E-Ticaretin Ekonomik Belirleyicileri: Türkiye'de TÜFE ve İhtiyaç Kredileri ÜzerineFrekans Alanı Nedensellik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 4, 1331 - 1354, 23.12.2024

Mehmet Mert Türk

https://doi.org/10.30586/pek.1561475

Öz

Bu çalışma, 2015-2024 dönemi boyunca Türkiye'deki e-ticaret hacmi, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve ihtiyaç kredisi oranları arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Zaman serisi analizi ve frekans alanı nedensellik testleri kullanılarak, ekonomik dalgalanmalara yanıt olarak Türkiye'de e-ticaretin büyümesini etkileyen faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. ADF ve Phillips-Perron (PP) gibi geleneksel birim kök testlerinin yanı sıra yapısal kırılmaları hesaba katmak için Zivot-Andrews testi de kullanılmıştır. Bulgular, ihtiyaç kredilerinin e-ticaret hacmi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğunu, TÜFE dalgalanmalarının ise kısa vadede tüketici faaliyetlerini azalttığını, uzun vadede ise fiyat hassasiyetine dayalı alışveriş davranışlarını teşvik ettiğini göstermektedir. Frekans alanı testleri ayrıca, ihtiyaç kredilerinin e-ticaret üzerinde uzun vadede TÜFE’den daha güçlü bir nedensel etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, Türkiye’nin dijital ekonomisinin genişlemesinde dijital finans mekanizmalarının ve tüketici kredilerinin önemli rolünü vurgulamaktadır. Çalışma, gelişmekte olan piyasalarda ekonomik göstergeler ile e-ticaret dinamikleri arasındaki etkileşimi vurgulayarak literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

e-ticaret, Tüketici Fiyat Endeksi, ihtiyaç kredileri, frekans alanı nedensellik, Türkiye

Economic Determinants of E-Commerce: A Frequency-Domain Causality Analysis of CPI and Personal Loans in Türkiye

Öz

This study explores the relationship between e-commerce volume, the Consumer Price Index (CPI), and personal loan rates in Turkey, focusing on the period from 2015 to 2024. By employing time series analysis and frequency-domain causality tests, the research aims to identify the factors influencing the growth of e-commerce in Turkey, particularly in response to economic fluctuations. Traditional unit root tests, including the Augmented Dickey-Fuller (ADF) and Phillips-Perron (PP) tests, were used alongside the Zivot-Andrews test to account for structural breaks in the data. The findings suggest a significant positive impact of personal loans on e-commerce volume, while CPI fluctuations show a nuanced effect, with short-term inflation dampening consumer activity and long-term inflation promoting price-sensitive shopping behaviors. Frequency-domain tests further reveal that personal loans have a stronger long-term causal impact on e-commerce than CPI. These results underline the crucial role of digital finance mechanisms and consumer credit in supporting the expansion of Turkey’s digital economy. The study contributes to the literature by highlighting the interplay between economic indicators and e-commerce dynamics in emerging markets.

Anahtar Kelimeler

e-commerce, Consumer Price Index, personal loans, frequency-domain causality, Turkey

