İkincil Travmatik Stres

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 1, 59 - 70, 31.03.2018

Ayla Kahil Nejla Refia Palabıyıkoğlu

https://doi.org/10.18863/pgy.336495

Cited By: 14

Öz

Bireyin hayatında travmatik bir yaşantının söz konusu olması, yalnızca yaşantıya doğrudan maruz kalan bireyi değil, bireyin ilişkide bulunduğu kişileri de etkileyebilmektedir. Travmaya birincil maruziyet ile ikincil maruziyet karşısında verilen tepkilerin birbiriyle oldukça benzeştiği öne sürülmektedir. Birincil maruziyette algılanan tehdit özneye yönelik iken, ikincil maruziyette tehdit etkileşimde bulunulan bir kişinin travmatik yaşantısı ile ilişkilidir. Travmaya ikincil olarak maruz kalmış birey de travmatik olayın odak noktası olan kişinin deneyimlediği gibi, yeniden yaşama, kaçınma, artmış uyarılma belirtileri gösterebilir ve günlük hayatını sürdürmekte zorluk yaşayabilir. Kısacası, örseleyici olay dolaylı yoldan maruz kalan birey üzerinde de en az birincil maruziyeti yaşamış kişi kadar etki bırakabilir. Bununla birlikte, meslek elemanlarının birtakım önlemler alarak ikincil travmatik stresin olumsuz etkilerinden korunmaları mümkündür. Bu yazıda, travmatik yaşantıları olan bireylere, travma anında veya sonrasında müdahalede bulunan meslek elemanlarının yaptıkları yardım davranışı sonucunda deneyimledikleri ikincil travmatik stres ve ikincil travmatik stres bozukluğu konu edilmiştir. Bu amaç kapsamında, konu ile ilişkili kuramsal çerçeve ve ilgili araştırmaların bulguları sunulmuş ve ikincil travmatik stresin olumsuz etkilerinden korunmaya yönelik bilgilere yer verilerek, söz konusu meslek elemanlarını etkileyebilecek nitelikte olan ikincil travmatizasyonun önemini vurgulamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İkincil travma, travma sonrası stres bozukluğu, krize müdahale

Secondary Traumatic Stress

Öz

Traumatic events do not only affect the person who was directly exposed to the incident, but they might also lead to some reactions on people with whom they interact. It is argued that, reactions given to a traumatic event by being exposed to the incident either primarily or secondarily, resemble each other. While in primary exposure the perceived threat is subjective, in secondary exposure the threat belongs to the person one interacts with. Secondary exposition to trauma may lead to re-experiencing, avoidance, and increased arousal symptoms as well as impairment in daily functioning. Briefly, secondary exposition to a traumatic incident induces parallel reactions as in those who are primarily exposed. In addition to these, taking specific precautions help decreasing the negative effects of secondary traumatic stress. This review focuses on the secondary traumatic stress and secondary traumatic stress disorder of workers who offer service in relief operations. For this aim, related theoretical concepts along with the literature studies are presented and information regarding ways of coping with the negative effects of secondary traumatization is discussed.  

