Families of Chronic Psychiatric Patients: A Systematic Review

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 1, 78 - 94, 01.03.2013

Zekiye Çetinkaya Duman Kerime Bademli

https://doi.org/10.5455/cap.20130506

Öz

This study aims to investigate the studies conducted with the families of chronic psychiatric patients in Turkey and determine the characteristics and scope of future studies. In order to map out the recent studies conducted with the families of psychiatric patients in Turkey national and international databases were reviewed and eventually 26 studies were found to be suitable for inclusion. Of 26 studies reviewed, 7 studies were experimental and 19 studies were designed as descriptive in which certain reference points were defined such as mental health conditions of the family, family burden, quality of life, functionality, expressed emotions and their needs for education. On the other hand, the experimental studies mostly focused on the effects of various psychoeducation intervention programs particularly designed for care givers on patients and families. It was concluded that there is an obvious insufficiency in the number studies and researches on defining stress management levels and burdens of the families of chronic psychiatric patients as well as intervention programs specially designed for such families. Particularly designed invervention programs and studies are warranted.

Anahtar Kelimeler

Schizophrenia, family, mental illness, family research

Kronik Psikiyatri Hastalarının Aileleri: Sistematik Bir İnceleme

Öz

Bu çalışmanın amacı ülkemizde kronik ruhsal hastalığı olan bireylerin aileleri ile yapılan çalışmaları belirlemek ve bu alanda ne tür çalışmalara gereksinim olduğunu ortaya çıkarmaktır. Bu süreçte Türkiye'de kronik psikiyatri hastalarının aileleri ile yapılan çalışmaları belirlemek için ulusal ve uluslararası veritabanları taranmış, ölçütlere uygun toplam 26 çalışma değerlendirmeye alınmıştır. Kapsanan tanımlayıcı çalışmalarda ailelerin ruhsal sağlık durumları, aile yükü, yaşam kalitesi, umutsuzluk, ailelerin tutumu, işlevsellikleri, duygu dışavurumu ve eğitim gereksinimleri tanımlanmıştır. Deneysel çalışmalarda bakım verenlere yönelik uygulanan çeşitli psikoeğitim müdahalelerinin hastalar ve aileler üzerine etkisi incelenmiştir .Ülkemizde kronik psikiyatri hastalarının ailelerinin stresle baş etme düzeylerini ve yüklerini tanımlayan çalışmalar ve bu ailelere yönelik müdahale çalışmaları yetersiz olup, bu alana özgü müdahale programlarına ve izleme çalışmalarına gereksinim vardır.

