Orta Gelir Tuzağı: Türkiye Üzerine Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 43 - 54, 26.03.2025

Erdal Alancıoğlu

https://doi.org/10.30586/pek.1519043

Öz

Düşük ya da ılımlı büyüme oranına sahip orta gelirli ülkelerin büyüme oranlarında yüksek gelirli ülkelere göre çok daha fazla oynaklık yaşamaktadır. Yüksek gelir seviyelerine ulaşılabilmesi için, nispeten yüksek oranda istikrarlı iktisadi büyüme gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, üst-orta gelir grubunda yer alan Türkiye’nin 1960-2022 dönemi yıllık verileri kullanılarak orta gelir tuzağında olup olmadığını tespit etmektir. Bu amaçla ampirik analiz için Robertson ve Ye (2013) yaklaşımı izlenmiştir. Analizde GDP serisinin durağanlık sınaması RALS-LM ve RALS-ADF ve Fourier temelli Fourier KPSS, Fourier ADF ve Fourier GLS birim kök testleri ile gerçekleştirilmiştir. Birim kök testi bulgularına göre Türkiye’nin orta gelir tuzağında olmadığı tespit edilmiştir. Türkiye, uzun yıllardır üst-orta gelir grubunda yer almakta, ancak ekonomik büyüme oranları her yıl değişiklik göstermektedir. Bu dalgalanmalar, ekonomik istikrarı negatif yönde etkileyebilir ve sürdürülebilir büyümenin önünde engel oluşturabilir. Türkiye'nin bu sorunların üzerinden gelebilmek, ekonomik kırılganlıkları gidermesi ve ekonomiyi daha dayanıklı hale getirmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, katma değeri yüksek sektörlere yönelmek ve bu alanlarda yapılan yatırımları artırılmak, ekonomik büyümeyi daha istikrarlı ve sürdürülebilir kılabilir.

Anahtar Kelimeler

Orta Gelir Tuzağı, Türkiye Ekonomisi, Birim Kök Testi

The Middle-Income Trap: An Analysis on Turkiye

Öz

Middle-income countries with low or moderate growth rates experience much more volatility in their growth rates than high-income countries. The achievement of high-income levels depends on relatively high rates of stable economic growth. The objective of this study is to estimate whether Türkiye, which is in the upper-middle income country group, is in the middle-income trap or not by utilizing annual data for the period spanning from 1960 to 2022. For this aim, Robertson and Ye (2013) approach was adopted for the empirical analysis. In the analysis, the stationarity test of the GDP series is implemented by RALS-LM and RALS-ADF and Fourier-based Fourier KPSS, Fourier ADF, and Fourier GLS unit root tests. The results of the unit root test indicate that Türkiye is not in a middle-income trap. For years, Türkiye has been considered an upper-middle-income country, though its economic evolution rates shift from year to year. Such fluctuations can destabilize the economy and hinder the pursuit of sustainable growth. To tackle these difficulties, Türkiye needs to address its economic vulnerabilities and strengthen its economic resilience. In this regard, prioritizing high value-added sectors and increasing investments in them can lead to more stable and sustainable economic evolution.

Anahtar Kelimeler

: Middle Income Trap, Turkiye Economy, Unit Root Test.

