Sosyal Medya Kullanımı, Sağlık Algısı ve Sağlık Arama Davranışının Koronavirüs Korkusu Üzerine Etkisi

Yıl 2020, , 364 - 381, 29.12.2020

Derya Özdemir Selim Arpacıoğlu

https://doi.org/10.18863/pgy.803145

Cited By: 28

Öz

Bu çalışmanın amacı koronavirüs salgını sonrası sosyal medya kullanımının, sağlık algısının ve sağlık arama davranışının incelenmesi ve de bunların koronavirüs korkusu üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda 18 yaş üzeri 1020 yetişkin birey ile anket çalışması yapılmıştır. Katılımcılara Tanıtıcı Bilgi Formunun yanı sıra Sağlık Arama Davranışı Ölçeği, Sağlık Algısı Ölçeği ve Koronavirüs Korku Ölçeği verilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda sağlık arama davranışlarına daha fazla önem veren kişilerde daha yüksek korona virüs korkusu saptanmıştır. Sağlık algısı yüksek olan kişilerde ise korona virüs korkusunun daha az olduğu bulunmuştur. Sosyal medyada geçirilen zamanın korona virüs korkusu üzerine etkisine bakıldığında ise sosyal medyada daha fazla zaman geçiren katılımcıların korona virüs korkularının arttığı görülmüştür. Sonuç olarak, çalışmamızda Türkiye’de COVID-19 salgını sonrası bazı kesimlerin koronavirüs korkusu ve sağlık arama davranışları açısından daha dezavantajlı olduğu görülmektedir. Bu dezavantajlı popülasyonlara yönelik koruyucu psikolojik destek hizmetlerinin sunulması ve özellikle sosyal medyadaki bilgi kirliliğini engelleyecek ve doğru bilgiye ulaşılmasını sağlayacak mekanizmaların hayata geçirilmesi önerilir. Ayrıca sağlık algısını artıracak ve sağlık arama davranışlarında olumlu değişikliklere neden olacak toplumsal müdahaleler halk sağlığı açısından koruyucu olacaktır.

Anahtar Kelimeler

sosyal medya, koronavirüs korkusu, sağlık algısı, sağlık arama davranışı

Effect of Social Media Use, Health Perception and Health Search Behavior on the Coronavirus Fear

Öz

The aim of this study is to investigate social media use, health perception and health seeking behavior after coronavirus pandemic and their effect on fear of coronavirus. For this purpose, a questionnaire was applied with 1020 adult individuals over the age of 18. In addition to Introductory Information Form, the participants were given the Health Seeking Behaviour Scale, the Perception of Health Scale and the Fear of COVID-19 Scale. According to findigns of the study, people attach more importance to health-seeking behaviors showed increased fear of coronavirus People with high health perception have less fear of coronavirus. When the effect of time spent on social media on the fear of coronavirus was examined, the participants who spent more time on social media had increased fear of coronavirus. In conclusion, our study shows that after COVID-19 outbreak in Turkey, some populations appears to be more disadvantaged in terms of fear of coronavirus and health seeking behaviour. It is recommended to provide preventive psychological support services for these disadvantaged populations and to implement mechanisms that will prevent information pollution on social media and provide accurate information. In addition, social interventions that will increase the perception of health and cause positive changes in health seeking behaviours will be protective in terms of public health.

