Bipolar Disorder in Turkey

Yıl 2014, Cilt: 6 Sayı: 2, 199 - 209, 06.11.2014

Bülent Kadri Gültekin Sermin Kesebir Lut Tamam

https://doi.org/10.5455/cap.20130920014550

Öz

Assessment of studies related with bipolar disorder in Turkey did not reveal an epidemiologically qualified field study. Most of the studies are hospital based or clinical studies which did not include a systematical scanning and did not aim to collect any epidemiological data and transfer information to health authorities. The generalizability of these studies to our community is far from being valid and reliable. On the other hand, a profile which will be created by reviewing the findings of these studies performed in various regions of Turkey will have a contribution to knowing the "unique to us" features of bipolar disorder and determining cultural risk factors. All this information can constitute a basis for formation and development of public mental health services related with bipolar disorder. In Turkey, the need for epidemiologically significant, polycentric, public sampled studies with broad participation is indispensable. Although our psychiatric epidemiology and clinical studies include necessary scientific basis, they are not powerful enough to evaluate the authentic and progressional relations such as rapid urbanization and immigration. The aim of this review is to evaluate and discuss prominent epidemiological findings, deficiencies and possibile future activities related with studies conducted in Turkey about bipolar disorder..

Anahtar Kelimeler

Bipolar disorder, epidemiology, Turkey.

Türkiye'de Bipolar Bozukluk

Öz

Türkiye'de bipolar bozukluk ile ilgili yapılmış çalışmaların incelenmesinde epidemiyolojik anlamda nitelikli alan çalışmasına rastlanmamıştır. Çalışmaların çoğu, hastane başvurusu kaynaklı ve klinik çalışmalardır, sistematik bir tarama içermemekte, epidemiyolojik veri toplama ya da sağlık hizmetlerine bilgi aktarma amaçlı değildir. Bu çalışmaların bulgularının toplumumuza genellenebilirliği geçerli ve güvenilir olmaktan uzaktır. Bununla birlikte, ülkemizin değişik bölgelerinde yapılmış çalışmaların bulgularının gözden geçirilerek oluşturulacak bir profilin hastalığın bize özgü özelliklerinin tanınmasına ve risk etkenlerinin saptanmasına katkısı olacaktır. Tüm bu bilgiler bipolar bozukluk ile ilgili olarak, toplum ruh sağlığı hizmetlerinin oluşturulup geliştirilmesine temel oluşturabilir. Ülkemizde epidemiyolojik anlamlılığı olan, çok merkezli, toplum örneklemli ve geniş katılımlı çalışmalara gereksinimi vardır. Psikiyatrik epidemiyoloji ve klinik araştırmalarımız gerekli bilimsel bazı bulundurmakla birlikte, hızlı kentleşme ve göç gibi toplumsal, özgün ve gelişimsel ilişkileri değerlendirebilecek güçte değildir. Bu gözden geçirmede, Türkiye'de bipolar bozukluk ile ilgili yapılmış çalışmalarda, öne çıkan epidemiyolojik bulguların, eksikliklerin ve gelecekte konuyla ilgili neler yapılabileceğinin araştırılarak tartışılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bipolar bozukluk, epidemiyoloji, Türkiye

