Rethinking The Peasantry At The Turn Of The Century Of The Republic

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 312 - 331, 23.06.2024

Sait Ebinç

https://doi.org/10.30586/pek.1410147

Öz

Abstract: The purpose of this article is to reconsider the topic of villages and rural life in Turkey, which has been overlooked in academic and intellectual circles for a long time. The primary aim of this reconsideration is an effort to understand the historical threshold at which the change and transformation of villages and rural life in Turkey reached during the century-long juncture of the Republic. In the last two decades, rural social structures in Turkey have undergone extraordinary changes and transformations through industrialization, urbanization, and the education process. How has this change and transformation reflected in political attitudes and behaviors? What are the societal mindset implications of this change? This article aims to analyze the change and transformation from the early years of the Republic to the present, focusing on these questions. Methodologically, the scale of this change will be addressed spatially in terms of rural-urban dynamics and in terms of mentality regarding urbanization-modernization. Finally, by juxtaposing and subtracting villages and cities at the juncture of the Republic's century, this article will, in a sense, serve as an inventory of the century-long Republic of Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Economy, Politics, Rural, Village, Political Behavior, Society

Cumhuriyetin Yüzyıllık Dönemecinde Köylülük Üzerine Yeniden Düşünmek

Öz

Öz: Bu makalenin amacı uzun bir zamandır Türkiye’de akademik ve entelektüel ilginin dışında kalmış olan köy ve köylülük konusu üzerinde yeniden düşünmektir. Bu konu üzerinde yeniden düşünmenin temel amacı Cumhuriyetin yüzyıllık dönemecinde Türkiye’de köyün ve köylülüğün değişim ve dönüşümünün hangi tarihsel eşiğe ulaştığını anlama çabasıdır. Türkiye’de son yirmi yılda kırsal toplumsal yapılar, sanayileşme, kentleşmeyle eğitim süreciyle olağanüstü bir değişim ve dönüşüm geçirmiştir. Bu değişim ve dönüşüm siyasal tutum ve davranışlara nasıl yansımıştır. Bu değişimin kurumlar ve zihniyet bağlamında yansımaları nelerdir. Bu makale bu sorular ekseninde Cumhuriyetin kuruluş yıllarından başlayarak günümüze kadar olan değişim ve dönüşümü analiz edecektir. Metodolojik olarak bu değişimin ölçeği mekân bakımından kır-kent, zihniyet bakımından ise kentleşme- modernleşme ölçeğidir. Son olarak bu makale Cumhuriyetin yüzyıllık dönemecinde köy ve kenti alt alta ekleyip birbirinden çıkarmak suretiyle Türkiye’de bir bakıma yüz yıllık Cumhuriyetin envanterini çıkarmak anlamına da gelecektir.

