OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ AHLAKİ KURAL ALGISI İLE ANNELERİNİN DUYGUSAL ZEKA DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 17 - 26, 31.03.2022

Asena Pektane Gülmez , Gülümser Gültekin Akduman

Öz

Bu çalışma okul öncesine devam eden çocukların ahlaki kural algısı ile annelerinin duygusal zekaları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu bağlamda 2018-2019 eğitim öğretim yılında Diyarbakır’ın Ergani ilçesindeki MEB’e bağlı okullarda eğitim gören 60-72 ay aralığındaki 180 çocukla ve anneleriyle çalışılmıştır. Araştırmada anne ve çocukla ilgili bilgi Kişisel Bilgi Formu toplanmıştır. Çocukların ahlaki kural algılarını belirlemek için “Ahlaki ve Sosyal Kural Algısı Ölçeği”; annelerin duygusal zeka düzeylerini belirlemek için “Schutte Duygusal Zeka Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada çocukların ahlaki kural algısı değişkenlerinden cinsiyete göre anlamlı farklılık bulunmazken annenin öğrenim durumu ve yaşına göre anlamlı farklılık bulunmuştur. Annelerin duygusal zeka düzeyinin incelendiği değişkenlerde ise annenin öğrenim durumuna göre anlamlı fark bulunurken yaşına göre anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Araştırma sonucunda çocukların ahlaki kural algısı alt boyutlarından ahlaki otorite ve ahlaki genelleme puanları ile annelerin duygusal zeka alt boyutlarından iyimserlik ruh halinin düzenlenmesi puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Annelerin iyimserlik ruh halinin düzenlenmesi puanı arttıkça çocuğun ahlaki otorite ve ahlaki genelleme puanının da arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi, ahlaki kural, duygusal zeka

Kaynakça

• Abanoz, S. (2008). 6-12 yaş arası çocukların dini ve ahlaki gelişimlerinde anne ve babaların rolü (İzmir ve Sakarya örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Aşan, Ö., & Özyer, K. (2003). Duygusal zekaya etki eden demografik faktörlerin saptanmasına yönelik ampirik bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 151-167.
• Driscoll, A. & Nagel, N.G. (1999). Early childhood education birth-8: The word of children, families and educators. Neadem Heights, M,A: Allyn & Bacon.
• Gander, M. J. & Gardiner, H.W. (2016). Çocuk ve ergen gelişimi. Ankara: İmge.
• George, D. & Mallery, P. (2003). Spss for Windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Allyn & Bacon.
• Harrod, N. R., & Scheer, S. D. (2005). An exploration of adolescent emotional ıntelligence in relation to demographic characteristics. Adolescence, 40(159), 503.
• İşmen, A.E. (2004). Duygusal zeka ve aile işlevleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (11), 55-75.
• Ramazan, O. & Ural, O. & Sözer Çapan, A. (2006). Okul öncesi çocuklarının (3 ve 6 yaş) ahlaki yargı düzeylerinin belirlenmesi. Avrupa Birliği Sürecinde Okul Öncesi Eğitimin Geleceği Sempozyumu (Uluslararası Katılımlı) bildiriler kitabı içinde (s. 51-71). KKTC: Girne Amerikan Üniversitesi.
• Sarı, N. (2018). Okul öncesi dönemdeki çocukların ahlaki ve sosyal kural bilgileri ile annelerinin aile işlevlerine yönelik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Seçer, Z.& Sarı, H. & Olcay, O. (2006). Anne tutumlarına göre okul öncesi dönemdeki çocukların ahlaki ve sosyal kural bilgilerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 539–557.
• Selçuk, Z. (2001). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel.
• Smetana, J. G. (1981). Preschool children’s conceptions of moral & social rules. Child Development, 52(1), 1333-1336.
• Smetana, J. G., Schlagman, N., & Adams, P. W. (1993). Preschool children’s judgments about hypothetical and actual transgressions, Child Development, 64(1), 202-214.
• Sözer Çapan, A. (2005). 3-11 yaş çocuklarının ahlak gelişimlerinin piaget’nin ahlaki gelişim kuramına göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tatar, A., Tok, S., & Saltukoğlu, G. (2011). Gözden geçirilmiş schutte duygusal zeka ölçeğinin Türkçe ’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Klinik Farmakoloji Bülteni, 21(4), 325-338.
• Uslu, B. (2005). Alt sosyo kültürel özellikleri, annenin eğitim durumu, kardeş sayısı ve cinsiyetin ahlak ve sosyal kural bilgilerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yaman, G. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin duygusal zeka düzeyleri ile mesleğe ilişkin tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yavuz, K. E. (2005). 0-12 yaş dönemi çocuklarda duygusal zeka gelişimi. Ankara: Ceceli.
• Yavuz, K. E. (2010). Çocuğunuzun duygusal zeka gelişimi için küçük sağlam adımlar. İstanbul: Timaş.