Anahtar Kelimeler

Secondary trauma, post-traumatic stress disorder, crisis intervention

Kaynakça

• Aker AT, Hamzaoğlu O, Boşgelmez Ş (2007) Kocaeli-Ruhsal Travma Kısa Tarama Ölçeği’nin (Kocaeli-kısa) geçerliği. Dusunen Adam, 20:172-178.
• Alenkin NR (2011) Secondary traumatic stress: social workers in a veterans affairs healthcare setting (Doctoral thesis). Loma Linda, CA, Loma Linda University.
• Alpar G (2014) Psikolojik sağkalım: yoğun duygu yüklü yaşam olaylarına tanıklık etme ve maruz kalma ile poliste gelişen travmatizasyon (Yüksek lisans tezi). İstanbul, İstanbul Üniversitesi.
• Altekin S (2014) Vicarious traumatization: an investigation of the effects of trauma work on mental health professionals in Turkey (Doktora tezi). İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi.
• APA (1980) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 3rd ed. Washington, DC, American Psychiatric Association.
• APA (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5thed. Washington, DC, American Psychiatric Association.
• Bonach K, Heckert A (2012) Predictors of secondary traumatic stress among children’s advocacy center forensic interviewers. J Child Sex Abus, 21:295-314.
• Bride BE (2007) Prevalence of secondary traumatic stress among social workers. Social Work, 52:63-70.
• Bride BE, Jones JL, Macmaster SA (2008) Correlates of secondary traumatic stress in child protective services workers. J Evid Inf Soc Work, 4:69-80.
• Bride BE, Robinson MM, Yegidis B, Figley CR (2004) Development and validation of the secondary traumatic stress scale. Res Soc Work Pract, 14:27-35.
• Bride BE, Smith Hatcher S, Humble MN (2009) Trauma training, trauma practices, and secondary traumatic stress among substance abuse counselors. Traumatology (Tallahass Fla), 15:96-105.
• Canfield, J (2005) Secondary traumatization, burnout, and vicarious traumatization. Smith Coll Stud Soc Work, 75:81-101.
• Choi GY (2011) Secondary traumatic stress of service providers who practice with survivors of family or sexual violence: a national survey of social workers. Smith Coll Stud Soc Work, 81:101-119.
• Çolak B, Şişmanlar ŞG, Karakaya I, Etiler N, Biçer Ü (2012) Çocuk cinsel istismarı olgularını değerlendiren meslek gruplarında dolaylı travmatizasyon. Anadolu Psikiyatri Derg, 13:51-58.
• Dirkzwager AJE, Bramsen I, Adér H, van der Ploeg HM (2005) Secondary traumatization in partners and parents of dutch peacekeeping soldiers. J Fam Psychol, 19:217-226.
• Ewer PL, Teesson M, Sannibale C, Roche A, Mills KL (2014) The prevalence and correlates of secondary traumatic stress among alcohol and other drug workers in australia. Drug Alcohol Rev, 34:252-258.
• Figley CR (1995) Compassion fatigue as secondary traumatic stress disorder: an overview. In Compassion Fatigue Coping With Secondary Traumatic Stress Disorder in Those Who Treat Traumatized (Ed CR Figley):1-20. New York, Routledge.
• Figley CR (1998) Introduction. In Burnout in Families: The Systematic Costs of Caring (Ed CR Figley):7. New York, CRC Press.
• Figley CR (2002) Compassion fatigue: psychotherapists’ chronic lack of self care. J Clin Psychol, 58:1433-1441.
• Figley CR, Kleber RJ (1995) Beyond the “victim” secondary traumatic stress. In Beyond Trauma: Cultural and Societal Dynamics (Eds RJ Kleber, CR Figley, BPR Gersons):75-98. New York, Springer.
• Galovski T, Lyons JA (2004) Psychological sequelae of combat violence: a review of the impact of PTSD on the veteran’s family and possible interventions. Aggress Voilent Behav, 9:477-501.
• Gürdil G (2014) Üstlenilmiş travma ve ikincil travmatik stresin travmatik yaşantılara müdahale eden bir grup üzerinde gestalt temas biçimleri çerçevesinde değerlendirilmesi (Doktora tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi.
• Haksal P (2007) Acil servis personelinde görülen ikincil travmatik stres düzeyinin disosiyasyon düzeyi, sosyal destek algısı ve başa çıkma stratejileri açısından incelenmesi (Doktora tezi). Ankara, Hacettepe Üniversitesi.
• Hogancamp VE, Figley CR (1983) War: bringing the battle home. In Stress and the Family (Eds CR Figley, HI McCubbin):148-165. New York, Brunner/Mazel.
• Işıklı S (2006) Travma sonrası stres belirtileri olan bireylerde olaya ilişkin dikkat yanlılığı, ayrışma düzeyi ve çalışma belleği uzamı arasındaki ilişkiler (Doktora tezi). Ankara, Hacettepe Üniversitesi.
• Kahil A (2016) Travmatik yaşantıları olan bireylere yardım davranışında bulunan profesyonel ve gönüllülerin ikincil travmatik stres düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Ufuk Üniversitesi.
• Killian K (2008) Helping till it hurts? a multimethod study of compassion fatigue, burnout, and self-care in clinicians working with trauma survivors. Traumatology (Tallahass Fla), 14:32-44.
• Ludick M, Figley CR (2016) Toward a mechanism for secondary trauma induction and reduction: reimagining a theory of secondary traumatic stress. Traumatology (Tallahass Fla), 23:112-123 . McNally RJ (2003) Remembering Trauma. Massachusetts, The Belknap Press of Harvard University.
• McCann LI, Pearlman LA (1990) Vicarious traumatization: a framework for understanding the psychological effects of working with victims. J Trauma Stress, 3:131-149.
• Öztürk MO, Uluşahin A (2008) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, 11. Baskı. Ankara, Nobel.
• Palabıyıkoğlu R, Cesur G (2013) Yaşam sürecinde kriz ve krize müdahale. In Sağlık Psikolojisi (Ed ÜH Okyayuz):41-63. Ankara, Türk Psikologlar Derneği.
• Perez L, Jones J, Englert DR, Sachau D (2010) Secondary traumatic stress and burnout among law enforcement investigators exposed to disturbing media images. J Police Crim Psychol, 23:113-124.
• Saakvitne KW (2002) Shared trauma: the therapist's increased vulnerability. Psychoanal Dialogues, 12:443-449.
• Salston MD, Figley CR (2003) Secondary traumatic stress effects of working with survivors of criminal victimization. J Trauma Stress, 16:167-174.
• Schwartz R (2008) Working conditions and secondary traumatic stress (Doctoral thesis). New York, Yeshiva University.
• Skovholt TM (2012) The counselor’s resilient self. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4:137-146.
• Smith Hatcher S, Bride BE, Oh H, King DM, Catrett JJF (2011) An assessment of secondary traumatic stress in juvenile justice education workers. J Correct Health Care, 17:208-217.
• Şahin NH, Batıgün-Durak AD, Yılmaz B (2001) Öğretmenler için psikolojik bilgilendirme ve paylaşım grupları. Millî Eğitim Bakanlığı-UNICEF Psikososyal Okul Projesi Değerlendirme Çalışması. Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• Ting L, Jacobson JM, Sanders S, Bride BE, Harrington D (2005) The secondary traumatic stress scale: Confirmatory factor analyses with a national sample of mental health social workers. J Hum Behav Soc Environ, 11:177-194.
• Van der Kolk BA (1997) Traumatic memories. In Trauma and Memory (Eds PS Appelbaum, LA Uyehara, MR Elin):243-260. New York, Oxford University.
• Whitfield N, Kanter D (2014) Helpers in distress: Preventing secondary trauma. Reclaiming Children and Youth, 22:59-61.
• Yeşil A (2010) 112 acil sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık çalışanlarında ruhsal travma ve ilişkili sorunların yaygınlığı (Yüksek lisans tezi). Kocaeli, Kocaeli Üniversitesi.
• Yılmaz B (2006) Arama kurtarma çalışanlarında travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme ile ilişkili değişkenler (Doktora tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi.
• Yılmaz B, Şahin NH (2007) Arama kurtarma çalışanlarında travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme. Türk Psikoloji Dergisi, 22:119-133.