Toplum Ruh Sağlığı Merkezine Kayıtlı Şizofreni Hastalarına Bakım Verenlerin Hastalığa Yönelik İnançları ve Bakım Yükleri

Yıl 2020, , 298 - 311, 29.12.2020

Çiğdem Bilgen Aysun Erdal , Naile Bilgili

https://doi.org/10.18863/pgy.745775

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı Toplum ruh sağlığı merkezine kayıtlı olan şizofreni tanılı hastalara bakım verenlerin ruhsal hastalığa yönelik inançlarının ve bakım yüklerinin belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemini Keçiören ve Etimesgut Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri’ne kayıtlı 218 şizofreni hastasının bakım verenleri oluşturmuştur. Veriler Nisan-Eylül 2018 tarihleri arasında sosyodemografik bilgi formu, Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği ve Algılanan Aile Yükü Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Bakım verenlerin %63.3’ü kadın, yaş ortalamaları 50.31±11.74’tür. Ortalama 27.04±11.04 yıldır bakım verdikleri şizofreni hastası ile birlikte yaşamaktadırlar. Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği’nden alınan puan arttıkça Algılanan Aile Yükü Ölçeği’nden alınan puan da artmaktadır. Toplum ruh sağlığı merkezine düzenli olarak giden şizofreni hastasına bakım veren bireylerin, her iki ölçekten aldıkları puanlar gitmeyen hastalara bakım verenlere göre anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur. Şizofreni hastalarının toplum ruh sağlığı merkezine gitme sıklığı arttıkça bakım verenlerin merkezin hizmetlerinden memnuniyet düzeyi artmaktadır. Sonuç olarak bakım verenin hastalığa yönelik inançları algıladığı bakım yükünü etkilemektedir. Toplum ruh sağlığı merkezlerinde verilen hizmete şizofreni hastalarının düzenli katılımı, bakım verenlerin hastalığa yönelik inançlarının olumlu yönde değişimine ve algıladıkları bakım yükünün azalmasına katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

, Şizofreni, Bakım Veren, , Bakım Yükü, , İnanç, , Toplum Ruh Sağlığı Merkezi

Schizophrenia-Related Beliefs and Care Burdens among Caregivers of Patients with Schizophrenia Registered at Community Mental Health Centers

Öz

The aim of this study was to determine the beliefs and care burdens of mentally ill people who caregivers for schizophrenic patients registered in the community mental health center. The sample of the study consisted of caregivers of 218 schizophrenic patients registered in Keçiören and Etimesgut Community Mental Health Centers in Ankara. Data were collected with socio-demographic information form, Beliefs towards Mental Illness Scale and Perceived Family Burden Scale at April-September 2018. 63.3% of the caregivers are women, the mean age is 50.31±11.74. As the score obtained from Beliefs Towards Mental Illness Scale increases, the score derived from the Perceived Family Burden Scale also increases. Both scale scores of the caregivers for the schizophrenic patients who regularly visit to the center were found to be significantly lower than those who caregivers for patients who not visit. As the frequency of schizophrenia patients visit to the community mental health center increases, the satisfaction level of the caregivers increases with the services of the center. AS a conclusion, the care burden is affected by caregivers beliefs about the disease. Regular participation of schizophrenic patients to the service provided at community mental health centers contributes to the positive change of caregivers' beliefs about the disease and the reduction of the perceived care burden.

