Factors Influencing Gender Equality

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 4, 753 - 766, 25.12.2024

Aslıhan Okan

https://doi.org/10.18863/pgy.1394700

Cited By: 1

Öz

While gender is the genetic, physiological, and biological characteristics of a person as a woman or a man, gender is the social identity roles with the personality features that are formed by the social and cultural evaluation of the differences between men and women. Gender is a term that relates to how society sees, perceives, thinks, and wants a person to behave as a man or a woman. Socialization is a process by which a person becomes a part of society and gains identity and gender stereotypes. Gender equality means that women and men have equal rights before the law, treated equally, and benefit from opportunities and services in society. This article draws attention to the existence of conditions that show that gender inequality is against women in the 21st century.

Anahtar Kelimeler

sex, gender, gender identity, Gender socialization, Gender equality, Cinderella complex

Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Etkileyen Faktörler

Öz

Cinsiyet, kişinin kadın ya da erkek olarak sergilemiş olduğu genetik, fizyolojik ve biyolojik özellikleri iken toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek arasındaki farkların, kültürel olarak değerlendirilmesiyle meydana gelen, toplumsal kimlik rolleri ve kişilik özellikleridir. Toplumsal cinsiyet, toplumun kişiyi kadın ve erkek olarak nasıl gördüğü, algıladığı, düşündüğü ve nasıl davranmasını istediği ile ilgili bir terimdir. Toplumsallaşma, kişinin toplumun bir parçası haline geldiği, kimlik ve cinsiyet kalıplarını edindiği bir süreçtir. Toplumsal cinsiyette eşitlik ise kanunlar önünde kadın ve erkeğin eşit haklarının olmasını, eşit davranılmasını, yanı sırada toplum içinde fırsatlardan ve hizmetlerden eşit düzeyde yararlanmalarını ifade etmektedir. Bu yazının amacı, 21. yüzyılda halen, toplumsal cinsiyetteki eşitsizliğin kadınların aleyhine olduğunu gösteren koşulların varlığına dikkat çekmektir.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet, Toplumsal cinsiyet, Cinsiyet rolleri, Cinsiyetin toplumsallaşması, Toplumsal cinsiyet eşitliği, Sindrella kompleksi

