AHP-TOPSIS Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi (Bir Telekomünikasyon Şirketi Örneği)

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 37 - 53, 01.04.2016

Ziya Günay Ömer Faruk Ünal

Öz

Telekomünikasyon sektöründeki hızlı gelişmelerle birlikte bu sektöre yapılan büyük yatırımlar dikkat çekmektedir. Sürekli artan müşteri sayısı sektörü daha dinamik hale getirmektedir. Müşteriye sunulan ürün kalitesi, taleplerinin zamanında karşılanması ve gerekli teknik desteğin sağlanması müşteri memnuniyetine etki eden temel unsurlardır. Bu unsurlar da doğru tedarikçi ile çalışılmasını gerektirmektedir. Dolayısıyla gerekli yetkinliklere sahip tedarikçinin seçilmesi müşteri memnuniyeti, satın alma maliyetleri ve rekabetçi üstünlük açısından önem arz etmektedir.Araştırmanın amacı AHP ve TOPSIS yöntemlerini bütünleşik kullanarak yönetime karar vermede destek sağlayacak bir araç sunmak ve uygulamasını gerçekleştirmektir. Araştırma bir telekomünikasyon şirketinde yapılmıştır. Öncelikle uzman görüşleri alınarak ve yazından faydalanılarak seçim kriterleri belirlenmiş ve bir karar hiyerarşisi oluşturulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda kriterlerin ağırlıkları AHP kullanılarak hesaplanmıştır. Sonrasında TOPSIS yöntemi kullanılarak dört tedarikçi firmadan en uygun olanı seçilmiştir. Sonuçlara göre “ürün kalitesi” tedarikçi seçiminde en önemli kriter olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

AHP, TOPSIS, Tedarikçi Seçimi, Telekomünikasyon

SELECTION OF SUPPLIER WITH AHP AND TOPSIS (SAMPLE OF A TELECOMMINICATION FIRM IN TURKEY)

Öz

An increasing rate of investments are remarkable in telecommunication sector with the rapid development.
Continuously increasing number of customers makes this sector more dynamic. Providing service quality,
satisfying the demands and providing the necessary technical support are the main factors affecting customer
satisfaction. The selection of suppliers with necessary competence contributes the firms to gain competitiveness
and increase customer satisfaction. For this reason selection of the right suppliers contributes the firm to reduce
the cost of purchasing.
The objectives of present study are to introduce an instrument for supporting management in decision making and
to realize its application using an integrated model of AHP and TOPSIS methods. This research was conducted at
a telecommunication company. First of all, through the expert opinions and literature the criteria for the supplier
selection were identified and a decision making hierarchy was developed. The relative weights of the criteria were
obtained through experts’ opinion using AHP. Then, the most suitable supplier firm was selected among four
suppliers using TOPSIS method. The results Show that "product quality" is the most important criterion in supplier
selection.

