Post-Endüstriyel İyimserlikten Hegemonik Despotizme: 21. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Taşeron Çalışma

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 85 - 107, 30.06.2017

Bahadır Nurol

https://doi.org/10.30586/pek.312189

Öz

Taşeronluk
sistemi 1980’lerin sonlarından bu yana günümüz firmalarının maliyet düşürme
stratejilerinin bir parçası olagelmiştir. Ancak sistemin teorik meşruiyeti,
yirminci yüzyılın son çeyreğinde popülerlik kazanan post-endüstriyel toplum
teorilerine dayanmaktadır. Bu teoriler taşeron çalışmasını bağımsız, yaratıcı
ve hayli yüksek vasıflı profesyonellere özgü bir iş olarak ele aldılar. Ancak
son on yıl içinde taşeronluk sistemi neredeyse bütün iş alanlarına sızdı ve
emekçi sınıfların artan güvencesizliğine katkıda bulundu. Buna bağlı olarak,
post-endüstriyel toplum teorilerine yanıt olarak formüle edilen ve bu
teorilerin karşısında konumlanan yaklaşımlar, taşeronluk sisteminin sanayi
çağının ilk evrelerine has üretim ilişkilerini yeniden canlandırdığını öne
sürdüler. Buna göre taşeronluk sistemi işyerlerinde despotik bir ilişki
üretmeye eğilimliydi. Bu çalışmada, Michael Burawoy’un farklı emek rejimlerine
yönelik kavramsallaştırmasından yararlanarak, taşeronluk sisteminin tarihsel
despotizm ile rıza ve zorun bileşiminden oluşan çağdaş hegemonik despotizmin
bir karışımı olduğu öne sürülecektir.

Anahtar Kelimeler

Taşeron çalışma, post-endüstriyel toplum, emek rejimleri, despotizm

Kaynakça

• Andrade, R. D. C., 2002. Brazil: the economics of savage capitalism. Lua Nova: Revista de Cultura e Política, (57), 05-32.
• Bell, D., 1974. Labor in the Post-Industrial Society. In: B. Silverman and M. Yanowitch, ed. The Worker in ‘Post-Industrial’ Capitalism: Liberal and Radical Responses. New York: Free Press, 91-95
• Bora, T. ve Erdoğan, N., 2011. Cübbenin, Kılıcın ve Kalemin Mahcup Yoksulları. T. Bora, A. Bora, N. Erdoğan ve İ. Üstün, ed. Boşuna mı Okuduk? Türkiye’de Beyaz Yakalı İşsizliği içinde. İstanbul: İletişim Yayınları, 13-44.
• Bradley, H., Erickson, M., Stephenson, C. and Williams, S., 2002. Myths at Work. Cambridge: Polity Press.
• Bratton, J., 1992. Japanization at Work: Managerial Studies for the 1990s. London: Macmillan Press.
• Burawoy, M., 1985. The Politics of Production: Factory Regimes Under Capitalism and Socialism. London: Verso.
• Doogan, K., 2001. Insecurity and long-term employment. Work, employment and society, 15(3), 419-441.
• Ennals R., 1999. Policies for Occupational Health and Safety Management Systems and Workplace Change. In: Ennals R., ed. Work Life 2000 Yearbook 1 1999., London: Springer.
• Friedman, A., 1987. Specialist Labour in Japan: Computer Skilled Staff and the Subcontracting System. British Journal of International Relations, 25(3), 353-369.
• Gorz, A., 2001. Yaşadığımız Sefalet. Kurtuluş Çareleri (Çev. N. Tutal). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Grint, K. and Woolgar, S., 1997. The Machine at Work. Cambridge: Polity.
• Gutelius, B., 2015. Disarticulating distribution: Labor segmentation and subcontracting in global logistics. Geoforum, 60, 53-61.
• Hirschhorn, L., 1984. Beyond Mechanization: Work and Technology in a Postindustrial Age. Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Husson, M. (2013). 10 Derste Kapitalizm (Çev. O. S. Binatlı). İstanbul: Habitus Kitap.
• International Labour Organization [ILO] (2011) Decent Work for the 21st Century. Ninth Coordination Meeting on International Migration, New York, 17- 18 February 2011, http://www.un.org/esa/population/meetings/ninthcoord2011/ilo.pdf
• Kiely, R., 1998. Globalization, Post-Fordism and the Contemporary Context of Development. International Sociology, 13(1), 95-115.
• Knights, D. and Murray, F. 1994. Managers Divided: Organizational Politics and Information Technology Management. London: Wiley.
• La Botz, D., 2007. Latin America Leans Left: Labor and the Politics of Anti-Imperialism. New Labor Forum, 16(2), 60-70.
• Marx, K., 2011. Kapital I (Çev. N. Satlıgan ve M. Selik). İstanbul: Yordam Kitap.
• Mattelart, A., 2004. Bilgi Toplumunun Tarihi (Çev. H. Yücel). İstanbul: İletişim.
• Okcan, N. ve Bakır, O., 2010. İşletmenin ve İşin Gereği Taşeronlaştırma: Taşeron Cumhuriyetine Doğru. Çalışma ve Toplum, 4, 55-74.
• Piore, M. and Sabel, C. F., 1984. The Second Industrial Divide: Possibilities for Prosperity. New York: Basic Books.
• Sennett, R., 2005. Otorite (Çev. K. Durand). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sennett, R., 2009. Yeni Kapitalizmin Kültürü (Çev. A. Onacak). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sennet, R., 2012. Beraber. (Çev. İlkay Özküralpli). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Thompson, P., 2003. Disconnected capitalism: or why employers can’t keep their side of the bargain. Work, employment and society, 17(2), 359–378.
• Taymaz, E., 1993. Kriz ve Teknoloji. Toplum ve Bilim 56, 5-41.
• Tiyek, R., 2014. Devletin endüstri ilişkilerindeki rolü ve taşeron çalışma. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3 (7), 8-31.
• TUC., 2008. Hard work, hidden lives. London: TUC.
• Yeldan, E., 2012. Ulusal İstihdam Stratejisi” Belgesi Üzerine Makro Ekonomik Bakış. A. Makal ed. Ulusal İstihdam Stratejisi: Eleştirel Bir Bakış içinde. Ankara: Türk-İş / SBF Sosyal Politika Merkezi: 7-12.
• Yücesan-Özdemir, G., 2010. Despotik emek rejimi olarak taşeron çalışma. Çalışma ve Toplum, 27(4), 35-50.
• Zuboff, S., 1988. In the Age of Smart Machine: The Future of Work and Power. New York: Basic Books.