Belediye Taşınmazlarında Ecrimisil Sorunu

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 347 - 371, 26.03.2025

İsmail Uçar

https://doi.org/10.30586/pek.1603807

Öz

Kamu malları, kamu yararını gerçekleştirmesi için idareye verilen kamu gücü ayrıcalıklarının bir sonucu olarak, özel koruma altındadır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci mad¬desinde, hükümde sayılan ta¬şınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil isteneceği düzenlenmektedir. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde ise 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi hükümlerinin belediye ta¬şınmazları hakkında da uygulanacağı öngörülmüştür. Ancak başta düzenleme eksikliği olmak üzere çeşitli nedenlerle; ecrimisil kurumunda, yetki, usul, konu, kapsam, sebep gibi birçok açıdan sorunlarla karşıla¬şılmaktadır. Ayrıca taşınmazları¬nın işgali hâlinde ecrimisil isteyerek tahsil etme ve taşınmazın tahliyesini talep etme konusunda belediyeye ve¬rilen yetki, bağlı yetkidir. Belediyelerin taşınmazları üzerindeki haksız işgallere karşı harekete geçip geçmeme konusunda takdir yetkisi yoktur. Bir kamu malı idaresi yöntemi olmayan ecrimi¬sil, tahliye süreciyle tamamlan¬malıdır. Oysa Sayıştay raporları incelendiğinde; belediyelerin sorumlu¬luğu al¬tında bulunan ve üçüncü şahıslar tarafından işgal edilen bazı yerlerden ecrimisil alınma¬ması, bazı yerlerin her¬hangi bir ihale olmaksızın ecrimisil karşılığında üçüncü kişilere kullan¬dırılması ve ecrimisilin olağan gelir yön¬temine dönüştürülmesi gibi sorunlar dikkat çekmektedir. Bu nedenlerle öncelikle uygulanacak hukuki rejimin tespit edilerek meselenin çeşitli açılardan ele alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Belediye taşınmazları, ecrimisil, tahliye, haksız işgal, fuzuli şagil.

The Issue Of Mesne Profits In Municipal Immovable Properties

Öz

Public properties are under special protection as a result of the public authority privileges granted to the administration for the purpose of realizing the public interest. Article 75 of the State Tender Law No. 2886 stipulates that upon the occupa¬tion of the immovable properties listed in the provision by natural and legal persons, mesne profits will be demanded from the unlawful occupier. Article 15 of Municipal Law No. 5393 stipulates that the provisions of Article 75 of the Law No. 2886 shall also apply to municipal immovable proper¬ties. However, due to various reasons, primarily the lack of regulation mesne profit mechanism faces numerous challenges in terms of authority, procedure, subject, scope, and grounds. In addition, the authority granted to municipalities to claim and collect mesne profits and to request the eviction of occupied properties constitutes a mandatory authority. Municipalities do not have discretionary authority on whether to take action against the unlawful occupation of their immovables. Mesne profit, which is not a method of public property management, must be completed with the eviction process. However, in the Court of Accounts reports on mu¬nicipalities, issues such as failure to collect mesne profits for areas occupied by third parties under municipal responsibility, the granting of occupied properties to third parties without tender in exchange for mesne profits, and the trans¬formation of mesne profits into a regular income method are noteworthy. For these reasons, the legal regime to be applied should be determined and the issue should be addressed from various angles.

Anahtar Kelimeler

Municipal immovable properties, mesne profits, eviction, unlawful occupation, unlawful occupier.

