Gelişimsel Psikopatoloji: Ruh Sağlığına Disiplinlerarası Bir Yaklaşım

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 4, 451 - 465, 25.12.2019

Ümit Morsünbül , Esma Nur Kaçıra , Şeyma Özdemir

https://doi.org/10.18863/pgy.487995

Öz

Günümüzde
ruh sağlığı bozukluklarının değerlendirilmesinde tek yönlü bakış açılarının
yerini, çok yönlü disiplinler arası bakış açılarının almaya başladığı görülmektedir.  Bozuklukları, çok yönlü inceleyen
yaklaşımlardan biri de gelişimsel psikopatolojidir. Bu gözden geçirme
çalışmasında gelişimsel psikopatoloji yaklaşımının nasıl tanımlandığı, temel
ilkeleri ve farklı konuları ele alırken nasıl bir bakış açısı sağladığı ile
ilgili literatür aktarılmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak gelişimsel
psikopatoloji yaklaşımı; ruh sağlığı bozukluklarının tanımlanması, önlenmesi ve
tedavi edilmesi konusunda hala yeni bakış açıları sağladığı gibi, ruh sağlığı
alanında çalışan uzmanlara da hem akademik hem de klinik ortamda büyük ışık
tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gelişimsel psikopatoloji, gelişim

Developmental Psychopathology: An Interdisciplinary Approach to Mental Health

Öz

Nowadays, it’s seen that one-way perspectives have been replaced by a multidisciplinary perspective in the evaluation of mental health disorders. One of them is developmental psychopathology approach that examines disorders in many ways. In this review, it is tried to investigate the literature about how the developmental psychopathology approach is defined, the basic principles and how it provides perspectives while examine different issues. As a result, developmental psychopathology approach still provides new insights into the definition, prevention and treatment of mental health disorders, and also sheds light on mental health professionals in both academic and clinical areas.