Anahtar Kelimeler

schizophrenia, care burden

Kaynakça

• Akıncı ÜE (2019) Şizofreni hastalarının yaşam nitelikleri, hasta yakınlarının psikopatolojiye yönelik inançları, stresle başa çıkma tarzları, algılanan aile yükleri ve duygu dışavurumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi
• Arslantaş H, Adana F (2012) Factors affecting caregivers’ burden and emotional expression of patients with schizophrenia. Anatolian Journal of Psychiatry, 13(1), 8-15.
• Ayhan Gıymaş M (2019) Toplum ruh sağlığı merkezi hizmetlerinden yararlanan şizofreni tanılı hastaların yakınlarındaki bakım yükü: karşılaştırmalı bir çalışma. Çukurova Med J 44:92-99.
• Bademli K, Lök N (2017) Kronik ruhsal hastalıklarda yardım arama davranışları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(2):136-146.
• Bayrak YB (2013) Şizofren hastaların aile üyelerinin algılanan aile yükünün ve yaşam kalitesinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi.
• Bilge A (2006) Ruhsal hastalığa yönelik inançlar ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi.
• Çabuk M (2014) Psikoeğitimin şizofreni ailelerinin yük algılarına olan etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi
• Çam O, Bilge A (2013) Türkiye’de ruhsal hastalığa/hastaya yönelik inanç, tutum ve damgalama süreci: Sistematik derleme. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 4(2):91-101.
• Caqueo-Urízar A, Boyer L, Baumstarck K, Gilman SE (2015) The relationships between patients’ and caregivers’ beliefs about the causes of schizophrenia and clinical outcomes in Latin American countries. Psychiatry research, 229(1-2), 440-446.
• Caqueo-Urízar A, Urzúa A, Jamett PR, Irarrazaval M (2016) Objective and subjective burden in relatives of patients with schizophrenia and its influence on care relationships in Chile. Psychiatry research, 237, 361-365.
• Chan SW (2011) Global perspective of burden of family caregivers for persons with schizophrenia. Arch Psychiatr Nurs, 25: 339-349.
• Chaturverdi S, Hamza A, Sharma M (2014) Changes in distressing behavior perceived by family of persons with schizophrenia at home — 25 years later. Indıan Journal Of Psychological Medicine, 36(3): 282–287.
• Chowdur R, Dharitri R, Kalyanasundaram S, Suryanarayana RN (2011) Efficacy of psychosocial rehabilitation program: The RFS experience. Indian journal of psychiatry, 53(1), 45.
• Çobadak A (2015) Toplum ruh sağlığı merkezlerinde çalışan personelin, empatik eğilim, psikolojik dayanıklılık, öz yeterlilik ve problem çözme becerisi düzeylerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Demir Gökmen B, Okanlı A (2019) Özel bakım merkezlerinde çalışan bakım elemanlarına verilen psikoeğitimin şizofreniye yönelik inançlara etkisi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(1), 20-27.
• Department of Mental Health, Ministry of Public Health (2016) Mental health of thai people: 2012–2013. Bangkok: Bureau of Mental Health Promotion and Development.
• Duman B, Çolak B, Ünalp C, Taşçı D, Kumbasar H, Kar İ ve ark. (2019) Tıp eğitiminin ruhsal hastalıklara yönelik tutumlara etkisi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 23(4):141-149.
• Ensari H, Gültekin BK, Karaman D, Koç A, Beşkardeş AF (2013) Bolu Toplum Ruh Sağlığı Merkezi hizmetlerinin şizofreni hastalarındaki yaşam kalitesi, yeti yitimi, genel ve sosyal işlevsellik üzerine etkisi: Bir yıllık izleme sonuçları. Anatolian Journal of Psychiatry,14(2): 108-114.
• Erşan EE (2019) Hospitalization and some sociodemographic characteristics of patients registered with a community mental health center. Community mental health journal, 56, 498–5051.