Anahtar Kelimeler

AHP, TOPSIS, Supplier Selection, Telecommunication

Kaynakça

• Akman, G. ve Yayla, Y. (2005), “Supplier Involvement in Product Development Teams and Their Selection by Using AHP”, 3rd International Logistics & Supply Chain Congress, 24 Kasım 2005, İstanbul, s. 57-64.
• Alp, S. ve Engin, T. (2011). “Trafik Kazalarının Nedenleri ve Sonuçları Arasındaki İlişkinin
• TOPSIS ve AHP Yöntemleri Kullanılarak Analizi ve Değerlendirilmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10 (19), s. 65-87. Ar, İ. M., Gökşen H. ve Tuncer M. A. (2015), “Kablo Sektöründe Tedarikçi Seçimi İçin
• Bütünleşik DEMATEL-AAS-VIKOR Yönteminin Kullanılması”, Ege Akademik Bakış, (2), s. 285-300. Başkaya, Z. ve Avcı Öztürk, B. (2012), “Tedarikçi Değerlendirme Probleminde Bulanık
• TOPSIS Algoritması İle Grup Karar Verme ve Karar Vericilerin Bireysel Kararları Arasındaki İlişkiler” Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (1), 2012, s. 153-178.
• BTK. (2015), www.btk.gov.tr /File/?path =ROOT%2F1%2Fdocuments
• %2FSayfalar%2FPazar_ Verileri%2F2015-Q3_v1.pdf , 19. 02. 2016
• Davras Manap, G. ve Karaatli M. (2014), “Otel İşletmelerinde Tedarikçi SeçimSürecinde AHP ve BAHP Yöntemlerinin Uygulanması”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (1), s. 87-112.
• Ecer F. ve Küçük, O. (2008), “Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir
• Uygulama” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), s. 355-369. Ertuğrul, İ. ve Özçil, A. (2014), “Çok Kriterli Karar Vermede TOPSIS ve VIKOR
• Yöntemleriyle Klima Seçimi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), s. 267-282. Evren, R. ve Ülengin, F. (1992). Yönetimde Çok Amaçlı Karar Verme, İTÜ Yayınlan, İstanbul.
• Fazlollahtabar, H., Mahdavi, I., Ashoori, M.T., Kaviani, S., ve Amiri, N.M. (2011). “A Multi
• Objective Decision-Making Process of Supplier Selection and Order Allocation For Multi-Period Scheduling In An Electronic Market”, The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 52 (9-12), s. 1039-1052.
• Forman, E. H ve Selly, M. A. (2001), Decision By Objectives (How To Convince Others That
• You Are Right), World Scientific Pub. Co., ABD. Forman, E. H. ve Gass, S. I. (2001), “The Analytic Hierarchy Process: An Exposition”,
• Operations Research, 49(4), s. 469-486. Görener, A. (2009), “Kesici Takım Tedarikçisi Seçiminde Analitik Ağ Sürecinin Kullanımı”,
• Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 4(1), s. 99-110. Ho, W., Xu, X. ve Dey, P.K. (2010) “Multi-Criteria Decision Making Approaches for Supplier
• Evaluation and Selection: A Literature Review”, European Journal of Operational Research, 202(1), s. 16-24. Kaplan, R. (2010), AHP Yöntemiyle Tedarikçi Seçimi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama,
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Karagöz, S. (2009), Tedarik Zinciri Yönetimine Tedarikçi Seçimi ve AHP ile Uygulanması,
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kousalya, P. Ravindranath, V. ve Vzayakumar, K. (2006), “Student Absenteeism in
• Engineering Colleges: Evaluation on Alternatives Using AHP”, Journal of Applied Mathematics and Decision Sciences, 2006, s. 1-26.
• Kurt, A. (2007), “Türk Telekomünikasyon Sektörü İle Ülke Ekonomisindeki Gelişmeler
• Arasındaki İlişkinin Varlığının Ekonometrik Analizi”, I.Haberleşme Teknolojileri ve Uygulamaları Sempozyumu (HABTEKUS’07), s. 96-106. Madumjar, A., Sarkar, B. ve Madumjar, P.K. (2005), “Determination of Quality Value of
• Cotton Fibre Using Hybrid AHP-TOPSIS Method of Multi-Criteria Decision-Making”, The Journal of The Textile Institute, 96(5), s. 303-309. Monjezi, M., Dehghani, H., Singh, T. N., Sayadi, A.R. ve Gholinejad, A. (2010), “Application of TOPSIS Method for Selecting the Most Appropriate Blast Design”, Arabian Journal of Geosciences, 5(1), s. 95-101
• Özçakar, N. ve Demir, H. H. (2011), “Bulanık TOPSIS Yöntemiyle Tedarikçi Seçimi”,
• Yönetim: İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi,22(69), s. 25-44. Özcan, T., Çelebi, N. ve Esnaf, Ş. (2011). “Comparative Analysis of Multi-Criteria Decision
• Making Methodologies and Implementation of a Warehouse Location Selection Problem”, Expert Systems with Applications, 38 (8), s. 9773-9779.
• Özdemir, A. İ. ve Seçme, Y. N. (2010), “İki Aşamalı Stratejik Tedarikçi Seçiminin Bulanık