Anahtar Kelimeler

Developmental psychopathology, development, mental health

Kaynakça

• Achenbach M (1989) A model for an alloy with shape memory. International Journal of Plasticity, 5:371-395.
• Albano AM (1995) Treatment of social anxiety in adolescents. Cogn Behav Pract, 2:271-298.
• APA (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM 5). Washington DC, American Psychiatry Association.
• Anlı İ, Bahadır G (2007) Kendilik psikolojisine göre narsistik ve sınır kişilik bozukluğu. Psikoloji Çalışmaları, 27:1-12.
• Arkar H (2008) Cloninger'in mizaç ve karakter boyutları ile kişilik bozuklukları arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi, 21:115-124.
• Arslan HN, Terzi Ö, Dabak Ş, Pekşen Y (2012). Samsun il merkezindeki lise öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanımı. Erciyes Tıp Dergisi, 34:79-84.
• Aslan S (2008) Kişilik, huy ve psikopatoloji. Psikiyatride Derlemeler, Olgular ve Varsayımlar, 2:7-18.
• Atlam DH, Yüncü Z (2017) Üniversitesi öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanım bozukluğu ve ailesel madde kullanımı arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi, 20:161-170.
• Beidel DC, Turner SM (1998) Shy Children, Phobic Adults: Nature and Treatment of Social Phobia. Washington, DC, American Psychological Association.
• Berk LE (2015) Bebekler ve Çocuklar (Çeviri Ed NI Erdoğan). Ankara, Nobel.
• Bowlby J (1973) Attachment and Loss: Vol. 2. Separation Anxiety and Anger. New York, NY, Basic Books.
• Boyce WT, Frank E, Jensen PS, Kessler RC, Nelson CA, Steinberg L (1998) Social context in developmental psychopathology: Recommendations for future research from the Mac Arthur Network on Psychopathology and Development. Dev Psychopathol, 10:143-164.
• Bulut M, Savaş HA, Cansel N, Selek S, Kap Ö, Yumru M et al. (2006) Gaziantep üniversitesi alkol ve madde kullanım bozuklukları birimine başvuran hastaların sosyodemografik özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 7:65-70.
• Chassin L, Sher KJ, Hussong A, Curran P (2013) The developmental psychopathology of alcohol use and alcohol disorders: Research achievements and future directions. Dev Psychopathol, 25:1567-1584.
• Chen K, Kandel DB (1995) The natural history of drug use from adolescent to the mid-thirties in a general population sample. Am J Public Health, 85:41–47.
• Cicchetti D (1984) The emergence of developmental psychopathology. Child Dev, 55:1-7.
• Cicchetti D, Garmezy N (1993) Prospects and promises in the study of resilience. Dev Psychopathol, 5:497-502.
• Cicchetti D, Cohen DJ (1995) Perspectives on developmental psychopathology: Theory method. In Developmental psychopathology: Theory method (Eds D Cicchetti, DJ Cohen):3-20. New York, Wiley.
• Cicchetti D, Rogosch FA (1996) Equifinality and multifinality in developmental psychopathology. Dev Psychopathol, 8:597-600.
• Cicchetti D, Rogosch FA (2002) A developmental psychopathology perspective on adolescence. Consult Clin Psychol, 70:6-20.
• Cicchetti D, Toth SL (2009) The past achievements and future promises of developmental psychopathology: The coming of age of a discipline. J Child Psychol Psychiatry, 50:16-25.
• Cicchetti D (2010) Resilience under conditions of extreme stres: a multi level perspective. World Psychiatry, 9:145-154.
• Coşkunol H, Altıntoprak E (1999) Alkol kullanımının genetik yönleri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 2:222-229.
• Eşel E (2006) Alkol yoksunluğunun nörobiyolojisi:baskılayıcı ve uyarıcı nörotransmiterler. Turk Psikiyatri Derg, 17:129-138.
• Eşel E, Dinç K. (2017) Alkol bağımlılığının nörobiyolojisi ve tedaviye yansımaları. Turk Psikiyatri Derg, 28:51-60.
• Ensink K, Biberdzic M, Normandin L, Clarkin J (2015). A developmental psychopathology and neurobiological model of borderline personality disorder in adolescence. J Infant Child Adolesc Psychother, 14:46-69.
• Evren C, Flannery B, Çelik R, Durkaya M, Dalbudak E (2008) Penn Alkol Aşerme Ölçeği (PAAÖ) Türkçe şeklinin yatarak tedavi gören erkek alkol bağımlısı hastalarda geçerliliği ve güvenirliği. Bağımlılık Dergisi, 9:128-134.
• Francis G, Ollendick TH (1990) Behavioral treatment of social anxiety. In Adolescent Behavior Therapy Handbook (Eds EL Feindler, GR Kalfus):127–145. New York: Springer Publications.
