ÇOCUKLARDA OBEZİTE ARTIŞI ile YİYECEK ve İÇECEK REKLAMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 134 - 141, 31.03.2018

Süleyman Karaçor , Tuğçe Tuncer , Yasin Bulduklu

Öz

21. yüzyılın en önemli sağlık sorunlarının başında obezite gelmektedir. Günümüzde yaşam tarzının modernleşmesiyle ve teknolojinin ilerlemesiyle bireylerde ki hareket etme oranı ve sarf edilen kalori miktarı azalmıştır. Buna karşın abur-cubur olarak tabir edilebilecek fast-food gıdalar ile alınan kalori miktarı artmıştır. Son yapılan çalışmalara göre on çocuktan ikisinde obezite görülmektedir. Bunun hatalı aile yaklaşımları, farklılaşan yaşam alışkanlıkları ve kalorili yiyecek ve gazlı-şekerli içecek tüketiminin televizyon reklamlarıyla özendirilmesi gibi nedenlerini sıralamak mümkündür. Kendisi başlı başına sorun olan obezite beraberinde bir sürü hastalığı sürüklemektedir. Özellikle psikolojik açıdan obezitenin; sosyal ilişkiler kurmada yetersizlik; özgüvende eksiklik oluşturduğu saptanmıştır. Okul başarısı üzerinde de olumsuz etkiler görülebilmektedir. Çocuklara yönelik yiyecek – içecek reklamlarının obezite ile ilişkisini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, Eskişehir ili içerisinden seçilen Dr. Mustafa Çamkoru ve İbrahim Karaoğlan ilköğretim okullarında 2016-2017 öğretim yılının ilk döneminde 7-10 yaş aralığındaki 45 öğrenci ile yüz yüze görüşme tekniği ile projektif olarak yapılmıştır. Araştırmaya katılan 45 ilköğretim öğrencisin 23’ü kız, 22’si erkektir. Araştırma sonucunda sağlıksız yiyecek/içecek ürünleri tüketim oranın sağlıklı yiyecek/içecek ürünlerinin tüketimine göre %2,15 kat yüksek olduğu saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Obezite, Medya ve Obezite, Reklam ve Çocuklar, Gıda ve Reklam

Kaynakça

• Arslan, A. (2004). Bir Sosyolojik Olgu Olarak Televizyon. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1 (1), s. 1-17. Babaoğlu, K. & Hatun, Ş. (2002), Çocukluk Çağında Obezite, Cilt 11, Sayı 1, 9 Bağcı - Bosi, A. T. & Özcebe Hilal(2014), Türkiye Çocukluk Çağı(7-8yaş) Şişmanlık Araştırması (cosi-tur) 2013. (Editörler: Seçil Özkan, Hilal Özcebe, Nazım Yardım , Ayşe Tülay Bağcı Bosi), Ankara: Sistem Ofset ,1. Basım Calvert, S. L. (2013). Medya ve Gıda/İçecek Pazarlamasının Çocuk Beslenmesi ve Sağlığı Üzerindeki Rolü. (Çeviren: Merve Kurt Editör: Dr. Feride Zeynep Güder), I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, Bildiriler Kitabı (2. Cilt), İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları: 105, Yayın Dizisi: 6. Demir. M & Quadır, S. E. (2009). Televizyon Reklamlarının Çocuk Tüketiciler Üzerine Görsel Etkilerinin Bir İncelemesi. Selçuk İletişim, 6(1), 78-98. Derin, D. & Günlü, Z. (2012). Televizyon Reklamlarının Okul Çağı Çocuklarının Besin Seçimi Üzerine Etkilerinin Bir İncelemesi. Selçuk İletişim, 7(3), 62-77. Engin, H. B. (2013). Çocuk ve Reklam: Çocuklar Olması Gerekenden Erken Büyüyor. (Hzl. Halûk Yavuzer ve Mustafa Ruhi Şirin), I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, Bildiriler Kitabı (1. Cilt), İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları:106, Yayın Dizisi: 5 Ertunç, F. (2011). T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Çocuk Dünyasında Reklamın Rolü: Televizyon Reklamlarında Çocuklara Yönelik Düzenlemeler. Uzmanlık Tezi, Ankara Gülarslan, A. (2011). Tüketici Olarak Çocuk ve Ailenin Satın Alma Kararlarına Etkisi. Selçuk İletişim; 6(4), 126-137. Gülarslan, A. (2014), .Reklamın Çocukça Anlamlandırılması. Selçuk İletişim, 8(2), 132-148. Karaağaoğlu, N. (2008). İlköğretim Çocukları İçin Beslenme. T.C. Sağlık Bakanlığı Beslenme Bilgi Serisi 1Ankara: Klasmat. Karaçor, Z. (2006). Öğrenen Ekonomi Türkiye: Kasım 2000-Şubat 2001 Krizinin Öğrettikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 379-392. Köksal, G. & Özel – Gökmen H. (2012). Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Obezite. T.C. Sağlık Bakanlığı Obezite Bilgi Serisi, Ankara: Reklam Kurdu Ajansı Peltekoğlu, F. B. (2010). Kavram ve Kuramlarıyla Reklam, 1. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık. Pembecioğlu, N. (2006). İletişim ve Çocuk İletişim Ortamlarında Çocuk ve Reklam Etkileşimi. Ankara: Ebabil. Wartella, E. A. (2013). Medya, Beslenme ve Çocukluk Obezitesi. (Çevirmen: Pınar Şengözer Şiraz Editör: Hakan Toker), I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, Bildiriler Kitabı (2. Cilt), İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları: 105, Yayın Dizisi: 6 http://beslenme.gov.tr/index.php?lang=tr&page=101 http://www.egitisim.gen.tr/tr/index.php/arsiv/sayi-31-40/sayi-33-insan-haklari-egitimi-ocak2012/722-reklamlarin-cocuklar-uzerindeki-olumlu-olumsuz-etkileri http://www.tuik.gov.tr/