Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe Öğretimi ve Değer Aktarımı Açısından Önemi

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 1 - Cilt: 1 Sayı: 1, 21 - 31, 15.07.2016

Murat Özbay Esra Karakuş

Öz

Dil, insanlar arasındaki iletişimi ve bireyin toplumla bütünleşip kendini ifade edebilmesini sağlayan en önemli araçtır. Bir anlaşma ve aktarma aracı olan dilin öğrenimi de, etkili bir ana dili öğretimiyle sağlanabilir. Ülkemizde ana dilimizin temel becerilerini kazandırma sorumluluğunu üstlenen Türkçe öğretiminde bu becerilerin kazandırılması sürecinde millî ve evrensel değerlere de yer verilmesi gerektiği hazırlanan programlarda belirtilmiştir. Bu değer kazanımı da metinler aracılığıyla olacaktır. Bu çalışmanın amacı, 2005 Türkçe Dersi Öğretim programı (6–8) doğrultusunda Muharrem Ergin’in yayımladığı Dede Korkut Kitabındaki 12 hikâyeyi Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (6, 7. Sınıflar)’nda yer alan yirmi değeri göz önünde bulundurarak incelemek ve barındırdığı değer unsurlarını sınıflandırmaktır. Araştırmada betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Hikâyeler içerisinde toplam 190 değer tespit edilmiştir, en fazla “saygı” değerini yansıtan örnekler bulunmuş (38), bunu sevgi (29), sorumluluk (17), dayanışma (16) ve vatan sevgisi (15) değerleri izlemiştir.

Anahtar Kelimeler

Değer, değer aktarımı, Türkçe eğitimi, Dede Korkut Hikâyeleri

The Importance of Dede Korkut Stories in Ferms of Turkish Language Education and Volue Transfer

Öz

Language is the most important instrument that allows communication between human beings and which integrates individuals with society thereby enabling a person to express oneself. As a means to agreeing and transferring, learning a language can only take place with an effective learning of the mother tongue. The responsibility of gaining the basic skills of Turkish language that is under the responsibility of Turkish language teaching and the need to provide national and universal values in gaining these skills have been indicated in the programs that have been prepared. This gaining of value will be by means of text books. The objective of this research is to bear in mind and examine the twenty values that take place in the sixth and seventh grades of the Social Sciences Lesson Teaching Program of Muharrem Ergin’s book titled “Twelve Stories of Dede Korkut” that is in line with the 2005 Turkish Language Teaching Program for grades sixth through eighth and to classify the value elements that these stories contain. The research utilizes the descriptive analysis method. Among these stories a total of 190 values were determined with the most examples from those that reflected the value of respect with 38, followed by love (29), responsibility (17), solidarity (16) and patriotism (15).

Anahtar Kelimeler

Value, value transfer, Turkish education, Dede Korkut Stories

Kaynakça

• Alperen, N. (2001). Türkçe okuma ve yazma eğitim rehberi. Ankara: Alperen Yayınları.
• Banarlı, N. S. (2004). Resimli Türk edebiyatı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Binyazar, A. (1996). Dede korkut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çetin, İ. (2000). Türkiye üniversitelerinde halk edebiyatı öğretimi. Uluslararası Türk Dünyası Halk Edebiyatı Kurultayı Bildirileri (26–28 Mayıs 2000. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Erdem, A.R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4).
• Ergin, M. ( 1971). Dede Korkut kitabı. İstanbul.
• Ergin, M. (1993). Türk dil bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Ergin, M. (1999). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Ergin, M. (2004). Dede Korkut kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Erkul, R. (2004). Cümle ve metin bilgisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gökalp, Z. (1976). Türkçülüğün esasları. İstanbul: MEB Yayınları.
• Gökyay, O.Ş. (1973). Dedem Korkudun kitabı. İstanbul: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı.
• Kabaklı, A. ( 1994). Türk edebiyatı I. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve eğitim. Genişletilmiş 3. Basım Ankara: Engin Yayıncılık.
• Kavcar, Cahit, (1996). Ana dili eğitimi, Ana Dili Dergisi, S. 1, Ankara.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• MEB. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (6-7. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Meriç, C. (1980). Kırk ambar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Miyasoğlu, M. (1999). Kültür hayatımız. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. İstanbul: MEB Yayınları.
• Özbay, M. (2002). Kültür aktarımı açısından Türkçe öğretimi. Türk Dili, S. 602, Şubat 2002, s.112-120.
• Özbay, M. (2006). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
• Özsoy, B. S. (2006). Dede Korkut kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sakaoğlu, S. ( 1998). Dede Korkut kitabı incelemelerderlemeler-aktarmalar. Konya: Selçuk Üniversitesi Yaşatma ve Geliştirme Vakfı Yayınları.
• TDK (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Tural, S. (1992). Kültürel kimlik üzerine düşünceler. Ankara: Ecdâd Yayınları.
• Uyar, Y. (2007). Türkçe öğretiminde kültür aktarımı ve kültürel kimlik geliştirme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım A. ve Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.