düzeyleri arasındaki ilişki. Yetiştirme yurtları üzerinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 353-364.
• Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
• Korkut, F. (2003). Rehberlikte önleme hizmetleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 441- 452.
• Lochman, J. E., Palardy, N. R., Mcelroy, H. K., Philips, N., & J. Holmas, K. (2004). Anger management interventions. Journal of Early and Intensive Behavior Intervention, 1(1), 47-56.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2006). Okullarda şiddetin önlenmesi. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2006/26 sayılı genelge. Mountrose, P. (2000). 6 ile 18 yaş çocuklarıyla sorunları çözmede 5 aşama. (Çeviren: Sermin Can). İstanbul: Kariyer.
• Novaco, R. W. (1975). Anger control. The Development and Evaluation of an Experimental Treatment Health and Company
• Öğülmüş, S. (2001). Kişiler arası sorun çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel.
• Özcan, C. ve Öğülmüş, S. (2010). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklara bilişsel yaklaşıma dayalı kişilerarası sorun çözme eğitiminin katkıları. TAF Prev Med Bull, 9(4), 391-398.
• Özer, A. K. (1994b). Sürekli öfke (sl-öfke) ve öfke ifade tarzı (öfke-tarz) ölçeklerinin ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.
• Rıxon, R., & Erwin, P. G. (1999). Measures of effectiveness in a short-term interpersonal cognitive problem solving programme. Counselling Psychology Quarterly, 12(1), 87-93.
• Shure, M. B. (1999). Preventing violence the problem solving way. Office of Juvenile Justice and Delinquent Prevention Washington: Juvenile Justice Bulletin, 1-13.
• Soykan, Ç. (2003). Öfke ve öfke yönetimi. Kriz Dergisi, 11(2), 19-27.
• Şahin, G. (2009). Yetiştirme yurdunda ve ailesinin yanında yaşayan ergenlerin bağlanma stilleri ile kimlik statüleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Şahin, H. (2000). Öfke denetimi eğitiminin çocuklarda gözlenen saldırgan davranışlar üzerindeki etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 47- 61.
• Tambağ, H. (2004). Aileleri ile birlikte ve yetiştirme yurtlarında yaşayan adölesanların öfke ifade etme biçimleri (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Terzi, Ş. (2007). Okullarda yaşanan şiddeti önleyici yaklaşım: kendini toparlama gücü. Aile ve Toplum, Nisan-Mayıs-Haziran, 73-81.
• Türnüklü, A. ve Şahin, İ. (2004). 13-14 yaş grubu öğrencilerin çatışma çözme stratejilerinin incelenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 45-61.
• Uğurlu, U (1994). Yetiştirme yurdunda yaşayan ergenler ile ailesiyle birlikte yaşayan ergenlerin özsaygı ve atılganlık düzeyleri açısından karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Üstün, B. (2008). Yetiştirme yurdu deneyimi olan genç yetişkinlerin çocuklarının duygusal ve davranışsal sorunları (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Üstündağ, T. (2002). Yaratıcı drama öğretmenimin günlüğü. Ankara: Pegem A. Yeşilyaprak, B. (2003). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel.
• Yıldırım, E. (2006). Yetiştirme yurtlarında ve ailelerinin yanında kalan ilköğretim 2. Kademe öğrencilerinin çatışma çözme davranışı ile öfke ifade stillerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yılgör, F. (1993). Yetiştirme yurdunda yaşayan 13-17 yaş grubu okuyan gençler ile aileleri yanında yaşayan ve okuyan aynı yaş grubu gençlerin ergenlik problemlerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz, N. (2004). Öfke ile başa çıkma eğitiminin ve grupla psikolojik danışmanın ergenlerin öfke ile başa çıkabilmeleri üzerindeki etkisi (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.