• Ertekin Pinar S, Sabanciogullari S (2019). The relationship between functional recovery and quality of life in patients affected by schizophrenia and treated at a community mental health center in Turkey. Perspectives in psychiatric care, 56(2), 448-454.
• Ewigman N (2011) Encyclopedia of Clinical Neuropsychology, 3nd ed. (Eds Kreutzer JS, DeLuca J, Caplan B): 1018. Springer, New York, NY.
• Fischer BA, Buchanan RW (2017) Schizophrenia in adults: Epidemiology and pathogenesis. Available from: URL:https://www.uptodate.com/contents/schizophrenia-in-adults-epidemiology-and-pathogenesis. Accessed date:03.01.2020.
• Gibbons JS, Horn SH, Powell JM (1984). Schizophrenic patients and their families: a survey in a psychiatric service based on a DGH unit. Br J Psychiatry, 144:70-77.
• Gül E, Can DÖ, Şahin EH, Şahin Ş, Şimşek E (2014) Kırıkkale toplum ruh sağlığı merkezi’nde takip edilen şizofreni hastalarının değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 16:15-9.
• Gülseren L, Cam B, Karakoç B, Yiğit T, Danacı AE, Çubukçuoğlu Z ve ark. (2010) The perceived burden of care and its correlates in schizophrenia. Türk Psikiyatri Derg, 21(3), 203-12.
• Hajebi A, Naserbakht M, Minoletti A (2019) Burden experienced by caregivers of schizophrenia patients and its related factors. Medical journal of the Islamic Republic of Iran, 33,54.
• Hirai M, Clum GA (2000) Development, reliability, and validity of the beliefs toward mental illness scale. Journal of psychopathology and Behavioral Assessment, 22(3), 221-236.
• Hsiao CY, Tsai YF (2015) Factors of caregiver burden and family functioning among Taiwanese family caregivers living with schizophrenia. Journal of clinical nursing, 24(11-12), 1546-1556.
• Juntapim S, Nuntaboot K (2018) Care of patients with schizophrenia in the community. Archives of psychiatric nursing, 32(6), 855-860.
• Köroğlu A, Hocaoğlu Ç (2019) Şizofrenide aile yükü, aile işlevleri ve başa çıkma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ortadoğu Tıp Dergisi, 11(3), 294-302.
• Köroğlu E, Güleç C (2007) Psikiyatri Temel Kitabı. HYB Basın Yayın. 87-103, 184-205.
• Levene JE, Lancee WJ, Seeman MV (1996) The perceived family burden scale: Measurement and validation. Schizophrenia Research, 22(2), 151-157.
• Maj M, Sartorius N (1999) Schizophrenia. John Wiley & Sons Ltd 1-30, 217-240, 279-308, 455-468.
• Mantovani LM, Ferretjans R, Marçal IM, Oliveira AM, Guimarães FC, Salgado JV (2016) Family burden in schizophrenia: The influence of age of onset and negative symptoms. Trends in Psychiatry and Psychotherapy, 38(2), 96-99.
• Mehrotra K, Nautiyal S, Raguram A (2018) Mental health literacy in family caregivers: A comparative analysis. Asian journal of psychiatry, 31, 58-62.
• Moreno-Küstner B, Martín C, Pastor L (2018) Prevalence of psychotic disorders and its association with methodological issues. A systematic review and meta-analyses. PLoS One. 13(4):1-25.
• Onwumere J, Lotey G, Schulz J, James G, Afsharzadegan R, Harvey R et al. (2017) Burnout in early course psychosis caregivers: the role of illness beliefs and coping styles. Early Intervention in Psychiatry, 11(3), 237-243.
• Özdemir I, Şafak Y, Örsel S, Kahiloğulları AK, Karadağ H (2017) Bir toplum ruh sağlığı merkezinde şizofreni hastalarına uygulanan ruhsal-toplumsal uyumlandırma etkinliğinin araştırılması: Kontrollü çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(5), 419.
• Pazvantoğlu O, Sarısoy G, Böke Ö, Aker AA, Özturan DD, Ünverdi E (2014) Şizofrenide bakım veren yükünün boyutları: Hastaların işlevselliğinin rolü. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 27:53-60.
