Analysis of Gender Fairness of Primary School Mathematics Textbooks in Turkey

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 4, 78 - 95, 31.10.2021

Özge Nurlu

Öz

This study aimed to analyse whether primary school mathematics textbooks in Turkey (grades 1 to 4) are fair concerning gender. The study analysed four mathematics textbooks approved by the Ministry of National Education and published for use in the 2019-2020 school year. These books were examined in terms of the ratio of the appearances of women and men, the activities performed by each gender, the professional and family roles assigned to these individuals, and who (children/adults) and where (outdoors/indoors) people were. In addition, famous people and characters mentioned in the books were investigated regarding their genders. Fistly, content analysis was used to determine the frequencies of the categorises; then a chi-square test was performed to determined whether there are significant differences in these categories regarding genders. The findings reveal some evidence of equality, including a balanced proportion of females/males appearing, and the presentation of girls and boys in all categories. However, gender inequality is still persistent in terms of the adults’ activities, occupational and parental roles, locations in which they are presented and people with whom they are shown. The results show that the textbooks contribute to the reproduction of gender stereotypes by presenting images of adults shaped by a sexist view.

Anahtar Kelimeler

Gender equality, gender stereotypes, mathematics textbooks

Kaynakça

• Aikman, S. & Unterhalter, E. (2007). Practicing gender equality in education. Oxfam.
• Altun, A. (2013). Yapılandırmacı yaklaşım, sosyal bilgiler programı ve ders kitapları [Constructivist approach, social studies program and textbooks]. In B. Akbaba (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu sosyal bilgiler [Subject area textbook review guide social studies]. Pegem.
• Apladı, D., Canbaz Kırıkcıoğlu, R., & Cerit, Ç. F. (2019). İlkokul matematik 2 ders kitabı [Primay school mathematics 2 textbooks]. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Artemur Çimen, C., & Bayhan, S. (2018). Değişen ders kitaplarında sekülerizm ve toplumsal cinsiyet eşitliği araştırması [Secularism and gender equality in changing textbooks survey final report]. Retrieved from http://bepam.boun.edu.tr/?u_project=1701.
• Asan, H. (2006). Ders kitaplarında cinsiyetçilik ve öğretmenlerin cinsiyetçilik algılarının saptanması [Gender differences in textbooks and teachers’ gender stereotypes] [Masters dissertation]. Kocaeli University, Kocaeli.
• Ballantine, J., Hammack, F., & Stuber, J. (2017). The sociology of education: A systematic analysis. Routledge.
• Basow, S. A. (1992). Gender: Stereotypes and roles. Brooks/Cole.
• Blakemore, J., Berenbaum, S., & Liben, L. (2009). Gender development. Psychology Press.
• Blumberg, R. L. (2008). The invisible obstacle to educational equality: Gender bias in textbooks. Prospects 38, 345-361.
• Brown, R. P., & Josephs, R. A. (1999). A burden of proof: Stereotype relevance and gender differences in math performance. Journal of Personality and Social Psychology, 76(2), 246-257.
• Bursuc, G. C. (2013). Achieving gender equality in teaching and learning: Identifying problems and searching for Solutions. Linguaculture, 2013(2), 64-73.
• Can, S. (2009). Tarih Ders Kitaplarında Kadının Görünen Yüzü [The Visible Face of Women in History Textbooks]. Presented at the annual meeting for the Sakarya Üniversitesi Uluslararası – Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongre Bildiriler, Sakarya.
• Chionidou-Moskofoglou, M., & Chatzivasiliadou-Lekka, K. (2008). Teachers’ perceptions about gender differences in greek primary school mathematics classrooms. In Promoting equity in maths achievement. The current discussion. Selected contributions from the proceedings of the Barcelona (25 January, 07) and the Paris (25 April, 07) workshops (pp. 111-117).