• Granic I, Hollenstein T (2003) Dynamic systems methods for models of developmental psychopathology. Dev Psychopathol, 15:641-669.
• Grant BF, Goldstein RB, Saha TD, Chou SP, Jung J, Zhang H et al. (2015) Epidemiology of DSM-5 alcohol use disorder results from the national epidemiologic survey on alcohol and related conditions III. JAMA Psychiatry, 72:757–766.
• Green J, Goldwyn R (2002) Annotation: Attachment disorganization and psychopathology: new findings in attachment research and their potential implications for developmental psychopathology in childhood. J Child Psychol Psychiatry, 43:835–846.
• İlhan İÖ, Demirbaş H, Doğan YB (2005) Çıraklık eğitimine devam eden çalışan gençlerde alkol kullanımı üzerine bir çalışma. Turk Psikiyatri Derg, 16:237-244.
• İlhan İÖ, Demirbaş H, Yarpuz AY, Doğan YB (2003) Alkol bağımlılığında remisyon süresi üzerinde etkili olan değişkenler. Bağımlılık Dergisi, 4:57-61.
• Johnson JG, McGeoch PG, Caskey VP, Abhary SG, Sneed JR, Bornstein RF (2005) The developmental psychopathology of personality disorders. In Development of Psychopathology:A Vulnerability-Stress Perspective (Eds BL Hankin, JRZ Abela):417-464 . Thousand Oaks, CA, Sage.
• Kaboski J, McDonnell, CG, Valentino K (2017) Resilience and autism spectrum disorder: Applying developmental psychopathology to optimal outcome. J Autism Dev Disord, 4:175-189.
• Kashdan TB, Herbert JD (2001) Social anxiety disorder in childhood and adolescence: Current status and future directions. Clin Child Fam Psychol Rev, 4:37–62.
• Kesebir S, Özdoğan Kavzoğlu S, Üstündağ MF (2011) Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3:321-342.
• Kring AM, Johnson SL, Davison G, Neale J (2015) Anormal Psikolojisi (Çeviri Ed M Şahin). Ankara, Nobel.
• Lease CA, Ollendick TH (2000) Development and psychopathology. In Psychopathology in adulthood. (Eds M Hersen, AS Bellack):131-149. Needham Heights, MA, Allyn and Bacon.
• Masten AS (2006) Developmental psychopathology: Pathways to the future. Int J Behav Dev, 30:47-54
• Masten AS, Cicchetti D (2010) Developmental cascades. Dev Psychopathol, 22:491-495.
• Ollendick TH, Ingman K (2001) Socialphobia. In Handbook of Conceptualization and Treatment of Child Psychopathology, 2nd ed. (Eds H Orvaschel, J Faust, M Hersen):191-210. Oxford, UK, Oxford Press.
• Ollendick TH, Hirshfeld-Becker DR (2002) The developmental psychopathology of social anxiety disorder. Biol Psychiatry, 51:44-58.
• Özpoyraz N, Tamam L, Şentürk A (1998) Madde kullanım bozuklukları. Galenos Aylık Tıp Dergisi, 1:58-66.
• Öztürk O (2002) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Ankara, Nobel Tıp Kitabevleri.
• Santrock JW (2011) Yaşam Boyu Gelişim (Çeviri Ed G Yüksel). Ankara, Nobel.
• Sardoğan ME, Kaygusuz C (2006) Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı almış ve almamış olan bireylerin duygusal zeka düzeyleri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 1:85-102.
• Slutske WS (2005) Alcohol use disorders among US College students and their non–college-attending peers. Arch Gen Psychiatry, 62:321–327.
• Soysal AŞ, Ergenekon E, Aksoy E (1999) Yenidoğan döneminde hastanede uzun süreli tedavi görmenin bağlanma örüntüsü üzerindeki etkileri:bir olgu sunumu. Klinik Psikiyatri Dergisi, 2:266-270.
• Sroufe LA, Rutter M (1984) The domain of developmental psychopathology. Child Dev, 55:17-29.
• Steinhausen HC (2006) Developmental psychopathology in adolescence: findings from a Swiss study the NAPE Lecture 2005. Acta Psychiatr Scand, 113:6-12.
• Toth SL, Cicchetti D (1999) Developmental Psychopathology and Child Psychotherapy. In Issues in Clinical Child Psychology Handbook of Psychotherapies with Children and Families, (Eds SW Russ, TH Ollendick):15-44. Boston, Springer.
• Tüzün O, Sayar K (2006) Bağlanma kuramı ve psikopatoloji. Dusunen Adam, 19:24-39.
• Yalın A, Oral N, Gökler I (2007) Aile Terapisi. In Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları (Eds A Aysev Soykan, Y Işık Taner):917-933. İstanbul, Asimetrik Paralel.
• Yüksek US (2014) Okul öncesi dönem çocuklarda davranış problemlerinin anne-çocuk ve öğretmen-çocuk ilişkileri açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Hacettepe Üniversitesi.
• Yüncü Z, Kesebir S, Özbaran B, Çelık Y, Aydın C (2009) Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerin ebeveynlerinde psikopatoloji ve mizaç: Kontrollü bir çalışma. Turk Psikiyatri Derg, 20:5-13.