Kaynakça

• Acilar, A. (2016). E-Commerce In Turkey. PressAcademia Procedia, 2(1), Article 1. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2016118648
• Altuparmak, A., & Avcı, Z. (2011). Uluslarasi Ticaret, Ekolojik Ayakizi Ve Türkiye.
• Aydın, M. (2020). Enerji Tüketimi- Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye İçin Frekans Alanında Nedensellik Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 56, Article 56. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.572506
• Barışık, S., & Kasap, A. (2024). E-Ticaretin Ekonomik Boyutunun Değerlendirilmesi: AB ve Türkiye Karşilaştirmasi. I. Uluslararasi İktisadi Ve İdari Çalişmalar Kongresi.
• Breitung, J., & Candelon, B. (2006). Testing for short-and long-run causality: A frequency-domain approach. Journal of econometrics, 132(2), Article 2.
• Cheung, Y.-W., & Lai, K. S. (1995). Lag order and critical values of the augmented Dickey-Fuller test. Journal of Business & Economic Statistics, 13(3), Article 3.
• Demirdöğmez, M., Gültekin, N., & Taş, H. Y. (2018). Türkiye’de e-ticaret sektörünün yıllara göre gelişimi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 2216-2236.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49(4), Article 4. https://doi.org/10.2307/1912517
• Di̇kkaya, M., & Ayteki̇n, İ. (2018). Küresel E-Ticaret ve Türkiye.
• Enders, W., & Granger, C. W. J. (1998). Unit-Root Tests and Asymmetric Adjustment With an Example Using the Term Structure of Interest Rates. Journal of Business & Economic Statistics, 16(3), Article 3. https://doi.org/10.1080/07350015.1998.10524769
• Eryüzlü, H. (2020). E-Ticaretin Enflasyona Etkileri: Türkiye Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(2), 394-400. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.637665
• Eryüzlü, H., & Kurtoğlu, A. (2020). E-Ticaret Ve Bireysel Kredilerin Çok Yönlü İlişkileri: Türkiye Örneği. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute. https://doi.org/10.30794/pausbed.747280
• Gedi̇K, Y. (2021). E-Ticaret: Teorik Bir Çerçeve. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 184. https://doi.org/10.33537/sobild.2021.12.1.16
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 37(3), Article 3.
• Hacker, R. S., & Hatemi-J, A. (2006). Tests for causality between integrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: Theory and application. Applied Economics, 38(13), Article 13. https://doi.org/10.1080/00036840500405763
• Hatemi-J, A., & Roca, E. (2006). A re-examination of international portfolio diversification based on evidence from leveraged bootstrap methods. Economic Modelling, 23(6), Article 6.
• Ivanova, N., Kublitska, O., Krupitsa, I., Dybchuk, L., Koval, K., & Hanieieva, T. (2021). Peculiarities of the E-commerce Development in the Conditions of Digital Economy. International Journal of Computer Science and Network Security, 21(12), 193-202. https://doi.org/10.22937/IJCSNS.2021.21.12.28
• Jain, V., Malvia, B., & Arya, S. (2021). An Overview of Electronic Commerce (e-Commerce). Journal of Contemporary Issues in Business and Government, 27(3). https://doi.org/10.47750/cibg.2021.27.03.090
• Kantarcı, Ö., Özalp, M., Sezginsoy, C., Özaşkınlı, O., & Cavlak, C. (t.y.). Dijitalleşen Dünyada Ekonominin İtici Gücü: E-Ticaret.
• Kayahan, L., & Hepaktan, C. E. (2016). Türkiye’de Elektronik Ticaret Hacmini Etkileyen Faktörlere İlişkin Var Analizi (2005-2015)1.
• Keleş, A. (2018). Türkiye’nin E-Ticaret İşlem Hacmi Ve İletişim Teknolojilerindeki Gelişmeler. Electronic Turkish Studies, 13(3), 81-95. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13329
• Nagy, S. (2016). E-commerce in Hungary: A Market Analysis. Theory, Methodology, Practice, 12(2), 25-32. https://doi.org/10.18096/TMP.2016.03.03
• Nasaruddin Siregar, Sari Endah Nursyamsi, I Nyoman Tri Sutaguna, Geofakta Razali, & Muhammad Yusuf. (2023). Digital Marketing To E-Commerce Customers. Journal of Management and Creative Business, 1(2), 182-198. https://doi.org/10.30640/jmcbus.v1i2.944
• Osman Değer & Mesut Demir. (t.y.). Reel Efektif Döviz Kuru ve Dış Ticaret Hacmi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği.
• Özer, M., & Kırca, M. (2018). Türkiye’de Cari Açık ile Reel Döviz Kuru Arasındaki Simetrik ve Asimetrik Nedensel İlişkilerin Analizi. 1st International Economics and Business Symposium (ECONBUSS),(25-27 October). Gaziantep, 190-200.
• Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), Article 2.
• Sevüktekin, M., & Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik zaman serileri analizi: EViews uygulamalı. Nobel Yayın Dağıtım.
• Tarı, R. (2010). Ekonometri (6. bs). Umuttepe Yayınları.
• Yilmaz, Ö., & Bayram, O. (2020). COVID-19 pandemi döneminde Türkiye’de e-ticaret ve e-ihracat. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 37-54. https://doi.org/10.51177/kayusosder.777097
• Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (2002). Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 20(1), Article 1. https://doi.org/10.1198/073500102753410372