Finansal Derinleşmenin Türk Sigorta Sektörü ile Katılım Sigortacılığına Etkileri

Yıl 2023, , 172 - 184, 25.12.2023

Muhammed Hadin Öner

https://doi.org/10.30586/pek.1321698

Öz

Öz: Finansal piyasaların önemli aktörlerinden olan sigortacılık son yıllarda Türkiye’de hızla gelişen sektörler arasında yer almaktadır. Bu gelişmeye bağlı olarak sektörü etkileyen faktörlerin analiz edilmesi önemli bir husustur. Bu faktörlerden biri ise finansal derinleşmedir. Finansal derinleşmenin birçok sektörde olduğu gibi sigortacılık sektörü üzerinde de olumlu bir etkisinin olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, panel veri analizi yöntemi kullanarak Türk sigorta sektörü ve katılım sigorta sektörü üzerinde finansal derinleşmenin etkisini incelemektir. Bunun yanında gsyh (gayri safi yurtiçi hasıla), enflasyon, reel faiz oranları, bankacılık sektörü aktif büyüklüğü, sosyal güvenlik harcamaları ve dış ticaret hacmi değişkenlerinin de sektör üzerindeki etkisi ele alınmıştır. 2009Q4-2023Q1 dönemlerine ait verilerin ele alındığı analiz sonuçlarına göre finansal derinleşmenin sektörün gelişiminde olumlu bir katkı sağladığı görülmüştür. Ayrıca gsyh (gayri safi yurtiçi hasıla), reel faiz oranları ve bankacılık sektörü aktif büyüklüğü sigorta primlerini pozitif; enflasyonun ise negatif etkilediği tespit edilmiştir. Sosyal güvenlik harcamaları ve dış ticaret hacmi değişkenlerinin ise istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sigortacılık, Katılım Sigortacılığı, Finansal Derinleşme

The Effects of Financial Deepening on the Turkish Insurance Sector and Participation Insurance

Öz

Insurance, one of the significant players in financial markets, has been among the rapidly developing sectors in Turkey in recent years. Analyzing the factors that influence the sector's development is of great importance due to this growth. One important variable among these factors is financial deepening. It is believed that financial deepening has a positive impact on the insurance sector, as it does in many other sectors. In this context, the main objective of the study is to investigate the impact of financial deepening on the Turkish insurance sector and the participation insurance sector through panel data analysis. Additionally, the study examines the effects of variables such as gross domestic product (GDP), inflation, real interest rates, banking sector asset size, social security expenditures, and foreign trade volume on the sector. Based on the analysis using data from the period of 2009Q4 to 2023Q1, the results indicate that financial deepening has made a positive contribution to the sector's development. Furthermore, it has been observed that GDP, real interest rates, and banking sector asset size have a positive effect on insurance premiums, while inflation has a negative effect. However, social security expenditures and foreign trade volume variables were found to be statistically insignificant.