Etik Beyan

Yoktur.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Kaynakça

• Ada, A.; Acaroğlu, H. (2016). An Empirical Remark About Middle Income Trap Problem for Turkey. Research Journal of Politics, Economics and Management. 4(3), 81-95.
• Alancıoğlu, E.; Arslan, İ.; Bayraktutan, Y. (2019a). Orta Gelir Tuzağı, Nedenleri ve Çıkış Politikaları. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21), 472-486.
• Alancıoğlu, E.; Arslan, İ.; Bayraktutan, Y. (2019b). Orta Gelir Tuzağının Belirleyicileri: Yükselen Ekonomiler Üzerine Bir Analiz. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(4), 1489-1500.
• Alkan, H.I.; Ümit, Ö. (2018). Orta Gelir Tuzağının Türkiye Açısından İncelenmesi Ve Tuzaktan Çıkış Stratejileri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(4), 97-112.
• Ay, A.; Akar, G.; Akar, T. (2016). Middle Income Trap: A Comparison Between BRICS Countries and Turkey. Economic and Environmental Studies. 16(2), 279-301.
• Ballı, E.; Manga, M.; Güreşçi, G. (2019). Orta Gelir Tuzağı: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (59), 48-60.
• Becker, R.; Enders, W.; Lee, J. (2006). A Stationarity Test in the Presence of an Unknown Number of Smooth Breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409.
• Bozkurt, E.; Bedir, S.; Özdemir, D.; Çakmak, E. (2014). Orta Gelir Tuzağı Ve Türkiye Örneği. Maliye Dergisi, 167, 22-39.
• Bulman, D; Eden, M; Nguyen, H. (2014). Transitioning from Low-Income Growth to High-Income Growth – Is There a Middle-Income Trap? Policy Research Working Paper No, 7104.World Bank. Washington.
• Eichengreen, B; Park, D; Shin, K. (2012). When Fast-Growing Economies Slow Down: International Evidence and Implications for China, Asian Economic Papers, 11(1), 42-87.
• Enders, W.; Lee, J. (2012). The Flexible Fourier form and Dickey-Fuller Type Unit Root Tests. Economics Letters, 117(1), 196-199.
• Ener, M.; Karanfil, M. (2015). Türkiye Ekonomisinde Tasarruf Açığının Orta Gelir Tuzağı Üzerine Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 10(2), 31-46.
• Felipe, J; Abdon, A; Kumar, U. (2012). Tracking the Middle-income Trap: What Is It, Who Is in It, and Why? Levy Economics Institute of Bard College Working Paper, No: 715.
• Furuoka, F.; Pui, K. L.; Ezeoke, C.; Jacob, R. I.; Yaya, O. S. (2020). Growth Slowdowns and Middle-İncome Trap: Evidence from New Unit Root Framework. MPRA Paper 98672, University Library of Munich, Germany.
• Gill, I. and H. Kharas. (2007). An East Asian Renaissance: Ideas for Economic Growth. Washington, DC: The World Bank.
• Göktaş, Ö. (2021). Üst orta-gelir düzeyinde olan ülkeler orta gelir tuzağındalar mı? Fourier birim kök testlerinden kanıtlar. Ekonometri de güncel yöntemler ve uygulamalar. Ed. Çil, N., 207-224. İstanbul University Press.
• Han, X; Wei., S.-J. (2015). Re-Examining the Middle-Income Trap Hypothesis: What to Reject and What to Revive. CEPR Discussion Paper Series No. 10989. London: Centre for Economic Policy Research.
• Karhan, G. (2019). Orta Gelir Tuzağı: Kırılgan Beşli Ekonomilerinden Kanıtlar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 332–344.
• Kaya, Z.; Tokucu, E.; Aykırı, M.; Durmuş, C. (2015). Türkiye Ekonomisinde Orta Gelir Tuzağı ve Ödemeler Bilançosu Kısıtı. International Conference on Eurasian Economies 2015. Ed. Sarı:, Gencer, A. H. ve Sözen, İ., 830-840.
• Keskingöz, H.; Dilek, S. (2016). Middle Income Trap and Turkey. The Empirical Economics Letters. 15(7), 657-666.
• Kızılkaya, F. (2022). Orta Gelir Tuzağı Hipotezi ve Türkiye: Ekonometrik Bir Yaklaşım. Akademik İzdüşüm Dergisi, 7(1), 71-83.
• Koçak, E.; Bulut, Ü. (2014). Orta Gelir Tuzağı: Teorik Çerçeve, Ampirik Yaklaşımlar ve Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama. Maliye Dergisi, 167, 167-01.
• Konat, G. (2021). Balkan ülkeleri için orta gelir tuzağı: Panel veri analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(2), 466-479.
• Konya, S.; Karaçor, Z.; Yardimci, P. (2017). The Middle-Income Trap: An Assessment in Terms of Turkish Economy. In DIEM: Dubrovnik International Economic Meeting, 3(1), 270-287.