Anahtar Kelimeler

Kır, Köylülük, Ekonomi, Siyasal Davranış, Toplum, Siyaset

Kaynakça

• Ahmet M. (2013). Üss-İ İnkılap, İstanbul Dergâh Yayınları.
• Akşit, B. (1966). Türkiye’de Az Gelişmiş Kapitalizm ve Köylere Girişi. Ankara: ODTÜ Öğrenci Birliği Yayınları.
• Avcıoğlu D. (1980). Devrim ve Demokrasi Üzerine, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Avcıoğlu D. (2000). Milli Kurtuluş Tarihi 1938’den 1995’e, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Avcıoğlu, D. (2003). Türkiye’nin Düzeni I.II, İstanbul, Tekin Yayınevi.
• Berman, M. (1999). Katı Olan Her şey Buharlaşıyor, (Çev. Altuğ, Ü. Peker). İstanbul İletişim Yayınları.
• Bernard, L. L. (1917). A Theory of Rural Attitudes, American Journal of Sociology, 22(5), 630- 649
• Boratav, K. (2004). Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm, Ankara İmge Yayınları
• Boratav, K. (1998). Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, İstanbul: Gerçek Yayınları 1998
• Boswell, L. (2009). Rethinking the Nation at the Periphery: French Politics, Culture & Society, 27(2), 111-126.
• Braudel, F. (1993). Maddi Uygarlık Ekonomi ve Kapitalizm II, (Çev: Kılıçbay, M. A.). Ankara Gece Yayınları.
• Braudel, F. (1993). Uygarlıkların Grameri, (Kılıçbay, M. A., Çev.), Ankara: İmge Kitabevi
• Camfield, D. (2020). From Revolution to Modernizing Countr-Revolution in Russia, 1917-28. Historical Materialism, 28(2), 1-33.
• Çağpar, İ. (1949). Köyde Hakiki Reform ve İdeal, Köycülük, Samsun Matbaacılık
• Chayanov, A. V. (1966). The Theory of Peasant Economy, (Jaffe, W, Trans). Richard D. Irwin, Inc. Homewood, Illinois
• Çankaya, Ş. (1947). Köye doğru, İzmir: Nefaset Matbaası.
• Debrey, R. (1997) Cumhuriyetçi misiniz Demokrat mı?, (Arslan, A. Çev) Türkiye Günüğü 26(5).
• Dincer, A. (2023). Tarım Sayımları Çerçevesinde Tarım İşletmeleri ve Kullanılan Arazi Büyüklüğündeki Bölgesel Yansımaları. Fiscaoeconomia, 7(2), 1557-1590. doi: 10.25295/fsecon.1251809
• Ekmekçi, M. (1976). Öksüz Yamalığı Köy Enstitüleri, Ankara Çağdaş Yayınları,
• Erdost, M. İ. (1989). Osmanlı İmparatorluğu’nda Mülkiyet İlişkileri, Ankara: Onur Yayınları
• Ergil, D. (1977). Toward A Theory of Modern Peasant Movements: With Special Emphasis on Türkiye. Islamic Studies, 16(2), 97-116.
• Halpern, J. M., & Brode, J. (1967). Peasant society: Economic changes and revolutionary transformation. Biennial Review of Anthropology, 5, 46-139.
• Haşim, A. (2018). Bütün Şiirleri, Haz: İngi Enginün Zeynep Kerman, İstanbul Dergâh Yayınları.
• Hobsbawm, E. (1996). Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıklar Çağı. (Çev: Alagon, Y.) İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• İslamoğlu, H. (1991). Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Köylü, İstanbul: İletişim Yayınları
• İlkin, S. Tekeli İ. (1988). Türkiye’de Tarımsal Yapılar, Ankara; Türk Sosyal Bilimler Derneği.
• Karaosmanoğlu, Y.K. (1968). Politikada Kırkbeş Yıl, İstanbul; Bilgi Yayınevi.
• Karaömerlioğlu, M.A. (2001). Türkiye’de Köycülük Kemalizm (içinde Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce) İnsel, A. Ed. İstanbul; İletişim Yayınları, ss. 285-296.
• Karaömerlioğlu, M. A. (2001). Türkiye’de Köycülük. Kemalizm Ed. Ahmet İnsel. 284-296
• Karay, R. H. (2021). Deli, İstanbul; İnkılap Kitapevi Yayınları.
• Kautsky, K. (1988). The Agrarian Question, (Burges. P, Trans). London. Zwan Publication
• Keyder, Ç. (1982). Dünya Ekonomisi İçinde Türkiye (1923-1929). Ankara: Yurt Yayınları,
• Keyder, Ç. (1983). Toplumsal Tarih Çalışmaları. Ankara Dost Kitabevi Yayınları. 1983
• Keyder, Ç. (1988). Türk Tarımında Küçük Meta Üretiminin Yerleşmesi 1946-1960, Türkiye’de Tarımsal Yapılar. Der. Ş. Pamuk, Z. Toprak Yurt Yay.1988
• Keyder, Ç. (1988). Bureaucracy and Bourgeoisie: Reform and Revolution in the Age of Imperialism, Ottoman Empire: Nineteenth-Century Transformation Review (Fernand Braudel Center), 11(2). 151-165.
• Khan, J. S, (1985). Peasant Ideologies in The Third World, Ann Revive Anthropology, 49-75