Anahtar Kelimeler

Insurance, Participation Insurance, Financial Deepening

Kaynakça

• Akar, S., & Karavardar, A. (2023). Finansal Derinleşmenin Borsa İstanbul Teknoloji Sektöründe Yer Alan Firmaların Katma Değerine Etkisi: 2012-2020. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1591
• Akinboade, O. A., & Kinfack, E. C. (2013). Interest Rate Reforms, Financial Deepening and Economic Growth In Cameroon: An Empirical Investigation. Applied Economics, 45(25), 3574-3586. https://doi.org/10.1080/00036846.2011.566200
• Aslan, H. (2015). Takaful (Islamic Insurance) Applications in Turkey: Problems and Proposals. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, 1(1), 93-117.
• Aydın, N. vd. (2012). Bankacılık ve Sigortacılığa Giriş (M. Toprak & M. Coşkun, Ed.). T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Ayub, M. (2007). Understanding Islamic Finance. John Wiley & Sons.
• Bah, M., & Abila, N. (2022). Institutional Determinants of Insurance Penetration in Africa. The Geneva Papers on Risk and Insurance -Issues and Practice. https://doi.org/10.1057/s41288-022-00278-2
• Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. Wiley.
• Beck, T., & Webb, I. (2003). Economic, Demographic, and Institutional Determinants of Life Insurance Consumption across Countries. The World Bank Economic Review, 17(1), 51-88.
• Billah, M. M. (2019). Islamic Insurance Products. Islamic Insurance Products. Palgrave Macmillan.
• Brokesova, Z., Pastorakova, E., & Ondruška, T. (2014). Determinants of Insurance Industry Development in Transition Economies: Empirical Analysis of Visegrad Group Data. The Geneva Papers on Risk and Insurance- Issues and Practice, 39. https://doi.org/10.1057/gpp.2014.1
• Brooks, C. (2014). İntroductory Econometrics for Finance. Cambridge University Press.
• Cameron, A. C., & Triverdi, P. (2009). Microeconometrics Using Stata. Stata Press.
• Cherif, M., & Kaouthar, G. (2010). Macroeconomic and Institutional Determinants of Stock Market Development in MENA Region: New Results from A Panel Data Analysis. International Journal of Banking and Finance, 7. https://doi.org/10.32890/ijbf2010.7.1.8403
• Cull, R., Senbet, L. W., & Sorge, M. (2002). The Effect of Deposit Insurance on Financial Depth: A Cross-Country Analysis. The Quarterly Review of Economics and Finance, 42(4), 673-694. https://doi.org/10.1016/S1062-9769(02)00120-5
• Çipil, M. (2019). Sigortacılık & Risk Yönetiminin Temelleri. Seçkin Yayıncılık.
• Dragotă, I.-M., Cepoi, C. O., & Ştefan, L. (2022). Threshold Effect for the Life Insurance Industry: Evidence from OECD Countries. The Geneva Papers on Risk and Insurance - Issues and Practice. https://doi.org/10.1057/s41288-022-00272-8
• Erarslan, C., Pehlivanoğlu, F., & Narman, Z. (2021). Türkiye’de Finansal Derinleşme ve Cari Açık İlişkisinin VAR Modeli ile Analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(41), 238-251.
• Guerineau, S., & Sawadogo, R. (2015). On The Determinants of Life Insurance Development in Sub-Saharan Africa: The Role of The Institutions Quality in The Effect of Economic Development. Etudeset Documents, n°19, CERDI.
• Güvel, E. A., & Güvel, A. Ö. (2018). Sigortacılık. Seçkin Yayıncılık.
• Ivanecká, L., & Pøeèková, L. (2022). The Development of Life Insurance in the Czech Republic and the Slovak Republic. ACTA VSFS, 16(2), 159-172.
• Kara, M. (2023). Sigorta Prim Üretimi Üzerinde Makroekonomik Değişkenlerin Etkisi: Dünya, Avrupa ve Türkiye Pazarları Üzerine Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Kiyotaki, N., & Moore, J. (2005). Financial Deepening. Journal of the European Economic Association, 3(2/3), 701-713.
• Kolapo, F. T. (PhD), Oluwaleye, T. O., & Osasona, A. V. (2022). Determinants of Insurance Sector Development in Nigeria. Account and Financial Management Journal, 7(03), 2672-2685. https://doi.org/10.5281/zenodo.6382819
