Saf Resim; I. Kant, C. Greenberg Ve Soyut Dışavurumculuk

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 216 - 233, 01.10.2017

Erdal Ünsal

Öz

Modern dönem diye anılan, XIX. ve XX. yüzyıllarda dünya iki dünya savaşına
tanık olmuştur. Yaşanan trajedilere sanatçılar duyarsız kalmamış ve modern
dönem resmine tavır geliştirmişlerdir. Sanat, modern dönemde ulusların politik
söylemlerine yardımcı olmuş ve ulusların yayılmacı politikalarına katkı
sunmuş, kendi sınırlarının dışına çıkmış ve sanata her türden dışsal etkinin
katılmasına göz yummuştur. Yeni sanat, Kant’ın görüşleri ve eleştirmen C.
Greenberg’ün Kant’ın görüşlerini zamanına uyarlaması yoluyla “saf resim”
iddiasıyla Soyut Dışavurumculuk akımı olarak ortaya çıkmıştır. Akım, resmin
dışında hiçbir etkiyi istememekte- ki buna siyasallaşmaya karşı tavır da dâhilve
resmin resim yoluyla yani gözle özellikle deneyimli gözle ve sezgi yoluyla
kavranabileceğini ve duyuların resmi kavramada yetersiz kalacağı
iddiasındadır. Bu anlamda resmin hegomonik alanının iki boyutlu yüzey- ki
Greenberg buna yassı yüzey der- olduğunun bilinciyle resim sanatından her
şeyi ayıklamaya kararlıdır. Soyut Dışavurumculuk, temsille beraber sanattan
her şeyi dışlamada ve siyasal etkiyi uzaklaştırmada başarılı olamaz. Bu asıl
başarmak istediği alan olan resimde geçerlidir. Sadece resim olarak resim
düşüncesi, modern avangartlar tarafından farklı ve karışık tekniklerle ve yassı
yüzeyin terk edilmesiyle yıkılır ve akım da son bulur.

Anahtar Kelimeler

Resim, Saf Resim, I. Kant, C. Greenberg, Soyut Dışavurunculuk

Kaynakça

• Altar, Cevad Memduh (1996), Sanat Felsefesi Üzerine, (Yay. Haz.) Özlem Solok, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Auping, Michael (1987), Abstract Expressionism, Harry N. Abrams Inc, New York.
• Bozkurt, Nejat (1995), Sanat ve Estetik Kuramları, 2. Basım, Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• Bürger, Peter (2004), Avangard Kuramı, (Çev.) Erol Özbek, 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Caquelin, Anne(2005), Çağdaş Sanat, (Çev.) Özlem Avcı, Dost Kitabevi, Ankara.
• Clark, Toby (2004), Sanat ve Propaganda, (Çev.) Esin Hoşsucu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Danto, Arthur C. (2010), Sanatın Sonundan Sonra, (Çev.) Zeynep Demirsü, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Fineberg, Jonathan (2014), 1940’lardan Günümüze Sanat, (Çev.) Simber Atay- Eskier, Göral Erinç Yılmaz, Karakalem Kitabevi Yayınları, İzmir.
• Germaner, Semra (1997), 1960 Sonrası Sanat, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Greenberg, Clement (1997), Modernist Resim, Modernizmin Serüveni, (Ed.) Enis Batur, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Guilbaut, Serge (2009), Avangard’ın Amerika’daki Yeni Serüvenleri: Greenberg, Pollock veya Troçkizm’den “Yaşam Merkezi” nin Yeni Liberalizmine, Sanat ve Siyaset, (Ed.) Ali Artun, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Jung, Carl G. (2009), Bilinçdışına Giriş, İnsan ve Sembolleri, 4. Baskı, (Çev.) Ali Nahit Babaoğlu, Okyanus Yayınları, İstanbul.
• Lynton, Norbert (1982), Modern Sanatın Öyküsü, (Çev.) Cevat Çapan- Sadi Öziş, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Tunalı İsmail (1989), Felsefenin Işığında Modern Resim, 3. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.