• Çelik, T., Aydoğan Yenmez, A., & Gökçe, S. (2019). Ortaokul matematik ders kitaplarındaki dilsel ve görsel metinlerin toplumsal cinsiyet rollerine göre incelenmesi [Investigation of linguistic and visual texts in elementary school mathematics textbooks according to gender roles]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 206-224. doi: 10.7822/omuefd.593411.
• Çubukçu, H., & Sivaslıgil, P. (2007). İngilizce ders kitaplarında cinsiyetçilik [Sexism in English textboks]. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(34), 25-32.
• Demir, Y., & Yavuz, M. (2017). Do ELT coursebooks still suffer from gender ınequalities? A case study from Turkey. Journal of Language and Linguistic Studies 13(1), 103-122.
• Demirel, E. (2010). Sosyal bilgiler ders kitaplarında cinsiyet ayrımcılığı [Gender discrimination in social studies textbooks]. [Masters dissertation., Dokuz Eylül University].
• Drisco, J., & Maschi, T. (2016). Content analysis. Oxford Scholarship Online. doi: 10.1093/acprof:oso/9780190215491.001.0001.
• Eccles, J. S., & Jacobs, J. E. (1986). Social forces shape math attitudes and performance. Signs, 11(2), 367-380.
• Eren Deniz, E. (2014). Kız meslek lisesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rol ve kimliklerinin inşasına yol açan süreçlerin analizi (Ankara ili Mamak ilçesinde bir Anadolu Meslek ve Kız Meslek Lisesi örneği) [Analysis of the process which couses the construction of gender roles and identities of students from girls’ vocational high schools (Case of anatolia vocational and girls’ vocational high school at Mamak province in Ankara ). [Masters dissertation]. Ankara University].
• Esen Severge, Y. (1998). Ders kitaplarında cinsiyetçilik (İlköğretim ders kitapları üzerinde yapılmış bir içerik çözümlemesi) [Sexism in textbooks (A content analysis on primary school textbooks)]. [Masters dissertation]. Ankara University, Ankara.
• Esen, Y. (2007). Sexism in school textbooks prepared under education reform in Turkey. Journal for Critical Education Policy Studies 5(2), 1-20.
• Esen, Y. (2013). Gender discrimination in educational processes: An analysis on the experiences of studentship. International Online Journal of Educational Sciences, 5(3), 757-782.
• Esen, Y. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitliği ve eğitim [Gender equality and education]. Bolu: Kemal.
• Esen, Y., & Bağlı, M. K. (2002). İlköğretim ders kitaplarındaki kadın erkek resimlerine ilişkin bir inceleme [A research on male and female figures in the elementary school textbooks]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 143-154.
• Genç, N., Güleç, H., Şahin, N., & Taşçı, S. (2019). İlkokul matematik 3 ders kitabı [Primary school matmenatics 3 textbook]. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Gouvias, D., & Alexopoulos, C. (2018). Sexist stereotypes in the language textbooks of the greek primary school: a multidimensional approach. Gender and Education 30(5), 642-662.
• Gümüşoğlu, F. (2008). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet [Gender in school textbooks]. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(4), 39-50.
• Hablemitoğlu, Ş. (2004). Toplumsal cinsiyet yazıları: Kadınlara dair birkaç söz [Gender writings: A Word about women]. Toplumsal Dönüşüm.
• Helvacıoğlu, F. (1996). Ders kitaplarında cinsiyetçilik [Sexsim in textbooks]. Kaynak.
• İncikabı, L., & Ulusoy, F. (2019). Gender bias and stereotypes in Australian, Singaporean and Turkish mathematics textbooks. Turkish Journal of Education, 8(4), 298−317. doi: 10.19128/turje.581802.
• Kalaycı, N. (2015). Analyses of the cartoon series from a gender equality perspective: Pepee. Education and Science, 40(177), 243-270.