Anahtar Kelimeler

Şizofreni, aile, ruhsal bozukluk, aile araştırması

Kaynakça

• Saunders JC. Families living with severe mental illness: a literature review. Issues Ment Health Nurs 2003; 24:175-198.
• Schenk PA, Lippincott RC, Bennett C, Steigman PJ. Improving knowledge about mental illness through family-led education:the journey of hope. Psychiatr Serv 2008; 59:49-56.
• Gülseren L. Şizofreni ve aile: güçlükler, yükler, duygular, gereksinimler. Turk Psikiyatri Derg 2002; 13:143-151.
• Magana SM, Garcia JIM, Hernandez MG, Cortez R. Psychological distress among Latino family caregivers of adults with schizophrenia: the roles of burden and stigma. Psychiatr Serv 2007; 58:378-384.
• Perlick DA, Rosenheck RA, Miklowitz DJ, Chessick C, Wolff N, Kaczynski R et al. Prevelance and correlates of burden among caregivers of patients with bipolar disorder enrolled in the systematic treatment enhancement program for bipolar disorder. Bipolar Disord 2007; 9:262-273.
• Doğan O, Doğan S, Tel H, Çoker F, Polatöz Ö, Başeğmez DF. Şizofrenide psikososyal yaklaşımlar: aileler . Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002; 3:133-139.
• Gümüş BA. Şizofreni hastalarının ve yakınlarının sağlık eğitimi gereksinimleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2006; 7:33-42.
• Doğan O. Şizofrenik bozukluklarda psikososyal yaklaşımlar. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002; 3:240-248.
• Walz GP, Leucht S, Bauml J, Kissling W, Engel RR. The effect of family interventions on relapse and rehospitalizasyon in schizophrenia-a meta-analysis. Schizophr Bull 2001; 27:73-92.
• Kuşçu K. Rehabilitasyon süreci ve bakım vericilik: zedeleyen mi yoksa iyileyen mi? Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 2000; 8:30-34.
• Centre for Reviews and Dissemination. Systematic Reviews: CRD’s Guidance for Undertaking Reviews in Health Care. York, University of York, 2009.
• Arslantaş H, Adana F. Şizofreninin bakım verenlere yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2009; 3:251-277.
• Yıldız M, Yazıcı A, Çetinkaya Ö, Bilici R, Elçim R. Şizofreni hastalarının yakınlarının hastalıkla ilgili bilgi ve görüşleri. Turk Psikiyatri Derg 2010; 21:105-113.
• Gülseren L, Çam B, Karakoç B, Yiğit T, Danacı AE, Çubukçuoğlu Z et al. Şizofrenide ailenin yükünü etkileyen etmenler. Turk Psikiyatri Derg 2010; 21:203-212.
• Özbaş D, Küçük L, Buzlu S. Ruhsal bozukluğu olan bireye sahip ailelerin hastalığa karşı tutumları. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2008; 21:14
• Eliüşük A. Şizofrenili hastası olan ailelerin algılanan sosyal destek ve umutsuzluk düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Konya, Selçuk Üniversitesi, 2008.
• Özlü A. Şizofreni hastalarına bakım verenlerde yük ve travma sonrası gelişim ile ilgili özellikler (Yüksek lisans tezi). Kocaeli, Kocaeli Üniversitesi, 2007.
• Öztürk FM. Psikiyatri hastalarının ve ailelerinin ilaç yan etkilerini bilme ve bunlarla baş etme durumları (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Haliç Üniversitesi, 2008.
• Ceylan B. Şizofreni ve kronik böbrek yetmezliği hastalarına evde bakım veren aile üyeleri ve bakım rolü olmayan bireylerde suçluluk ve utanç düzeylerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Konya, Selçuk Üniversitesi, 2007.
• Şengün F. Şizofreni hastasına bakım verenlerin ruhsal sağlık durumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2007. Danacı AE, Karaca N, Deveci A. Şizofreni hastalarında aile işlevselliği ile sosyal işlevsellik arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Türkiye'de Psikiyatri 2005; 7:103-108. Özütek ZS. Şizofrenide aile ve hasta arasındaki etkileşimin hastalık belirtileri ve yaşam kalitesi üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, İstanbul Üniversitesi, 2005.
• Ünal S, Kaya B, Çekem B, Özışık HI, Çakıl G, Kaya M. Şizofreni, iki uçlu duygudurum bozukluğu ve epilepsi hastalarında aile işlevlerinin karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi 2004; 15:291-299.
• Ünal G. Bipolar affektif bozukluğu olan hastaların aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2003; 16:39-45.
• Ebrinç S, Çetin M, Başoğlu C, Ağargün MY, Seçil M, Can S et al. Şizofren hasta ve ailelerinde aile işlevselliği, sosyal destek ve duygu dışavurumunun incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2001; 2:5-14.