• Lumbangaol, H. E. ve Pasaribu, E. (2019). Eksistensi dan Determinan middle income trap di Indonesia, existence and determinants of middle-income trap in Indonesia. Jurnal Ekonomi & Kebijakan Publik, 9(2), 83-97.
• Meng, M.; Im, K. S.; Lee, J.; Tieslau, M. A. (2014). More Powerful LM Unit Root Tests with Non-Normal Errors. Festschrift in Honor of Peter Schmidt: Econometric Methods and Applications, 343-357.
• Meng, M.; Lee, J.; Payne, J. E. (2017). RALS-LM Unit Root Test with Trend Breaks and Non-Normal Errors: Application to the Prebisch-Singer Hypothesis. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 21(1), 31-45.
• Moalla, M. (2022), Is there a Nexus between Micro and Macro Labor Productivity Evolution in the Turkish Manufacturing Industries? Montenegrin Journal of Economics, 18(1), 139-149.
• Moalla, M. (2023a). Potential Gains from Reallocation in Turkey. Social Sciences Research Journal, 12(8), 960-966.
• Moalla, M. (2023b). Oil Prices and Inflation: Empirical Evidence from Turkey. Premium E-Journal of Social Sciences, 7(33), 970-976. DOI: 10.5281/zenodo.8309753
• Nişancı, M.; Gerni, M.; Emsen. Ö. S.; Türkmen, A. (2015). Türkiye Ekonomisinin Orta Gelir Tuzağına Düşüp Düşmediğine Dair Tartışma: Kur Değerlenmesi Çerçevesinde Bir Bakış. International Conference on Eurasian Economies 2015 Kazan, Rusya.
• Öztürk, A. C.; Yavuz Tiftikçigil, B. (2020). Assessment of the Possibility of a Middle–Income Trap in Turkey. Journal of Life Economics, 7(4), 331–348.
• Robertson, P. E.; Ye, L. (2013). On the Existence of a Middle-Income Trap. University of Western Australia Economics Discussion Paper, 3(12), 2-7.
• Rodrigues, P.M.; Taylor, R.A.M. (2012). The Flexible Fourier form and Local Gene¬ralised Least Squares De-Trended Unit Root Tests. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74(5), 736-759.
• Sarıbaş, H.; Ursavaş, U. (2017). Orta Gelir Tuzağı: Ampirik Bir Çalışma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17(2), 37-51.
• Sarıgül, H.; Apak, S.; Koyuncu, T. (2022). Orta Gelir Tuzağı, Ticari Açıklık ve Yakınsama İlişkisi: Türkiye Örneği. İzmir İktisat Dergisi, 37(4), 1071-1093.
• Schmidt, P.; Phillips, P. C. (1992). LM Tests for a Unit Root in The Presence of Deterministic Trends. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 54(3), 257-287.
• Şahin, İ.; Başer, K.; Karanfil, M. (2015). Orta Gelir Tuzağı Üzerine Ampirik Bir Çalışma: Türkiye Örneği (1980-2013). Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi. 7(2), 225-235.
• Şak, N. (2021). Orta Gelir Tuzağı: N11 Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. İstatistik Araştırma Dergisi, 11(1), 23-36.
• Tasar, I., Gültekin, E.; Acci, Y. (2016). Is Turkey in a Middle Income Trap? Journal of Applied Research in Finance and Economics, 1(1), 36-41.
• Tıraşoğlu, M; Karasaç, F. (2018). Orta Gelir Tuzağı: Yapısal Kırılmalar Altında E7 Ülkeleri İçin Ampirik Bir İnceleme. Akademik İncelemeler Dergisi. 13(2), 337-361.
• Uyanık, C. C. (2015). Orta Gelir Tuzağı ve Türkiye'nin Konumu Açısından Bir Değerlendirme. Sosyoekonomi. 23(26), 175-186.
• Ünlü, F.; ve Yıldız, R. (2018). Orta Gelir Tuzağının Belirlenmesi: Ekonometrik Analiz. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (1,2), 1–20.
• Wang, C; Lan, J. (2017) Inequality, Aging, and the Middle-Income Trap, ADBI Working Paper Series No:785.
• WB, (2024) https://www.worldbank.org/en/publication/wdr2024
• WDI, (2024) https://databank.worldbank.org/
• Woo, W. T. (2012). China Meets the Middle-Income Trap: The Large Potholes in the Road to Catching-Up, Journal of Chinese Economic and Business Studies, 10(4), 313-336.
• Yeldan, E. (2012). Türkiye Ekonomisi için Beşeri Sermaye ve Bilgi Sermayesi Birikimine Dayalı Bir İçsel Büyüme Modeli. Ekonomi-TEK Dergisi. 1(2), 21-60.
• Yılancı, V, (2017). Petrol Fiyatları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Fourier Yaklaşımı, İstanbul Üniversitesi Ekonometri ve İstatistik, 27, 51-67.
• Yılmaz. G. (2014). Turkish Middle-Income Trap and Less Skilled Human Capital. Working Paper No: 14/30. Central bank of the republic of Turkey.