Kaynakça

• Kessler RC. Psychiatric epidemiology: selected recent advances and future directions. Bull World Health Organ 2000; 78:464–474.
• Doğan O. Psikiyatrik Epidemiyoloji. Sivas, Esform Ofset, 2011.
• Kessler RC, Ustün TB. The World Mental Health (WMH) Survey Initiative Version of the World Health Organization (WHO) Composite International Diagnostic Interview (CIDI). Int J Methods Psychiatr Res 2004;13(2):93-121.
• Aydemir O, Eren I, Savaş H, Kalkan Oğuzhanoğlu N, Koçal N, Devrimci Özgüven H et al. Development of a questionnaire to assess inter-episode functioning in disorder: Disorder Functioning Questionnaire. Turk Psikiyatri Derg 2007; 18:344-352. Bilici M, Bipolar Türkiye Çalışması Araştırma Grubu. Ülkemizde bipolar bozukluğu olan hastalarda tedavi yaklaşımlarının ve hasta özelliklerinin değerlendirilmesi. 14. Bahar Sempozyumu, 2010; SB-16: 111.
• Binbay T, Alptekin K, Elbi H, Zağlı N, Drukker M, Tanık FA et al. İzmir kent merkezinde şizofreni ve psikotik belirtili bozuklukların yaşamboyu yaygınlığı ve ilişkili oldukları sosyodemografik özellikler. Turk Psikiyatri Derg 2012; 23:149-160. Kesebir S, Bayrak A, Ünübol B, Turan Ç, Ünal A, Çakır S. Are depressive episodes of bipolar disorder I and II different? Bipolar Disord 2012; 14(suppl 1):89.
• Akkaya C, Altın M, Kora K, Karamustafalıoğlu N, Yaşan A, Tomruk N et al. Türkiye’de bipolar I bozukluğu hastalarının, sosyodemografik ve klinik özellikleri-HOME çalışması. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2012; 22:31-42.
• Akdeniz F, Kesebir S, Vahip S, Gönül AS. Is there a relationship between mood disorders and affective temperaments? Turk Psikiyatri Derg 2004; 15:183-190.
• Kesebir S, Vahip S, Akdeniz F, Yüncü Z. Bipolar bozuklukta mizaç ile klinik özelliklerin ilişkisi. Turk Psikiyatri Derg 2005; 16:164-169.
• Sütçü Yıldırım A, Çelik M, Kabakçı E, Uluşahin A. Psychopathology and personality patterns in the first-degree relatives of bipolar patients. Turk Psikiyatri Derg 2005; 16:229-236.
• Koyuncu A, Tükel R, Özyıldırım İ, Meteris H, Yazıcı O. Impact of obsessive-compulsive disorder comorbidity on the sociodemographic and clinical features of patients with bipolar disorder. Compr Psychiatry 2010; 51:293-297.
• Karaahmet E, Konuk N, Dalkılıç A, Saraçlı Ö, Atasoy N, Kurçer MA et al. The comorbidity of adult attentiondeficit/hyperactivity disorder in bipolar disorder patients. Compr Psychiatry 2013; 54:549-555.
• İbiloğlu AO, Çayköylü A. Bipolar-I, bipolar-II ve majör depresif bozuklukta ayrışan sosyodemografik, klinik ve mizaç özellikleri. Turk Psikiyatri Derg 2011; 22:159-165.
• Ateşci F, Tüysüzoğulları HD, Özdel O, Oğuzhanoğlu NK. Erişkinlerde bipolar I bozukluk ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu eştanısı: bir ön çalışma. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2010; 20:66-73.
• Tamam L, Karakuş G, Özpoyraz N. Comorbidity of adult attention-deficit hyperactivity disorder and bipolar disorder: prevalence and clinical correlates. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 2008; 258:385-393.
• Gültekin BK, Günderci A, Balcı MV, Kökcü F, Gedikbaş C, Özcan ME. Duygudurum bozukluğu tanısı ile yatan hastaların sosyodemografik ve klinik özellikleri: bir ön bildirim. Klinik Psikofarmakoloji Bulteni 2008; 18:183-188.
• Kesebir S, Şimşek Y, Kalyoncu ÖA. İki uçlu bozukluk ve madde kullanım bozukluğu: siklotimik mizaç yatkınlık belirleyici midir? Bağımlılık Dergisi 2007; 8:127-132.
• Ünal A, Kuloğlu M, Atmaca M, Geçici Ö, Tezcan E. Bipolar bozukluğa eşlik eden eksen I ve eksen II tanılar? Türkiye'de Psikiyatri 2007; 9:18-25.
• Altındağ A, Yanık M, Nebioğlu M. The comorbidity of anxiety disorders in bipolar I patients: prevalence and clinical correlates. Isr J Psychiatry Relat Sci 2006; 43:10-15.
• Altshuler LL, Post RM, Black DO, Keck PE Jr, Nolen WA, Frye MA et al. Subsyndromal depressive symptoms are associated with functional impairment in patients with bipolar disorder: results of a large, multisite study. J Clin Psychiatry 2006; 67:1551-1560.
• Üstündağ MF, Kesebir S. İki uçlu bozuklukta içselleştirilmiş damgalanma: klinik özellikler, yaşam kalitesi ve tedaviye uyum ile ilişkisi. Turk Psikiyatri Derg 2013; doi:10.5080/u7123.
• Ellouze F, Ayedi S, Cherif W, Ben Abla T, M’rad MF. Spouses and bipolar disorder. Encephale 2011; 37:41-47.