• Kalaycı, N., & Hayırsever, F. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitabına yönelik bir inceleme ve bu konuya ılişkin öğrenci algılarının belirlenmesi [Analysis of citizenship and democracy education text book in the context of gender equality and determining students’ perceptions on gender equality]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1049-1074.
• Kasa, B., & Şahan, B. (2016). İlkokul Türkçe ders kitaplarında toplumsal cinsiyet [Gender stereotypes in primary school Turkish textbooks]. Journal of Human Sciences, 13(3), 4152-4167. doi: 10.14687/jhs.v13i3.3968.
• Kaya, H. (2003). Stereotyped gender role perceptions and presentations in elementary schooling: a case study in Burdur. [Doctoral dissertation, Middle East Technical University].
• Kayhan Atalay, M., Özyıldırım Gümüş, F., Yaman, H., Özer, A., & Şengil Akar, Ş. (2018). İlkokul matematik 1 ders kitabı. MHG.
• Keller, C. (2001). Effect of teachers' stereotyping on students' stereotyping of mathematics as a male domain. The Journal of Social Psychology, 141(2), 165-173. doi: 10.1080/00224540109600544.
• Keller, J., & Dauenheimer, D. (2003). Stereotype threat in the classroom: Dejection mediates the disrupting threat effect on women’s math performance. Personality and Social Psychology Bulletin, 29(3), 371-381. doi: 10.1177/0146167202250218.
• Kılıç, A., & Seven, S. (2007). Konu alanı ders kitabı inceleme. Pagem.
• Kılıç, L. K., & Eyüp, B. (2011). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında ortaya çıkan toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme. ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 129-148.
• Koblitz, A. H. (2002). Mathematics and gender: Some cross-cultural observations. In G. Hanna (Eds.), Towards gender equity in mathematics education (pp. 93-109). Toronto: Kluwer.
• Köseler, F. (2009). Okul öncesi öykü ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet olgusu [Masters dissertation]. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Kuşçu, N. K. (2014). Toplumsal cinsiyet ve edebiyat öğretimi: Ortaöğretim Türk edebiyatı ders kitaplarında kadın yazarlar. Eğitim Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 195- 202.
• Kükrer, M., & Kıbrıs, İ. (2017). CEDAW öncesi ve sonrası ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan toplumsal cinsiyet eşitliği faktörünün değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1369-1383. doi: 2017.17.31178-338836.
• Leach, F. (2003). Practicing Gender Analysis in education. Oxfam.
• Lee, J. F. K. (2018). Gender representation in Japanese EFL textbooks – A corpus study. Gender and Education, 30(3), 379-395. Doi: 10.1080/09540253.2016.1214690.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu [Basic Law of National Education], “1739 Sayılı Kanun”, Resmi Gazete, 14574, 24 Haziran, 1973.
• Mittelberg, D., Rozner, O., & Forgasz, H. (2011). Mathematics and gender stereotypes in one Jewish and one Druze grade 5 classroom in Israel. Education Research International, 2011(2011), 1-10. doi: 10.1155/2011/545010.
• Moser, F., & Hannover, B. (2014). How gender fair are German schoolbooks in the twenty-first century? An analysis of language and ıllustrations in schoolbooks for mathematics and German. European Journal of Psychology of Education, 29(3), 387-407. doi: 10.1007/s10212-013-0204-3.
• Nurlu, Ö. (2018). Sınıf öğretmenlerinin matematiğe ilişkin cinsiyet kalıp yargılarının belirlenmesi ve öğrencilere yansımalarının incelenmesi [Doctoral dissertation]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Özçelik, U. (2018). İlkokul matematik 4 ders kitabı. Ata.
• Özdemir, E., & Karaboğa, A. (2019). Ortaokul matematik ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 760-781. doi: 10.17860/mersinefd.580405.
• Özkan, R. (2013). İlköğretim ders kitaplarında kadın figürü. International Journal of Social Sciences, 6(5), 617-631. doi: 10.9761/JASSS1567.
