Kültürel ve Toplumsal Gerçekliğimiz Açısından Aile Anlayışlarının ve Türk Ailesinin Değerlendirmesi

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 15 - 24, 01.04.2015

Yadigar Aluş

Öz

Bu çalışmada, sosyo-kültürel gerçekliğimiz açısından mevcut aile anlayışlarına göre Türk Ailesi’nin bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Türk ailesinin geçirmiş olduğu değişiklikler, bu değişikliklerin nedenlerinin ve etkilerinin anlaşılması ve artan ailevi sorunlara çözüm üretmek konusunda katkı sunulması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada tarihsel yöntem kullanılmış ve Türk Ailesi’nin bugünkü oluşumunu gerçekleştiren değişkenler, dönüşümler ve gelişmeler incelenmiştir. Elde edilen bulgular, Türk aile yapısının Türk-İslam sentezi şeklinde ortaya çıktığını ve gittikçe modern Batı ailesine doğru bir değişim sürecine giren ’modern-geleneksel’ özelliklere sahip ’geçiş ailesi’ diye nitelendirebileceğimiz bir aile yapısına sahip olduğumuzu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, bu tarz bir aile geleneksel özellikleriyle üyelerine dayanışma, sıcak, samimi, güvenli ve sevgi dolu bir ortam sağlaması nedeniyle bireylerin manevi ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Ancak, sosyo-ekonomik koşulların etkisiyle de ortaya çıkan, ailede rollerin değişimi, otoritenin paylaşımı ve kadının değişen statüsünün bir sonucu olarak anlaşmazlıklar, çatışmalar, şiddet, iletişimsizlik, değer kaybı, yalnızlaşma, yabancılaşma, yozlaşma ve ilgi eksikliği gibi sorunlar artmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Ailesi, Aile Anlayışları, Modern-Geleneksel Aile, Geçiş Ailesi, Aile Değerleri

Evaluation of the Family Understanding and Turkish Family in terms of Our Cultural and Social Reality

Öz

The purpose of this study is to make an assessment of the family understanding and Turkish Family in terms of
our socio-cultural reality. The aim is to understand the changes have had Turkish family, the causes and effects of
these changes and to contribute to find solutions to the growing problems in the family. Historical method is used
in this study and the variables that perform formation, transformation and development of contemporary Turkish
Family was examined. According to findings, the structure of Turkish family occurs in the form of the TurkishIslamic
synthesis and gradually entering in a process of change towards a modern Western family with 'moderntraditional'
features, it is called transitional family. As a result, such a family with traditional features meets the
spiritual needs of members by providing solidarism, a warm, safe and loving environment. However, it also
emerged under the influence of socio-economic conditions, the change of roles in the family, the sharing of
authority and the changing status of women as a result, caused an increase in problems such as disagreements,
conflicts, violence, lack of communication, loss in values, isolation, alienation, corruption and lack of interest.

Anahtar Kelimeler

Turkish Family, Family Understanding, Modern-Traditional Family, Transitional Family, Family Values