• Yazla E, İnanç L, Bilici M. İki uçlu bozukluk manik dönemdeki hastalarda sosyodemografik özellikler, klinik belirtiler ve işlevsellik seviyesinin birbiriyle ilişkisi ve cinsiyete göre farklılıkları. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2012; 25:221-229. de Dios C, González-Pinto A, Montes JM, Goikolea JM, Saiz-Ruiz J, Prieto E et al. Predictors of recurrence in bipolar disorders in Spain (PREBIS study data). J Affect Disord 2012; 141:406-414. Shippee ND, Shah ND, Williams MD, Moriarty JP, Frye MA, Ziegenfuss JY. Differences in demographic composition and in work, social, and functional limitations among the populations with unipolar depression and bipolar disorder: results from a nationally representative sample. Health Qual Life Outcomes 2011; 9:90
• Mantere O, Suominen K, Valtonen HM, Arvilommi P, Leppämäki S, Melartin T et al. Differences in outcome of DSM-IV bipolar I and II disorders. Bipolar Disord 2008; 10:413-425.
• Almeida OP, Fenner S. Bipolar disorder: similarities and differences between patients with illness onset before and after 65 years of age. Int Psychogeriatr 2002; 14:311-322.
• Kesebir S, Şayakçı S, Süner Ö. Geç başlangıçlı olan ve olmayan bipolar bozukluk hastalarının karşılaştırılması. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2012; 25:244-251.
• Doğanavşargil-Baysal GÖ, Gökmen Z, Akbaş H, Cinemre B, Metin Ö, Karaman T. Bipolar bozuklukta serum homosistein ve metiyonin düzeylerinin bilişsel işlevler ve işlevsellikle ilişkisi. Turk Psikiyatri Derg 2013; 24:7-16.
• Hirschfeld RM, Calabrese JR, Weissman MM, Reed M, Davies MA, Frye MA. Screening for bipolar disorder in the community. J Clin Psychiatry 2003; 64:53-59.
• Kessing LV Gender differences in the phenomenology of bipolar disorder. Bipolar Disord 2004; 6:421-425. Bauer M, Glenn T, Rasgon N, Marsh W, Sagduyu K, Munoz R et al. Association between age of onset and mood in bipolar disorder: comparison of subgroups identified by cluster analysis and clinical observation. J Psychiatr Res 2010; 44:117011
• Yüncü Z, Kesebir S, Akdeniz F, Vahip S. Anticipation in bipolar disorder: a comparison between two generations. Turk Psikiyatri Derg 2008; 19:349-357.
• Angst J. The bipolar spectrum. Br J Psychiatry 2007; 190:189-191. Angst J, Sellaro R. Historical perspectives and natural history of bipolar disorder. Biol Psychiatry 2000; 48:445-457.
• Angst J, Gamma A, Bowden CL, Azorin JM, Peruqi G, Vieta E et al. Diagnostic criteria for bipolarity based on an international sample of 5.635 patients with DSM-IV major depressive episodes. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 2012; 262: 3-11. Judd LL, Akiskal HS, Schettler PJ, Coryell W, Maser J, Rice JA et al. The comparative clinical phenotype and long term longitudinal episode course of bipolar I and II: a clinical spectrum or distinct disorders? J Affect Disord 2003; 73:19-32.
• Güçlü O, Karaca O, Yıldırım B, Ozköse MM, Erkıran M. The relationship between insight and clinical features in bipolar disorder. Turk Psikiyatri Derg 2011; 22:230-238.
• Lewis L. A consumer perspective concerning the diagnosis and treatment of bipolar disorder. Biol Psychiatry 2000; 48:4424
• Kessler RC, Akiskal HS, Angst J, Guyer M, Hirschfeld RM, Merikangas KR et al. Validity of the assessment of bipolar spectrum disorders in the WHO CIDI 3.0. J Affect Disord. 2006; 96:259-269.
• Ghaemi SN, Hsu DJ, Ko JY, Baldassano CF, Kontos NJ, Goodwin FK. Bipolar spectrum disorder: A pilot study. Psychopathology 2004; 37:222-226.
• Konuk N, Kıran S, Tamam L. Karaahmet E, Aydın H, Atik L. Duygudurum bozuklukları ölçeğinin Türkçe uyarlamasının bipolar bozukluk taramasındaki geçerliliği. Turk Psikiyatri Derg 2007; 18:147-154.
• Saka MC, Özer S, Uluşahin A. Bipolar bozukluk bir yıllık izlem çalışması. Turk Psikiyatri Derg 2001; 12:283-292.
• Krüger S, Trevor Young L, Braunig P. Pharmacotherapy of bipolar mixed states. Bipolar Disord 2005; 7:205-215.
• Azorin JM, Akiskal H, Hantouche E. The mood-instability hypothesis in the origin of mood-congruent versus moodincongruent psychotic distinction in mania: validation in a French National Study of 1090 patients. J Affect Disord 2006; 96:215-223.