Kaynakça

• Aktepe E, Atay İM (2017) Çocuk evlilikleri ve psikososyal sonuçları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9:410-411.
• Almiş B, Koyuncu Kütük E, Gümüştaş F, Çelik M (2018) Risk factors for domestic violence in women and determinants of psychological deterioration in women subjected to domestic violence. Noro Psikiyatr Ars, 55:67-72.
• Alp H (2021) Examination of the students’ perception of “honor” towards women at a faculty of sports sciences (Isparta example). International Journal of Curriculum and Instruction, 13:1343-1354.
• Altıok Gürel P (2018) İş-yaşam dengesini sağlayan faktörlerin kadın akademisyenler için belirlenmesi: lojistik regresyon analizi. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 16:31-44.
• Altiparmak S, Kizrak SB, Karakayali Ay C, Aksoy Derya Y (2022) The relationship between sense of honor and tendency to violence in premarital couples: a comparative study in terms of gender. Medical Records, 4:372-379.
• Arat N (1986) Kadın Sorunu. İstanbul, Say Yayınları.
• Arun Ö (2015) Eşitsizliklerin kavşağında: Çağdaş Türkiye'de yaşlılık ve sağlık. In Hasta Toplum (Ed. D Alptekin):125-144. Ankara, Nobel Yayıncılık.
• Ayan S (2014) Cinsiyetçilik: Çelişik duygulu cinsiyetçilik. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 36:147-156.
• Ayhan E (2016) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi büro ve temizlik iş kolunda çalışan kadınlarda toplumsal cinsiyet algısının emzirmeye etkisinin değerlendirilmesiyle ilgili niteliksel bir çalışma (Uzmanlık tezi). Eskişehir, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Bakırcı K (2020) Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 190 sayılı sözleşmesi ve 206 sayılı tavsiye kararı ışığında iş yaşamında şiddet, taciz, misilleme ve ev içi şiddet. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 33:29-60.
• Balman M (2013). Dildeki cinsiyetçilik: Feminizm. Argasdi Dergisi, 30:5-6.
• Baştürk Akça E & Tönel E (2011) Erkek(lik) çalışmalarına teorik bir çerçeve: feminist çalışmalardan hegemonik erkekliğe. In Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil (içinde) (Ed. İ Erdoğan):. İstanbul, Kalkedon.
• Belek Erşen U (2018) Yeni bir dil yeni cinsiyet düzeni. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi , 21:1-41.
• Berber Ağtaş O (2020) Çalışma yaşamında şiddet ve tacizin sona erdirilmesi ve 190 sayılı ILO şiddet ve taciz sözleşmesi. In ILO 100. Yıl Kitabı (Eds A Çelik, D Beyazbulut, Z Kandaz):132-144. İstanbul, DİSKAR.
• Bhasin K (2003) Toplumsal Cinsiyet “Bize Yüklenen Roller” (Çev. K Ay). İstanbul, Dayanışma Vakfı Yayınları.
• Bora A (2018) Feminizm Kendi Arasında. İstanbul, Ayizi Kitap Yayıncılık.
• Bourdieu P (2015) Eril Tahakküm (Çev. B Yılmaz). İstanbul, Bağlam Yayınları.
• Cahill SE (1986) Childhood socialization as recruitment process: Some lessons from the study of gender development. In Sociological Studies of Child Developments (Eds P Adler, P Adler):163-186. Greenwich, JAI Press
• Calasanti T, Slevin KF, King N (2006) Ageism and feminism: from “Et Cetera” to center. NWSA J, 18:13-30.
• Calik KY, Demirbag CB, Bulut HK and Demirdag Ş (2017) Academician's attitudes towards honor. Procedia Soc Behav Sci, 237:274-280.
• Connell RW (1998) Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (Çev. C Soydemir). İstanbul, Ayrıntı.
• Cortez M, Gaudenzi P, Maskud I (2019) Gender: pathways and dialogues between feminist and biomedical studies from the 1950s to 1970s. Physisa, 29:2-21.
• Çetinkol Petek H (2019) Hemşirelerin toplumsal cinsiyet algısının evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddete ilişkin görüşlerine etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, İstanbul Okan Üniversitesi.
• Çubukçu H, Sivaslıgil P (2007) 7. sınıf İngilizce ders kitaplarında cinsiyet kavramı. Dil Dergisi, 137:7-17.
• Çukurcayır MA & Gökçe G (2002) Yerel siyaset ve katılma davranışı: konya’da katılım eğrileri. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2:126-146.
• Dalkılıç RA (2021) Kadına yönelik şiddetle mücadele: Kamu politikası süreç analizi. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi 2:61-82
• De Beauvoir S (1956) The Second Sex (Çev. HM Parshley). London, Jonathan Cape.
• De Beauvoir S (1970) Yaşlılık (Çev. O. Canberk, E. Canberk). Ankara, Milliyet Yayıncılık.