Kaynakça

• Akyılmaz, B.; Sezginer, M.; Kaya, C. (2023). Türk İdare Hukuku, 16. basım.; Seçkin Yayınları: Ankara.
• Atay, E.E. (2014). İdare Hukuku, 4. basım.; Turhan Kitabevi: Ankara.
• Ayhan, F. (2013). İdarenin Taraf Olduğu Kira Sözleşmelerinin Hukuki Rejimi, On İki Levha Yayıncılık: İstanbul.
• Can, B. (2010). Kamu Taşınmazlarında Ecrimisil. İstanbul Barosu Dergisi, 84(4), 2225-2236.
• Debbasch, C.; Colin, F. (2014). Droit administratif, 11. basım.; Economica: Paris.
• Demirtaş, F. (2019). Türk Hukukunda Mahalli İdarelerin Taşınmazlarında Ecrimisil ve Yargısal Denetimi. Yüksek Lisans Tezi, Koca¬eli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Düzceer, A.R. (1997). Ecrimisil Davaları, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Foillard, P. (2014). Droit administratif, 3. basım.; Larcier: Brüksel.
• Gözler, K. (2019). İdare Hukuku, C. 2, 3. basım.; Ekin Basım Yayın Dağıtım: Bursa.
• Gözler, K. (2022). Hukuka Giriş, 19. Basım.; Ekin Basım Yayın Dağıtım: Bursa.
• Gözübüyük, Ş.; Tan, T. (2013). İdare Hukuku, C. 1, 9. basım.; Turhan Kitabevi: Ankara.
• Gülan, A. (2004). Kamu Malları Günışığında Yönetim içinde, 2. basım.; Ed., Özay, İ.H., Filiz Kitabevi: İstanbul, 655-720.
• Günel, M.C. (2014). Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Taraf Olduğu Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarına Uygulanacak Hukuk (TBK m. 339/f. II). İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 72(1), 831-850.
• Karacabey, M.H. (1990). 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu Açısından Ecrimisil ve Tahliye. İstanbul Barosu Dergisi, (7-9), 758-765.
• Karakoç, Y. (2000). Kamu Alacaklarının Tahsili Aşamasında Ortaya Çıkan ve Vergi Yargısında Çözümlenen Uyuşmazlıklar, Yetkin Yayınları: Ankara.
• Karakoç, Y. (2005). Kamu Malları Hukukunda Ecrimisil Kurumu, Yetkin Yayınları: Ankara.
• Kırbaş, S. (1988). Devlet Malları, 2. basım.; Adım Yayınları: Ankara.
• Menemencioğlu, E. (1959). Amme Kudreti ve Şahsiyet Nazariyesi, Türk Hukuk Kurumu Yayınları: Ankara.
• Morand-Deviller, J.; Bourdon, P.; Poulet, F. (2024). Droit administratif des biens, LGDJ: Paris.
• Poli, J.F. (2003). Droit administratif des biens, Ellipses: Paris.
• Rousset, L. (1960). L’idée de la puissance publique en droit administratif, Dalloz: Paris.
• Okan, U.; Ünal, N. (2018). Kamu Taşınmazlarında Ecrimisil ve Tahliye, 5. basım.; Seçkin Yayınları: Ankara.
• Örs, C.O. (2020). İdarenin Ecrimisil Talebine Yönelik Devlet İhale Kanunu’ndaki Beş Yıllık Sürenin Hukuki Niteliği, Tahakkuk ve Tahsil Aşamalarında Ayrı Davalar Açılması Sorunu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 22(2), 1155-1204.
• Sayıştay, (2024 Eylül). 2023 Yılı Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu. Erişim adresi: https://www.say-istay.gov.tr/reports/peYMqOjYd9-2023-yili-dis-denetim-genel-degerlendirme-raporu
• Sayıştay, (2024 Kasım). 2023 yılı Sayıştay Denetim Raporları, (30 büyükşehir belediyesi ile Amasya, Artvin, Bartın, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Çanakkale, Çorum, Edirne, Isparta, Karabük, Kırıkkale, Kırklareli, Kütahya, Nevşehir, Niğde, Rize, Sinop, Si¬vas, Tunceli, Uşak, Yalova, Yozgat ve Zonguldak belediyelerine ilişkin raporlar). Erişim adresi: https://www.say-istay.gov.tr/reports/category/31-belediyeler---bagli-idareler
• Sezer, Y. (2005). Kamu Mallarında Ecrimisil. Danıştay Dergisi, (108), 5-22.
• Sümer, N. (2020). Kamu Hizmetine Özgülenen Taşınmazlarda Ecrimisil Sorunu: İdareler Arası Ecrimisil Uyuşmazlıklarına İlişkin Danıştay Kararlarının Düşündürdükleri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 26(2), 900-922.
• Uçar, İ. (2016). İdare Hukukunda Kamu Gücü Ayrıcalığı Kavramı ve Bir Kamu Gücü Ayrıcalığı Olarak Hukuka Uygunluk Karinesi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(3), 331-373.
• Yavuz, N. (2005). Uygulamada Ecrimisil-Haksız İşgal Tazminatı Davaları, 2. basım.; Yetkin Yayınları: Ankara.
• Yayla, Y. (1993). Kamu Mallarının Çağdaş Tanımı. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 7(1-3), 7-18.
• Yılmaz, E. (2006). Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları: Ankara.