• Köymen, N. (1933). Bir Köycülük Projesi Tecrübesi. Ülkü Sayı:7 Ağostos 1933.
• Köymen, N. (1936). Sanayileşme Üzerinde Düşünceler. Ülkü Sayı: 37 Mart. 1936
• Köymen, N. (1964). Köycülük Bilimi, İstanbul: Güven Matbaası.
• Kuruç, B. (1987). Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi, Ankara: Bilgi Yayınları.
• Kuruç, B. (1988). Belgelerle Türkiye İktisat Politikası. I.II.Cilt Ankara; Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları. 1988
• Kuruç, B. (2001). Kemalist Ekonomiden Kesitler, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Kemalizm. İstanbul: İletişim Yayınları,
• Küçükömer, İ. (1994). Düzenin Yabancılaşması, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Lenin, V. İ. (1996). Tarımda Kapitalizm, (Güvenç, S. Çev:) Ankara Sol Yayınları
• McLuhan, M, Powers, B. R. Bruce. (2020). Global Köy, (Çev: Düzgören), B.Ö, İstanbul Scala Yayıncılık
• Migdal, J (1975). Peasant, Politics and Revolution: Boundaries and Belonging: States and Societies in the Struggle to Shape Identities and Local Practices, New York: Cambridge University Press
• Odabaşı, A. (2011). Selanik İttihat ve Terakki Üçüncü Kulübü’nün Köylü / Köycü Gazetesi: Vatandaş. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 22(7). 47-63.
• Oral, N. (2009). Türkiye’de Tarım ve Gıda Sektörünüde Yabancılaşma ve Tekelleşme. Mülkiye Dergisi, 33(262), 325-341
• Ortaylı, İ. (1962). Toprak İnsan İlişkileri Açısından Türk Köyünün Sosyo-Ekonomik Yapısının Biçimlenişi, Ankara: ODTÜ Yayınları.1962
• Pamuk, Ş. (1984). Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi (1820-1913) Ankara: Yurt Yayınları
• Pamuk. Ş. Toprak, Z. (1988). Devletçilik Döneminde Tarım Politikaları, (Ed. İlkin, S. Tekeli, İ). Tükiye’ de Tarımsal Yapılar, Ankara: Yurt Y 1988
• Popkin, L. (1979). The Political Economy of Rural Society in Vietnam, California, Üniversity of Califorina Press.
• Rey, A. R.(2014). İmparatorluğun Son Günlerinde Gördüklerim Yaptıklarım, Der; Akın, N.Ö., Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Rodrick, D. (1982). Rural Transformation and Peasant Political Orientations in Egypt and Türkiye, Comparative Politics. 14(4). 417-442.
• Scott, J. C. (1976). The Moral Economy of the Peasant, New Haven: Yale University.
• Sencer, M. (1971). Türkiye’de Köylülüğün Maddi Temelleri, İstanbul: Ant Yayınları,1971
• Şenay, İ. Ç. (2022). Baykan Sezer’de Doğu ve Batı Anlayışı, Sakarya Üniv Sosyal Bil Enstitüsü Yayınlanmaşı Yüksek lisans Tezi
• Tökin, İ. H. (1934). Türkiye’de Köy İktisadiyatı, Ankara: Kadro Mecmuası Neşriyatı 1934
• Tökin, İ. H. (1946). İktisadi ve İçtimai Türkiye Cilt 3, Ankara İstatistik Genel Müdürlüğü
• TBMM. (1945). TBMM Tutanak Dergisi, 14 Haziran 1945, Dönem VII, C.17, Birleşim: 54, s. 59-84.
• TÜİK (2023). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=National-Education-Statistics202249756Okuma%20yazma%20bilen%20oran%C4%B1%20%97,99%2C3'e%20y%C3%BCkseldi.; Yayım Tarihi :26 Mayıs 2023
• TÜİK (2023). view-source:https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=National-Education-Statistics-2022-49756#:~:text=Okuma%20yazma%20bilen%20oran%C4%B1%20%97,99%2C3'e%20y%C3%BCkseldi.
• TÜİK, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kent-Kir-Nufus-Istatistikleri-2022-49755
• Üstel, F. (1989). Köycüler Cemiyeti. Tarih ve Toplum, 12(72), 12-16.
• Weber, M. (1986) Economy and Society. (Routh, G and Wittich, vd. C. Trans). Los Angeles: Üniversity of Calofornia Press.
• Weber, E. (1986). France Fin de Siecle, London The Belknap Press.
• Weber, E. (1991). My France: Politic, Culture, Myth, Harvard Üniversity Press,
• Wolf, E (1969). Peasant Wars of the Twentieth Century. New York: Harper and Row.
• Yasa, İ. (1962). Sindel Köyü’nün Toplumsal ve Ekonomik Yapısı, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Yıldırım, A. E. (2023). Ekonomim https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/cumhuriyetten-gunumuze-7-tarim-sayimi/709484. Erişim tarihi. 02.01.2024.