• Hantouche EG, Akiskal HS, Azorin JM, Châtenet-Duchêne L, Lancrenon S. Clinical and psychometric characterization of depression in mixed mania: a report from the French National Cohort of 1090 manic patients. J Affect Disord 2006; 96:225232
• Shulman KI, Herrmann N. The nature and management of mania in old age. Psychiatr Clin North Am 1999; 22:649-665.
• Kökçü F, Kesebir S. İki uçlu olgular ve çocuklarında bağlanma biçiminin mizaç, kişilik ve klinik özellikler ile ilişkisi: kontrollu bir çalışma. Turk Psikiyatri Derg 2010; 21:309-318.
• Özyıldırım I, Çakır S, Yazıcı O. Impact of psychotic features on morbidity and course of illness in patients with bipolar disorder. Eur Psychiatry 2010; 25:47-51.
• Rothschild AJ. Challenges in the treatment of depression with psychotic features. Biol Psychiatry 2003; 53:680-690.
• Kelsoe JR. Arguments for the genetic basis of the bipolar spectrum. J Affect Disord 2003; 73:183-197. George EL, Miklowitz DJ, Richards JA, Simoneau TL, Taylor DO. The comorbidity of bipolar disorder and axis II personality disorders: prevalence and clinical correlates. Bipolar Disord 2003; 5:115-122. Uluşahin A, Uluğ B. Clinical and personality correlates of outcome in depressive disorders in a Turkish sample. J Affect Disord 1997; 42:1-8.
• Toprak E, Yavuz B. İki uçlu mizaç bozukluğu hastalarında anksiyete bozukluğu ek hastalığı ve yaşam kalitesi. Journal of Mood Disorders 2011; 1:55-62.
• Karakuş G, Tamam L. Impulse control disorder comorbidity among patients with bipolar I disorder. Compr Psychiatry 2011; 52:378-385.
• Uçok A, Karaveli D, Kundakçi T, Yazici O. Comorbidity of personality disorders with bipolar mood disorders. Compr Psychiatry 1998; 39:72-74.
• Nery-Fernandes F, Quarantini LC, Galvão-De-Almeida A, Rocha MV, Kapczinski F, Miranda-Scippa A. Lower rates of comorbidities in euthymic bipolar patients. World J Biol Psychiatry 2009;10:474-479.
• Akiskal HS, Hantouche EG, Bourgeois ML, Azorin JM, Sechter D, Allilaire JF et al. Gender, temperament, and the clinical picture in dysphoric mixed mania: findings from a French national study (EPIMAN). J Affect Disord 1998; 50:175-186.
• Winokur G, Coryell W, Akiskal HS, Maser JD, Keller MB, Endicott J et al. Alcoholism in manic-depressive (bipolar) illness: familial illness, course of illness, and the primary-secondary distinction. Am J Psychiatry 1995; 152:365-372. Strakowski SM, DelBello MP, Fleck DE, Arndt S. The impact of substance abuse on the course of bipolar disorder. Biol Psychiatry 2000; 48:477-485.
• Aydemir Ö, Uluşahin A, Akdeniz F. İki Uçlu Bozukluk Sağaltım Kılavuzu, 1. Baskı. Ankara, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2010.
• Beynon S, Soares-Weiser K, Woolacott N, Duffy S, Geddes JR. Pharmacological interventions for the prevention of relapse in bipolar disorder: a systematic review of controlled trials. J Psychopharmacol 2009; 23:574-591. Nolen WA, Luckenbaugh DA, Altshuler LL, Suppes T, McElroy SL, Frye MA et al. Correlates of 1-year prospective outcome in bipolar disorder: results from the Stanley Foundation Bipolar Network. Am J Psychiatry 2004; 161:1447-1454.
• Altshuler L, Suppes T, Black D, Nolen WA, Keck PE Jr, Frye MA et al. Impact of antidepressant discontinuation after acute bipolar depression remission on rates of depressive relapse at 1-year follow-up. Am J Psychiatry 2003; 160(7):1252-62 Post RM, Leverich GS, Nolen WA, Kupka RW, Altshuler LL, Frye MA et al. Stanley Foundation Bipolar Network: a reevaluation of the role of antidepressants in the treatment of bipolar depression: data from the Stanley Foundation Bipolar Network. Bipolar Disord 2003; 5:396-406. Bülent Kadri Gültekin, Uzm. Dr., Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul; Sermin Kesebir, Doç. Dr., Erenköy Ruh ve Sinir Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul; Lut Tamam, Prof. Dr. Çukurova Üniv. Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD, Adana. Yazışma Adresi/Correspondence: Bülent Kadri Gültekin, Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Turkey. E-mail: [e-mail] Yazarlar bu makale ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması bildirmemiştir. The author reported no conflict of interest related to this article. Çevrimiçi adresi / Available online at: www.cappsy.org/archives/vol6/no2/ Çevrimiçi yayım / Published online 03 Ekim/October 03, 2013; doi: 10.5455/cap.20130920014550