İkinci Kerbela Faciası: Fah (Fakh) Vak’âsı (172/786)

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 41 - 46, 01.02.2017

İlhan Yakut

Öz

Abbasilerin iktidara gelişinde Hz. Ali Evladı ve taraftarlarının (Şia) çok
önemli bir rolü olmuştur. Ancak Abbasiler iktidarı ele geçirince Ali
Evladına yönetimden pay vermemiş, onları dışlamışlardı. Bunun
üzerine Ali Evladı ve taraftarları bir taraftan Abbasilere karşı
mücadeleye başladılar. Defalarca çıkardıkları isyanlar genellikle
bastırıldığı için başarısızlıkla sonuçlanıyordu. Ta ki tarihler 786’yı
gösterene dek. Çünkü bu tarihte yaşanacak olan hadise nedeniyle Ehl-i
Beyt, Abbasilerden koparak bağımsız bir devlet kurmaya muvaffak
olacaktır. Buna sebep olan savaş ise, ikinci Kerbela Hadisesi olarak da
kabul edilen Fah Vak’âsı’dır. Bu makalenin amacı, Ehl-i Beyte mensup
Hüseyin b. Ali’nin Abbasilerin zulmüne karşı giriştiği isyanın
sebeplerini, isyanın gelişme sürecini ve 172/786 yılında Fah (Fakh)
bölgesinde yapılan savaşın sonuçlarını incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Fah (Fakh) Vak’âsı, Ehl-i Beyt, Hüseyin b. Ali, Abbasiler

Kaynakça

• Adıgüzel, Adnan. Mağrib Medeniyetinin Zirvesi Muvahidler (Kuruluş Dönemi), Araştırma yayınları, Ankara, 2011. Azimli, Mehmet. “Ehl-i Beyt’in Kurduğu ilk Devlet: İdrîsîler”, Dicle üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:5, Sayı:1, 2003, 1-14. ----------, Mehmet. Abbasi Dönemi Şii Karakterli İsyanlar, Konya, 1994, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Brignon, Jean. “İdrîsîler”, D.G.B. İ.T, V, İstanbul, 1986-1990, 310-331. Bosworth, Clifford Edmund. İslam Devletleri Tarihi (Kronoloji ve Soy Kütüğü el Kitabı), (çev: Erdoğan Merçil; Mehmet İpşirli), Oğuz yayınları, İstanbul, 1980. Ceran, İsmail. Fas Tarihi, TTK yay., Ankara, 2012. Çelebi, Ahmet. et-Tarihu’l-İslami ve’l-Hadaratü’l-İslamiyye, D.G.B. İ.T, III, Çağ yayınları, İstanbul, 1986. Gökalp, Yusuf. “ Zeydiyye”, D.İ.A., 44, s. 328-331. Hasan, Masudul History of Islam (Classical Period 571-1258 C.E),Islamic Publications, Lahore, 1987. İbn Kesîr. Ebu’l-Fida, El-Bidaye ve’n-Nihaye, (774/1372-1373) (I-XIV),(thk. Ahmed Ebû Mülhım-AliNecîb Atvî-Fuad es-Seyyid-Mehdi Nasıruddin- Ali Abdü’s-Satir), Büyük İslam Tarihi, X, (çev: Mehmet Keskin), Çağrı yayınları, İstanbul, 1995. İbnü’l-Esîr. İzzüddin Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî, el-Kamil fi’t-Tarih, (I-XII), Beyrut, 1965; el-Kamil fi’t-Tarih Tercümesi, VI, (çev: Abdullah Köse), Bahar yayınları, İstanbul, 1986. İbnü’l-İzarî. Muhammed el-Merâkeşî, 695/1295), Kitâbu’ l-Beyâni’l-Muğrib fi Ahbâri Endelüs ve’lMağrib, I-II, ( thk. G.S. Colin-I. Lewi Propençal), Leiden, 1948. Kıllıoğlu, İsmail. İslam Tarihi Kültür ve Medeniyeti, I, Hikmet yayınevi İstanbul, 1988 s.128, v.d. Kapanşahin, Muhittin. Ağlebiler (800-909), Yalın yayıncılık, İstanbul, 2013. Lewis, Bernard. The Arabs in History, Oxford Universıty Press, New York, 1993. Öz, Şaban. İslam Tarihi, II. Baskı, Çizgi yayınları, 2013. Öz, Mehmet. Başlangıçtan Günümüze Şiilik ve Kolları, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2011, (s. 90-95/289- 290). Özaydın, Abdülkerim. “Ağlebiler”, DİA., I, 475. Öztuna, Yılmaz. İslam Devletleri, I, Kültür Bakanlığı yayınları, Ankara, 1989. Rezuk, Muhammed." İdrîs I", DİA, XXI.,İstanbul, 1995, 480-481. ----------- , Muhammed," İdrîs I", DİA, XXI.,İstanbul, 1995, 480-481. Ülkü, Hayati, Başlangıçtan Günümüze Kadar İslam Tarihi, VI. Baskı, Çile yayınları, İstanbul, 1982. Yazılıtaş, Nihat. Fatımî Devleti Tarihi, Kriter yayınları, İstanbul, 2010. -----------,Nihat. Fatımî Devleti’nde Türkler, T.T.K, Ankara,2009. Zorlu, Cem. Abbasilere Yönelik Dini ve Siyasi İsyanlar, Ankara, 2001, 218 vd.