• Öksüz E, Vural H, Oflaz F. Aile bireylerinin psikiyatrik hastalara ilişkin tutumları. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi 2005; 1:11-20.
• Kuşçu MK, Duman ZÇ, Akman M, Üçok A. Şizofreni tanılı hastaların bakım vericilerinde duygu ifadesi düzeyleri, umut ve kendini suçlama ifadeleri arasındaki ilişki. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 2005; 13:249-254.
• Karancı AN, Inandılar H. Predictors of components of expressed emotion in major caregivers of Turkish patients with schizophrenia. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2002; 37:80-88.
• Tüzer V, Zincir S, Başterzi AD, Aydemir Ç, Kısa C, Göka E. Şizofreni hastalarında aile ortamı ve duygu dışavurumunun değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi 2003; 6:198-203.
• Alptekin K, Akdede BB, Akvardar Y, Çelikgün S, Dilşen NS, Durak G et al. Quality of life assesment in Turkish patients with schizophrenia and their relatives. Psychol Rep 2004; 95:197-206.
• Yıldırım A, Ekinci M. Ruhsal eğitimin şizofreni hastalarının ailelerinin aile işlevleri, hastaların sosyal destek düzeyleri ve tedaviye uyum üzerine etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2010; 11:195-205.
• Kızıltoprak S. Şizofrenik hasta ailelerinde yapılan ruhsal eğitim gruplarının ailelerin umutsuzluk düzeyine etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Marmara Üniversitesi, 200 Dülgerler Ş. Şizofrenik bozukluğu olan bireylerin ailelerine verilen psikoeğitimin etkinliğinin değerlendirilmesi (Doktora tezi). İzmir, Ege Üniversitesi, 2004.
• Arslantaş H, Sevinçok L, Uygur B, Balcı V, Adana F. Şizofreni hastalarının bakım vericilerine yapılan psikoeğitimin hastalardaki klinik gidişe ve bakım vericilerin duygu dışavurumu düzeylerine olan etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2009; 10:3-10.
• Duman ZÇ, Aştı N, Üçok A, Kuşçu MK. Şizofreni hastalarına ve ailelerine ‘bağımsız ve sosyal yaşam becerileri topluma yeniden katılım programı” uygulaması, izlenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007; 8:91-101.
• Tel H, Terakye G. Şizofrenik hasta ailelerine yönelik bir psikoeğitimsel yaklaşım uygulaması denemesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2000; 1:133-142.
• Gülseren L, Çam B, Karakoç B, Yiğit T, Danacı AE, Çubukçuoğlu Z et al. Şizofrenide ailenin yükünü etkileyen etmenler. Turk Psikiyatri Derg 2010; 21:203-212.
• Maldonado GJ, Urizar AC. Effectiveness of psycho-educational intervention for reducing burden in Latin American families of patients with schizophrenia. Qual Life Res 2007; 16:739-747.
• Glyn SM, Cohen AN, Dixon LB, Niv N. The potential impact of recovery movement on family interventions for schizophrenia: opportunities and obstacles. Schizophr Bull 2006; 32:451-463.
• Saunders JC. Family fuctioning in families providing care for a family member with schizophrenia. Issues Ment Health Nurs 1999; 20:95-113.
• Schulze B, Rössler W. Caregiver burden in mental illness: review of measurement, findings and interventions in 2004-2005. Curr Opin Psychiatry 2005; 18:684-691. Liu M, Lambert CE, Lambert VA. Caregiver burden and coping patterns of Chinese parents of a child with mental illness. Int J Ment Health Nurs 2007; 16;86-95.
• Pilling S, Bebbington P, Kuipers E, Garety P, Geddes J, Orbach G et al. Psychological treatments in schizophrenia: I. meta-analysis of family intervention and cognitive behaviour therapy. Psychol Med 2002; 32:763-782.
• Barbato A, D’Avanzo B. Family interventions in schizophrenia and related disorders: a critical review of clinical trials. Acta Psychiatr Scand 2000; 102:81-97.
• Ergör G. Kanıta Dayalı Tıp, Modern Tıp Seminerleri Sayı:27, Ankara, Güneş Kitabevi, 2003. Zekiye Çetinkaya Duman, Doç. Dr, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir ; Kerime Bademli, Dr., Akdeniz Üniversitesi, Antalya. Yazışma Adresi/Correspondence: Zekiye Çetinkaya Duman, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Turkey. E-mail: [e-mail] Yazarlar bu makale ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması bildirmemişlerdir. The authors reported no conflict of interest related to this article. Çevrimiçi adresi / Available online at: www.cappsy.org/archives/vol5/no1/ Çevrimiçi yayım / Published online 10 Kasım/November 10, 2012; doi:10.5455/cap.20130506