• Özkazanç, A. (2010). Bilim ve toplumsal cinsiyet [Science and gender]. Presented at II. Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi: Kadını Görmeyen Bilim ve Sağlık Politikaları, 16-22.
• Piatek-Jimenez, K., Madison, M., & Przybyla-Kuchek, J. (2014). Equity in mathematics textbooks: A new look at an old issue. Journal of Women and Minorities in Science and Engineering, 20(1), 55–74. doi: 10.1615/JWomenMinorScienEng.2014008175.
• Porreca, K. L. (1984). Sexism in current ESL textbook. TESOL Quarterly, 18(4), 705-724. doi: 10.2307/3586584.
• Sarıtaş, E., & Şahin, Ü. (2018). Hayat bilgisi ders kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 463-477. doi: 10.21764/maeuefd.351555.
• Sayılan, F. (2012). Toplumsal cinsiyet ve eğitim. Dipnot.
• Sayılan, F., & Özkazanç, A. (2009). İktidar ve direniş bağlamında toplumsal cinsiyet: Bir okul etnografisi. Toplum ve Bilim, 114, 51-73.
• Schmader, T. (2002). Gender identification moderates stereotype threat effects on women's math performance. Journal of Experimental Social Psychology, 38(2), 194-201.
• Schmader, T., Johns, M., & Barquissau, M. (2004). The costs of accepting gender differences: The role of stereotype endorsement in women's experience in the math domain. Sex Roles, 50(11-12), 835-850.
• Spencer, S. J., Steele, C. M., & Quinn, D. M. (1999). Stereotype threat and women's math performance. Journal of Experimental Social Psychology, 35(1), 4-28.
• Tan, M. (1979). Kadın: Ekonomik yaşamı ve eğitimi. İş Bankası.
• Tan, M. (2005). Yeni (!) İlköğretim programları ve toplumsal cinsiyet. Eğitim Bilim ve Toplum, 3(11), 68-77.
• Tan, M. (2008). Eğitim. In M. Tan, Y. Ecevit, S. Sancar Üşür, & S. Acuner (Eds.), Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği: sorunlar, öncelikler ve çözüm önerileri. TÜSİAD-KAGİDER.
• Tang, H., Chen, B., & Zhang, W. (2010). Gender issues in Mathematical textbooks of primary schools. Journal of Mathematics Education, 3(2), 106-114.
• Taylor, F. (2003). Content analysis and gender stereotypes in children's books. Teaching Sociology, 31(3). 300-311.
• Topal, Ö. (2012). Toplumsal cinsiyetin inşası: 7-12 yaş grubu örneği. [Masters dissertation, Karadeniz Teknik Üniversitesi].
• Turkish Statistical Institute. (2019). Sex ratio by educational year and level of education, 1994-2019. Retrieved from https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=egitim-kultur-spor-ve-turizm-105&dil=1
• Ullah, H., Ali, J., & Naz, A. (2014). Gender representation in children's books: A critical review of empirical studies. World Applied Sciences Journal, 29(1), 134-141. doi: 10.5829/idosi.wasj.2014.29.01.13831
• UNESCO. (2020). Global monitoring report: Gender report. Retrieved from: Bit.ly/2020genderreport.
• Vatandaş, C. (2011). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları, 0(35), 29-56.
• Wigboldus, D. H., Semin, G. R., & Spears, R. (2000). How do we communicate stereotypes? Linguistic bases and inferential consequences. Journal of Personality and Social Psychology, 78(1), 5-18.
• Yasin, M. S. M., Hamid, B. A., Othman, Z., Abu Bakar, K., Hashim, F., & Mothi, A. (2012). A visual analysis of a Malasian English textbook: Gender matters. Asian Social Science, 8(12), 154-163. doi: 10.1016/j.sbspro.2012.12.140.
• Yaylı, D., & Kitiş Çınar, E. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitapları görsellerinde toplumsal cinsiyet. Electronic Turkish Studies, 9(5), 2075-2096. doi: 10.7827/TurkishStudies.6870
• Yeşil, F. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında cinsiyet ifadeleri ve toplumsal cinsiyet rolleri [Masters dissertation]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldız, M. (2013). İlkokul ve ortaokul din kültürü ve ahlak bilgisi kitapları görsellerinin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. Dini Araştırmalar, 16(42), 143-165.
• Yorgancı, F. (2008). İlköğretim ders kitaplarında toplumsal cinsiyet rollerinin inşası [Masters dissertation]. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.