Kaynakça

• BRAUNGART, R.G., 1974 "The sociology of generations and student politics: A comparison of the functionalist and generational unit models.", Journal of Social Issues 30(2), p. 31-54.
• BROCK, G.W., & BARNARD, C.P., 1999 “Procedures in Marriage and Family Therapy”, (3rd ed.), Boston: Allyn ve Bacon, p.366
• CANATAN, K., ve YILDIRIM, E., 2013 “Aile Sosyolojisi”,Açılım Kitap, İstanbul, s.36-70, 90-150
• CUTLER, H. A., & RADFORD, A., 1999 “Adult Children of Alcoholics: Adjustment to a College Environment”, The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 148-153
• ERDENTUĞ, A., 1991 “Çeşitli İnsan Topluluklarında Aile Tipleri”, Aile Yazıları I, Temel Kavramlar Yapı ve Tarihi Süreç, Bilim Serisi 5/1, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara, s.321-370
• Esmer, Y., 2012 Bahçeşehir Üniversitesi ve Dünya Değerler Araştırması Derneği (WVSA), Türkiye Değerler Atlası, İstanbul
• FINDIKOĞLU, Z.F., 1991 “Türk Aile İçtimaiyatı”, Aile Yazıları I, Temel Kavramlar Yapı ve Tarihi Süreç, Bilim Serisi 5/1, 152, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara, s.1-42
• GÖKÇE, B., 1971 “Gecekondu Gençliği”, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Cilt 15, s. 24
• GÖKÇE, B., 1991 “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Aile Yazıları I, Temel Kavramsal Yapı ve Tarihi Süreç, Bilim Serisi 5/1, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara, s.206- 216
• GÖLE, N., 2008 “İç İçe Girişler: İslam ve Avrupa”, Çev. Ali Berktay, İstanbul, Metis, s.100
• HALDUN, İ., 1982 "Mukaddime I”, Çev. Süleyman Ateş, Dergah Yayınları, İstanbul
• KIRAY, M., 1968 “Values, Social Stratification and Development”, Journal of Social Issues, Vol. XXIV, No: 2, p.87-100
• KONGAR, Emre, 1970 “Türkiye’de Aile:Yapısı, Evrimi ve Bürokratik Örgütlerle İlişkisi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, TODAİ Yay., Ankara, s.62-65
• KONGAR, Emre, 1985 “Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği”, Remzi Kitabevi, İstanbul, s. 427
• KONGAR, E., 1991 “Türkiye’de Aile: Yapısı, Evrimi ve Bürokratik Örgütlerle İlişkileri”, Aile Yazıları II, Kültürel Değerler ve Sosyal Değişme, Bilim Serisi 5/2, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara, s. 63-91
• KURT, A., 1999 “Dini Kaynakların Çokeşliliğe İlişkin Görüşleri ve Osmanlılarda Çokeşlilik”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 8(1), s. 183
• LITWAK, E., 1965 “Extended Kin Relations in an Industrial Democratic Society, Social Structure and the Family Generational Relations”, Ed. E. Shanas & Gordon F. Streib, Prentice Hall, New Jersey, p.313-314
• MCCOY, C.W., 1996 “Reexamining Models of Healthy Families”, Contemporary Family Therapy”, 18, p.243-256
• SERİM, T., 1972 “Türkiye’de Aile Yapısı”, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara
• SOMER, P., 2002 “Dar Anlamda Roma Aile Hukukunun Esasları”, MÜHFD, sayı .2, s.155-180
• ŞAHİNKAYA, R., 1991 “Türk Aileleri Hangi Yönlerden Birbirlerine Farklılıklar Gösterirler”, Aile Yazıları I, Temel Kavramlar Yapı ve Tarihi Süreç, Bilim Serisi 5/1, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara, s.37-42.
• ŞENER, E., 1984 “Cumhuriyet Türkiye’sinde İçtihatların Işığında Aile Yapısının Değişimi”, Türkiye de Ailenin Değişimi, Yasal İncelemeler, Türk Sosyal Bilimler Derneği, Ankara, s.3, 109- 127
• ŞENER, S., 2009 “Sosyoloji Sosyal Bilimlere Alternatif Yaklaşım”, İnkılab Yayınları, İstanbul, s.285- 294
• T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, 2011 “Aile ve Tüketici Hizmetleri: Aile Yapısı”, Ankara, s. 24-29
• TEZCAN, M., 1997 “Gençlik Sosyolojisi ve Antropoloji Araştırmaları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, No: 178, s.111-195
• TİMUR, S., 1972 “Türkiye’de Aile Yapısı”, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, s.3
• TUİK ve ASAGEM, 2006 “Aile Yapısı Araştırması”, Ankara
• UÇAR, M.A., 2003 “Aile İçi Şiddet ve Ailenin Korunması Yasası”, Yetkin Yayınları, Ankara,s. 26
• ÜLKEN, H. Z., 1991 “Aile”, Aile Yazıları I, Temel Kavramsal Yapı ve Tarihi Süreç, Bilim Serisi 5/1, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, s. 28
• VERGİN, N., 1990 “Toplumsal Değişme ve Türkiye’de Aile”, Aile Yazıları 2 içinde, T.C. Başbakanlık Aile Kurumu Başkanlığı, Ankara, 309-320
• YASA, İ., 1960 “Sindel Köyü”, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Balkanoğlu Matbaacılık Ltd. Şti., Ankara, s. 5