Anahtar Kelimeler

Fear of coronavirus, health perception, social media use

Kaynakça

• Ahorsu, D. K., Lin, C. Y., Imani, V., Saffari, M., M. D. Griffiths, & Pakpour, A. H. (2020). The Fear of COVID19 Scale: development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction , 1-9.
• Akinyemi, O. O., & Latunji, O. O. (2018). Factors Influencıng Health-Seekıng Behavıour Among Cıvıl Servants in Ibadan, Nıgerıa. Annals of Ibadan Postgraduate Medicine , 16 (1), 52-60.
• Alpar, S. E., Şenturan, L., Karabacak, U., & Sabuncu, N. (2008). Change in the health promoting lifestyle behaviour of Turkish University nursing students from beginning to end of nurse training. Nurse Education in Practice , 8 (6), 382-388.
• Asfaw, L. S., Ayanto, S. Y., & Aweke, Y. H. (2018). Health-seeking behavior and associated factors among community in Southern Ethiopia:Community based cross-sectional study guided by Health belief model. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/388769v1.full.pdf adresinden alınmıştır
• Aştı, T., & Karadağ, A. (2012). Hemşirelik Esasları. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık.
• Batıgün, A., & Kılıç, N. (2011). İnternet Bağımlılığı ile Kişilik Özellikleri, Sosyal Destek, Psikolojik Belirtiler ve Bazı Sosyo-Demografik Değişkenler Arasındaki İlişkiler. Türk Psikoloji Dergisi , 26 (67), 1-10.
• Bhuiya, A. (2016). Health for The Rural Areas. Mayıs 14, 2020 tarihinde http://r4d.dfid.gov.uk/pdf/outputs/futurehealth_rpc/fhsbookhealthforruralmasses.pd f#page=74 adresinden alınmıştır
• Bourne, P. A. (2009). Socio-demographic determinants of health care seeking behavior, self reported illness and self-evaluated health status in Jamaica. International Journal of Collaborative research on internal medicine and public health (1), 101-130.
• David, V. (2002). Illness and Sick-Role Behavior. Mayıs 14, 2020 tarihinde Encyclopedia of Public Health: http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-3404000445.html adresinden alındı
• Demir, Ü. (2016). Sosyal Medya Kullanımı ve Aile İletişimi: Çanakkale’de Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk İletişim , 9 (2), 27-50.
• Demirci, İ., & Ekşi, H. (2018). Don't bother your pretty little head otherwise you can’t enjoy life. ERPA International Congresses on Education. İstanbul.
• Diamond, J. J., Becker, J. A., Arenson, C. A., Chambers, C. V., & Rosenthal, M. P. (2007). Development of a scale to measure adults’ perceptions of health: priliminary findings. Journal of Community Psychology , 35 (5), 557-561.
• Dibb, B. (2019). Social media use and perceptions of physical health. Helijon , 5 (1), 1-15.
• Elbay, R. Y., Kurtulmuş, A., Arpacıoğlu, S., & Karadere, E. (2020). Depression, Anxiety, Stress Levels of Physicians and Associated Factors In Covid-19 Pandemics. Psychiatry Research , 1-5.
• Frederiksen, B., Gomez, I., Salganicoff, A., & Ranji, U. (2020). Coronavirus: A Look at Gender Differences in Awareness and Actions. https://www.kff.org/coronavirus-covid-19/issue-brief/coronavirus-a-look-at-gender-differences-in-awareness-and-actions/ adresinden alınmıştır
• Gallagher, S., & Doherty, D. T. (2009). Searching For Health İnformation Online: Characteristics Of Online Health Seekers. J Evid Based Med. , 2 (2), 99-106. Gao, J., Zheng, P., Jia, Y., Chen, H., Mao, Y., & Chen, S. (2020). Mental health problems and social media exposure during COVID-19 outbreak. PLoS One , 15 (4), 1-10.
• Glozah, F. N., & Pevalin, D. J. (2014). Social support, stress, health, and academick success in Ghanaian adolescents: A Path Analysis. Journal of Adolescence , 37 (4), 451-460.
• Gülesen, Ö. (1995). Çalışma Tipleri. İçinde: Çağdaş Epidemiyoloji. Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• Hazar, M. (2011). Sosyal Medya Bağımlılığı: Bir Alan Çalışması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi (32), 151-176.
• Iftikhar, R., & Abaalkhail, B. (2017). Health-Seeking Influence Reflected by Online Health-Related Messages Received on Social Media: Cross-Sectional Survey. J Med Internet Res , 19 (11).
• Kadıoğlu, H., & Yıldız, A. (2012). Sağlık Algısı Ölçeği'nin Türkçe Çevriminin Geçerlilik ve Güvenilirliği. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences , 32 (1), 47-53.