• Patikula M (2017) Kişilik inançlarının ruhsal hastalığa yönelik inançlar üzerine etkisi (Master's thesis, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Rahmani F, Ranjbar F, Hosseinzadeh M, Razavi SS, Dickens GL, Vahidi M (2019) Coping strategies of family caregivers of patients with schizophrenia in Iran: A cross-sectional survey. International journal of nursing sciences, 6(2), 148-153.
• Rexhaj S, Jose AE, Golay P, Favrod J (2016) Perceptions of schizophrenia and coping styles in caregivers: comparison between India and Switzerland. Journal of psychiatric and mental health nursing, 23(9-10), 585-594.
• Rhee TG, Rosenheck RA (2019) Does improvement in symptoms and quality of life in chronic schizophrenia reduce family caregiver burden?. Psychiatry research, 271, 402-404.
• Sağduyu A, Aker T, Özmen E, Ögel K, Tamar D (2001) Halkın şizofreniye bakışı ve yaklaşımı üzerine bir epidemiyolojik araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi. 12 (2): 99-110.
• T. C. Sağlık Bakanlığı (2011) Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011-2023). Sağlık Bakanlığı Ankara Yayın No: 847, 10, 21-30.
• Sarıkoç G, Demiralp M, Özşahin A, Açıkel CH (2015) Ruhsal hastalıklarda yardım arama: hasta yakınlarının tutumlarına yönelik bir çalışma. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 4:32-38.
• Soygür H (2016) Community Mental Health Services: Quo Vadis?. Arch Neuropsychiatr. 53(1): 1–3.
• Siddiqui S, Khalid J (2019) Determining the caregivers’ burden in caregivers of patients with mental illness. Pakistan Journal of Medical Sciences, 35(5):1329.
• Singh A, Mattoo SK, Grover S (2016) Stigma associated with mental illness: conceptual issues and focus on stigma perceived by the patients with schizophrenia and their caregivers. Indian Journal of Social Psychiatry, 32(2), 134.
• Shamsaei F, Cheraghi F, Bashirian S (2015) Burden on family caregivers caring for patients with schizophrenia. Iranian Journal of Psychiatry, 10(4), 239.
• Shiraishi N, Reilly J (2019) Positive and negative impacts of schizophrenia on family caregivers: A systematic review and qualitative meta-summary. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 54(3), 277-290.
• Vigo D, Thornicroft G, Atun R (2016) Estimating the true global burden of mental illness. The Lancet Psychiatry, 3(2), 171-178.
• Yalvaç HD, Kotan Z, Ünal S (2015) Şizofreni hastalarında çare arama davranışı ve ilişkili faktörler: Türkiye’nin doğusunda ve batısındaki iki popülasyon arasında karşılaştırmalı bir çalışma. The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 28:154-161.
• Yazıcı E, Karabulut Ü, Yıldız M, Baskan Tekeş S, İnan E, Çakır U ve ark. (2016) Şizofrenisi olan hastalara bakım verenlerin yükü ve ilişkili etmenler. Arch Neuropsychiatr, 53:96-101.
• Yıldırım A, Buzlu S, Hacıhasanoğlu Aşılar R, Camcıoğlu TH, Erdiman S, Ekinci M (2014) Şizofreni hastalarının ailelerine uygulanan aileden aileye destek programının hastalık hakkında bilgi, aile yükü ve öz yeterlilik üzerine etkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 25(1):1-7.
• Yıldırım S, Ersoysal F, Güler C (2018) Acil servis çalışanlarının ruhsal hastalıklara yönelik inanç ve tutumlarının incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 21(4) :380-388.
• Yıldırım S, Yalçıner N, Güler C (2017) Caregiver burden in chronic mental illness: a systematic review. Journal of Psychiatric Nursing, 8(3), 165-171.
• Yu Y, Liu ZW, Tang BW, Zhao M, Liu XG, Xiao SY (2017) Reported family burden of schizophrenia patients in rural China. PloS one, 12(6): e0179425.
• Yu Y, Zhou W, Liu ZW, Hu M, Tan ZH, Xiao SY (2019) Gender differences in caregiving among a schizophrenia population. Psychology Research and Behavior Management, 12,7-13.
• World Health Organization (2019) Schizophrenia, Key facts. Available from: URL https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/schizophrenia. Accessed date: 02.02.2020