• TOPSIS Yöntemi İle Analizi”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 26, s. 90 Öztürk, A., Erdoğmuş, Ş. ve Arıkan, V.S. (2011). “Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS)
• Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi: Bir Tekstil Firmasında Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (1), s. 93-112. Saaty, T. L. (2008), "Relative Measurement and its Generalization in Decision Making: Why
• Pairwise Comparisons are Central in Mathematics for the Measurement of Intangible Factors-The Analytic Hierarchy/Network Process", RACSAM (Review of the Royal Spanish Academy of Sciences, Series A, Mathematics), 102(2), s. 251-318, Saaty, T. L. (2008), “Decision Making with the Analytic Hierarchy Process”, International
• Journal of Services Sciences, 1(1), s. 83-98. Saaty, T. L. ve Özdemir, M. S. (2003), “Negative Priorities in the Analytic Hierarchy Process”,
• Mathematical and Computer Modelling, 37(9-10), s. 1063-1075.
• Saaty, T. L. ve Özdemir, M. S. (2003), “Why the Magic Number Seven Plus or Minus Two”,
• Mathematical and Computer Modeling, 38, s. 233-244. Sarı, T. ve Timor M. (2015), “Tedarikçi Seçiminde ANP, TAGUCHI ve TOPSIS Yöntemleri ile Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
• Fakültesi Dergisi, 6(10), s. 281-300
• Şenkayas, H., Öztürk, M. ve Sezen, G. (2010), “Lojistik Tedarikçilerin Seçiminde Analitik
• Hiyerarşi Süreci (AHP) Yöntemi: Mondial Şirketinde Bir Uygulama”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2010(5), s. 161-175.
• Supçiller, A.A. ve Çapraz, O. (2011), “AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi
• Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi (12.Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı), 13, s. 1-22. Tayyar, N. (2012), “Pet Şişe Tedarikçisi Seçiminde Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS
• Yaklaşımı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (3), s.351-371. Timor, M. (2011). Analitik Hiyerarşi Prosesi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Tsaur, S. H., Chang, T.Y. ve Yen, C.H., (2002), “The Evaluation of Airline Service Quality by
• Fuzzy MCDM”, Tourism Management, 23(2), s.107-115. Tzeng, G.H., Lin, C.W. ve Opricovic, S. (2005), “Multi-Criteria Analysis of Altemative-Fuel
• Buses For Public Transportation”, Energy Policy, 33 (11), 1373-1383.
• Ünal, G. (2008). Lojistikte Hizmet Sağlayıcısı Seçiminde AHP ve TOPSIS Yöntemlerinin
• Uygulanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ünal, Ö. F. (2010), Analitik Hiyerarşi Prosesi ile Yetkinlik Bazlı İnsan Kaynakları Yöneticisi
• Seçimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ustasüleyman, T. (2009), “Bankacılık Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: AHS- TOPSIS https://www.tbb.org.tr/Dosyalar/Dergiler/ Dokumanlar/269.pdf, 19. 02. 2016 Bankacılar Dergisi, , s. 43,
• Vatansever, K. (2013), “Tedarikçi Seçim Kararlarında Bulanık TOPSIS Yönteminin Kullanımı ve Bir Uygulama”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), s. 155168
• Wei, J. (2010), “TOPSIS Method for Multiple Attribute Decision Making with Incomplete
• Weight Information in Linguistic Setting”, Journal of Convergence Information Technology, 5(10), s. 181-187. Wind, Y ve Saaty, T. L. (1980), “Marketing Application of the Analytic Hierarchy Process”,
• Management Science, 26(7), s. 641-658. Yurdakul, M. ve İç, Y. T. (2005), “Development of A Performance Measurement Model For
• FİRMA1 0,351 0,449 0,5 0,616 0,6 0,659 0,638 0,608 0,64319 0,595 0,617 0,5401 0,55655018 0,57244 0,53732 0,541 0,5 0,5825 0,614 0,593
• FİRMA2 0,351 0,449 0,5 0,484 0,5 0,42 0,406 0,42 0,44219 0,417 0,439 0,41692 0,46547833 0,41175 0,48935 0,508 0,5 0,41746 0,441 0,439
• FİRMA3 0,526 0,535 0,5 0,505 0,5 0,51 0,522 0,527 0,50249 0,546 0,514 0,5401 0,55655018 0,5624 0,51813 0,491 0,5 0,54366 0,537 0,521
• FİRMA4 0,69 0,556 0,5 0,363 0,4 0,36 0,396 0,42 0,37185 0,417 0,402 0,49272 0,40476377 0,43184 0,45097 0,457 0,4 0,43687 0,374 0,429
• AHP-TOPSIS Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi EK-2 AĞIRLIKLANDIRILMIŞ NORMALİZE MATRİS Ağırlık Puanı ,018 0,072 0,06 0,041 0,13 ,02 0,033 0,04 0,046 0,057 0,106 0,012 0,021 0,04 0,021 0,065 0,05 0,029 0,11 0,031 Fiy Kalite i ,025 ula Eği yeterli sa Firmanın geliştirm Teknik Ürün M Değişiml VerÜrün Çe Ver Ver Tesli Esneklik Zaman Tesli Yeni Ürün Teknik ,067 ,011 0,035 ,026 FİRMA0,006 ,017 ,005 FİRMA0,009 ,01 ,017 ,023 ,031 ,059 ,016 FİRMA0,012 ,04 ,027 ,015 ,056 ,007 ,013 ,017 0,017 ,023