• Lee, H. S., Low, K.-L.-T., Shyue Chuan, D. C., & Sia, B. K. (2017). Influence of Secondary and Tertiary Literacy on Life Insurance Consumption: Case of Selected ASEAN Countries. The Geneva Papers on Risk and Insurance - Issues and Practice, 43(1), 1-15. https://doi.org/10.1057/s41288-017-0050-7
• Lee, H.-S., Low, K.-L.-T., Chong, S.-C., & Sia, B.-K. (2018). Influence of Secondary and Tertiary Literacy on Life Insurance Consumption: Case of Selected ASEAN Countries. The Geneva Papers on Risk and Insurance- Issues and Practice, 43(1), 1-15. https://doi.org/10.1057/s41288-017-0050-7
• Li, D., Moshirian, F., Nguyen, P., & Wee, T. (2007). The Demand for Life Insurance in OECD Countries. The Journal of Risk and Insurance, 74(3), 637-652.
• Mathew, B., & Sivaraman, S. (2021). Financial Sector Development and Life Insurance Inclusion in India: An ARDL Bounds Testing Approach. International Journal of Social Economics, 48(4), 531-542. https://doi.org/10.1108/IJSE-11-2018-0623
• Mollaahmetoğlu, E. (2016). Finansal Derinleşme: Türkiye’nin Finansal Derinliği ve Panel Veri Analizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 25, 32-54.
• Olawumi, S. O., Lateef, L. A., & Oladeji, E. O. (2017). Financial Deepening and Bank Performance: A Case Study of Selected Commercial Banks in Nigeria. Journal of Mathematical Finance, 7(3). https://doi.org/10.4236/jmf.2017.73028
• Öner, D. M. H. (2022). Katılım Sigortacılığı ile Ekonomik Büyüme ve Tüketici Güven Endeksi Arasındaki İlişki. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3). https://doi.org/10.29106/fesa.1140629
• Özmerdi̇ vanlı, A., & Akel, V. (2019). Gelişmekte Olan Ülkelerin Finansal Derinleşme Açısından Sınıflandırılmasına İlişkin Bir Uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), Article 2. https://doi.org/10.17153/oguiibf.443466
• Öztürk, N., Kılıç Darıcı, H., & Kesikoğlu, F. (2011). Ekonomik Büyüme ve Finansal Gelişme İlişkisi: Gelişmekte olan Piyasalar için Bir Panel Nedensellik Analizi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 1, 53-69.
• Polat, A., & Akın, F. (2021). Hayat Sigortası Talebinin Belirleyicileri: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), Article 2. https://doi.org/10.16951/atauniiibd.729438
• Raphael, A. I., & Gabriel, A. A. (2015). Effect of Financial Sector Development on Manufacturing Output Growth in Nigeria (1986-2012): A Vector Auto Regression Approach. Journal of Applied Economics and Business Research, 5(1), 38-55.
• Singh, V. K., Abosedra, S., Fakih, A., Ghosh, S., & Kanjilal, K. (2023). Economic Volatility and Financial Deepening in Sub-Saharan Africa: Evidence from Panel Cointegration with Cross-Sectional Heterogeneity and Endogenous Structural Breaks. Empirical Economics. https://doi.org/10.1007/s00181-023-02415-9
• Soo, H. H. (1996). Life Insurance and Economic Growth: Theoretical and Empirical Investigation. Ph.D., ETD Collection for University of Nebraska- Lincoln. AAI9712527.
• Stefan, Z. (2021). Gelişmekte Olan Ülkelerde Finansal Derinleşmenin Sigorta Sektörüne Etkilerinin Analizi: Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Şahin, M. (2022). Finansal Derinleşme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Ward, D., & Zurbruegg, R. (2000). Does Insurance Promote Economic Growth? Evidence from OECD Countries. The Journal of Risk and Insurance, 67(4), 489-506. https://doi.org/10.2307/253847
• Yang, G., & Liu, H. (2016). Financial Development, Interest Rate Liberalization, and Macroeconomic Volatility. Emerging Markets Finance and Trade, 52, 1-11. https://doi.org/10.1080/1540496X.2015.1115294
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Panel Veri Ekonometrisi. Beta Yayınevi.
• Yüksel, S., Mukhtarov, S., Mammadov, E., & Özsarı, M. (2018). Determinants of Profitability in the Banking Sector: An Analysis of Post-Soviet Countries. Economies, 6(3), 3-15.
• Zerriaa, M., & Noubbigh, H. (2016). Determinants of Life Insurance Demand in the MENA Region. The Geneva Papers on Risk and Insurance Issues and Practice, 41(3), 491-511. https://doi.org/10.1057/gpp.2016.1