İktisat Tarihinde ‘Bosna’da Toprak Meselesi’

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 53 - 65, 30.12.2017

Aslıhan Nakiboğlu Bengü Doğangün Yasa Ayberk Nuri Berkman

https://doi.org/10.30586/pek.355477

Cited By: 1

Öz

‘İktisat tarihinde
Bosna’da Toprak meselesi’ isimli makale çalışmasında Bosna’da toprak meselesi
konusu, Duşan Kanunnamesi’nden, II.
Meşrutiyet’e kadar geçen zaman dilimi içinde ele alınmıştır. 1463 yılında Bosna’nın
Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethi sonucunda Osmanlı Arazi Rejiminin
bölgede başarılı bir şekilde uygulandığı görülmektedir. Osmanlı İmparatorluğu,
Bosna’da devlet geleneği çerçevesinde, Duşan kanunnamesi ile düzenlenen eski
arazi rejimini korumuştur. 16. Yüzyılın ikinci yarısında, mahalli
yöneticilerin, reayaya üzerindeki baskısını arttırması ve arazilerin büyük
toprak sahiplerinin eline geçmesiyle tepkiler büyüyerek isyanlara yol açmıştır.
Böylece başlayan toprak sistemindeki bozulma süreci, II. Meşrutiyet ile Bosna’nın
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu tarafından ilhakına kadar devam etmiştir.
II. Meşrutiyetle birlikte Bosna Hersek in Avusturya–Macaristan İmparatorluğu
tarafından ilhak edilmesiyle Türklerin Balkanlardaki hâkimiyet süreci de yavaş
yavaş sona ermeye başlamıştır. 

Anahtar Kelimeler

Duşan Kanunnamesi, II. Meşrutiyet, Bosna, Toprak Meselesi, Osmanlı İmparatorluğu

Kaynakça

• Acun, F. (2002). Klasik Dönem Eyalet İdare Tarzı olarak Tımar Sistemi ve Uygulaması. Türkler, 9, 899-908.
• Kurat, A. N. (1990). Türkiye ve Rusya (Vol. 1194). Kültür Bakanlığı.
• Akgündüz, M. (2003). “Osmanlı İdaresi Döneminde Bosna-Hersek”, DEUİFD, Sayı XVIII. Barkan Ö. L. (1980), Malikâne-Divânî Sistemi. Türkiye’de Toprak Meselesi, İstanbul, Gözlem Yayınevi.
• Burr, M. (1949). The Code of Stephan Dušan: Tsar and Autocrat of the Serbs and Greeks. The Slavonic and East European Review, 198-217.
• Danişmend, İ. H. (1971), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C.1, İstanbul, Türkiye Yayınevi.
• Darkot B., (1997), “Bosna”, İslam Ansiklopedisi, c.1, Eskişehir, MEB Yay: 725-728.
• Čar-Drnda, H. (1988), From The Past of Yeleç Fortress, Sarajevu.
• Emecen, F. (1992a), “Balkanlar ve Bosna Tarihi Bakımından Kosova Savaşının Önemi”, Bosna, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay.:7-15
• Emecen F. (1992b), “Baştina”, İslam Ansiklopedisi, C. 5, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yay: 135-136.
• Filipoviç N. (1954), “Bosna Hersek’te Tımar Sisteminin İnkişafında Bazı Hususiyetler”, İ.Ü.İ.F.M., XV, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yay:154-158.
• Gnjatović, D. E. (2000). The Death Penalty for Clandestine Money in Tsar Dušan’s Code. Nauka, bezbednost, policija, 5(2), 107-127.
• Gonsalves, P. (1985) “Habsburg Agricultural Programmes in Bosanska Krajina, 1878-1914” The Slavonic and East European Review, Vol. 63, No. 3 (Jul., 1985), pp. 349-371 Gölen Z. (2002), “Yenileşme Çağında Boşnaklar”, Türkler Ansiklopedisi, c. 14, İstanbul, Yeni Türkiye Yay: 127-132
• Gölen, Z. (2009). “1857-59 Bosna Hersek İsyânı”, Belleten, C.LXXIII, Sa.267, Ankara, 465-522.
• Güran, T. (1992), “Zirai Politika ve Ziraatta Gelişmeler”, 150. Yılında Tanzimat, Ankara, TTK. Yay.
• İnalcık, H. (1953), “Stefan Duşan’dan Osmanlı İmparatorluğu’na: XV. Asırda Rumeli’de Hıristiyan Sipahiler ve Menşeleri”, 60. Doğum Yılı Münasebetiyle Fuad Köprülü Armağanı, İstanbul, s. 207–248.
• İnalcık, H. (1995), Fatih Devri üzerinde Tetkikler ve Vesikalar I, Ankara, TTK Yayınları.
• İnalcık, H. (1996), “S. Duşan’dan Osmanlı İmparatorluğu’na”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, İstanbul, Eren Yay.
• Karal, E. Z. (1999), Osmanlı Tarihi, c. 9, Ankara, TTK. Yay.
• Ortaylı, İ. (2001), “Osmanlı’da XVIII. Yüzyıl Düşünce Dünyasına Dair Notlar”, Cumhuriyete Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyetin Birikimi, c.1, İstanbul, İletişim Yay: 37-42
• Oruç, H. (2005). “15. Yüzyılda Bosna Sancağı ve İdari Dağılımı”, OTAM, Cilt 18, Sayı:18, 249-271.
• Ostrogorski, G. (1999), Çeviren: Fikret Işıltan, Bizans Devletinin Tarihi, Ankara, TTK Yay.
• Suçeska, A. (1982), “Bosna Eyeleti’nde Tekâlif-i Şakkâ”, Tarih Enstitüsü Dergisi, İstanbul: 755-762.
• Şahin, H. (2013), Osmanlı Tımar Sisteminin Menşei Meselesi, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:12, ss: (58-74).
• Ћirkoviћ S, C. K. (2000), Old and New Edition of Dušan’s Code. In Code of Emperor Stefan Duљan: Proceedings of the Scientific Conference of October 3, 2000 on the Occasion of 650 Years Since the Adoption (pp. 91-96).
• Tokay A. G. (2001), “II. Meşrutiyet Dönemi Dış İlişkileri 1908-1914”, Türk Dış Politikasının Analizi, İstanbul. Der Yay:33-50.
• Truhelka, C. (1931), Çev. Köprülüzade Ahmed, “Bosna’da Arazi Meselesinin Tarihi Esasları”, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, İstanbul:43-69.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988), Osmanlı Tarihi, C. 2, Ankara, TTK. Yay.
• Yardımcı, M.E. (2006). 15. ve 16. Yüzyılda Bir Osmanlı Livası Bosna, İstanbul: Kitap Yayınevi.