• Kara, T., & Özgen, E. (2012). Sosyal Medya Akademi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kim, J., & Jung, M. (2017). Associations between media use and health information-seeking behavior on vaccinations in South Korea. BMC Public Health , 17 (700), 2-9.
• Kıraç, R. (2019). Sağlık Arama Davranışını Etkileyen Faktörler: Yapısal Eşitlik Modellemesine Dayalı Bir Çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi . Konya: Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kıraç, R. (2019). Sağlık Arama Davranışını Etkileyen Faktörler: Yapısal Eşitlik Modellemesine Dayalı Bir Çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi . Konya: Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kırık, A. M. (2013). Kişisel Bir Dünya Modeli: İnteraktif Televizyon Yayıncılığı. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi , 2 (3), 66-75.
• Kırık, A. M., & Özkoçak, V. (2020). Yeni Dünya Düzeni Bağlamında Sosyal Medya ve Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Pandemisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi , 133-154.
• Kroenke, K., Spitzer, R. L., Williams, J. B., & Löwe, B. (2009). An ultra-brief screening scale for anxiety and depression: the PHQ–4. Psychosomatics , 50 (6), 613-621.
• Lee-Iannotti, J. K., Ingall, T. J., Aguilar, M. I., Capampangan, D. J., Dodick, D. W., Kiernan, T. J., et al. (2018). Effect Of Marital Status On Health-seeking Behavior Following Onset Of Acute Stroke Symptoms. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/str.43.suppl_1.A3196 adresinden alınmıştır
• Lietsala, K., & Sirkkunen, E. (2008). Social Media: introduction to the tools and processes of participatory economy. Finland: Tampere University Press.
• Özdin, Ş., & Özdin, Ş. B. (2020). Levels and predictors of anxiety, depression and health anxiety during COVID-19 pandemic in Turkish society: The importance of gender. International Journal of Social Psychiatry , 1-8.
• Özkorumak, E., Güleç, H., Kose, S., Borckardt, J., & Sayar, K. (2006). Depresyon Hastalarında Tıp Dışı Yardım Arama Davranışı: Aleksitimi Bir Etken Olabilir Mi? Klinik Psikiyatri Dergisi , 9 (4), 161-169.
• Ren, X. S. (1997). Marital Status and Quality of Relationships: The Impact on Health Perception. Soc Sci Med , 44 (2), 241-249.
• Satici, B., Gocet-Tekin, E., Deniz, M. E., & Satici, S. A. (2020). Adaptation of the Fear of COVID-19 Scale: Its association with Psychological Distress and Life Satisfaction in Turkey. International Journal of Mental Health Addiction , 1-9.
• Sayımer, İ. (2008). Sanal Ortamda Halkla İlişkiler. İstanbul: Beta Yayınları.
• Shaikh, B. T., & Hatcher, J. (2005). Health seeking behaviour and health service utilization in Pakistan: challenging the policy makers. Journal of Public Health , 27 (1), 49-54.
• Thompson, A. R., Anisimowicz, Y., Miedema, B., Hogg, W., Wodchis, W. P., & BAssler, K. A. (2016). The influence of gender and other patient characteristics on health care-seeking behaviour: a QUALICOPC study. BMC Fam Pract. , 17 (38), 2-7.
• Türkoğlu, T. (2017). Digito Ergo Sum. İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Velderman, M. K., Crone, M. R., Wiefferink, C. H., & Reijneveld, S. A. (2010). Identification and management of psychosocial problems among todlerrs by preventive child health care Professionals. European Journal of Public Health , 20 (3), 332-338.
• Velioğlu, P. (2012). Hemşirelikte Kavramlar ve Kuramlar. Ankara: Akademi Basın ve Yayıncılık.
• Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., & Ho, C. S. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. International journal of environmental research and public health , 17 (5), 1-25.
• Waweru, L. M., Kabiru, E. W., Mbithi, J. N., & Some, E. S. (2003). Health Status and Health Seeking Behavior of the elderly persons in Dagoretti divisions, Nairobi. East African Medical Journal , 80 (2), 63-67.
• WHO. (1995, June). A rapid assessment of health seeking behaviour in relation to sexually transmitted disease. Mayıs 14, 2020 tarihinde http://www.who.int/hiv/topics/HealthcareSeeking.pdf adresinden alınmıştır
• Yazıcı, T., & Özel, M. (2017). Sosyal medyada anneliğin eğitim ve etkileşim boyutu: Instagram üzerine bir inceleme. International Journal of Social Sciences and Education Research , 3 (5), 1715-1730.