• De Beauvoir S (2014) Moskova'da Yanlış Anlama (Çev. A Bora). İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Dedeoğlu S (2000) Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye'de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim, 86:139-170.
• Demiral Ö (2013) Çalışma Hayatında Cinsiyet Eşitsizliği ve Sosyal Kurumların Etkisi. İstanbul, Türkiye Alim Kitapları.
• Demirdirek H, Şener Ü (2014) 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi. Ankara, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Deutscher P (2008) The Philosophy of Simone de Beauvoir: Ambiguity, Conversion, Resistance. Cambridge, Cambridge University Press.
• Donovan J (2016) Feminist Teori (Çev. B Aksu, M Ağduk Gevrek, F Sayılan). İstanbul, İletişim Yayınları.
• Dowling C (2006) Sindrella Kompleksi: Çağdaş Kadının Bağımsızlık Korkusu (Çev. S Budak). Ankara, Öteki Yayıncılık.
• Elson D (2003) Gender mainstreaming and gender budgeting. In Gender Equality and Europe’s Future European Commission, DG Education and Culture and Jean Monnet Project, Brussels , 4 March 2003.
• Erzeybek B (2015) Anne-babaların çocuklarını yetiştirirken benimsedikleri toplumsal cinsiyet rolleri tutumları (Yüksek lisans tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi
• Freud S (1981) Cinsiyet Teorisi Üzerine Üç Deneme (Çev. S Hilav). İstanbul, Varlık Yayınları.
• Galtung J (1969) Violence, peace and peace research. J Peace Res, 3:167-191.
• Galtung J (1990) Cultural violence. J Peace Res, 3:291-305.
• Giddens A, Sutton PW (2018) Sosyolojide Temel Kavramlar (Çev. Ali Esgin). Ankara, Phoenix Yayınevi.
• Green R (2010) Robert Stoller’s sex and gender: 40 years on. Arch Sex Behav, 39:1457-1465.
• Greenwich CT, Calasanti T (2005) Ageism, gravity and gender: Experiences of aging bodies. Generations, 29:8-12.
• Güldü O, Kart ME (2009) Toplumsal cinsiyet rolleri ve siyasal tutumlar: Sosyal psikolojik bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64:97-116.
• Gündoğdu YB (2016) Psikanalitik kişilik kuramlarına göre gelişim ve değişimin imkanı. Electronic Turkish Studies, 11:373-404.
• Gürsoy E, Arslan Özkan H (2014) Türkiye’de üniversite öğrencilerinin kadına ilişkin “namus” algısı. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5:149-159.
• Güzel E (2014) Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık ve medyanın rolü. Global Media Journal, 4(8):185-193.
• Helvacıoğlu F (1996) Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik, 1928-1995. İstanbul, Kaynak Yayınevi.
• Kandiyoti D (2015) Cariyeler Bacılar Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul, Metis Yayınları.
• Kantoğlu A (2017) Bir grup ergenin toplumsal cinsiyet algılarının sosyodemografik özelliklere göre değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Işık Üniversitesi.
• Karakaya H (2021) Toplumsal cinsiyet kavramı bağlamında panopticon. In Toplumsal Cinsiyete Dair (Ed. H Karakaya, VB Gökkaya):1-42. Ankara, Nobel Yayıncılık.
• Kavas Urul A (2016) 81 İl için Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi. Ankara, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Yayınları.
• Kılıç D, Öztürk S (2014) Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı önündeki engeller ve çözüm yolları: bir ampirik uygulama. Amme İdaresi Dergisi, 47:107-130.
• Krekula C (2007) The intersection of age and gender: Reworking gender theory and social gerontology. Curr Sociol, 55:155–171.
• Küçük A (2020) Toplumsal cinsiyet açısından siyasal kültür: Şanlıurfa örneği (Yüksek lisans tezi). Şanlıurfa, Harran Üniversitesi.
• Kürkçü DD (2013) Küreselleşme kavramı ve küreselleşmeye yönelik yaklaşımlar. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 3(2):1.
• Mahsereci N (2001) Varoluşçuluk ve Feminizmin Düşünürü: Simone de Beauvoir. Bilim ve Ütopya, 80:82-83.
• Marini MM (1990) Sex and gender: what do we know? Sociol Forum, 5:95-120.
• Maya İ (2013) A comparison of gender ınequality in Turkish education system with that of EU countries. TED Eğitim ve Bilim, 38(168):69-84.
• Meulenbent A (1987) Feminizm ve Sosyalizm (Çev. E Demirci). İstanbul, Yazın Yayıncılık.
• O’Neil ML, Çarkoğlu A (2020) Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması 2020. İstanbul, Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma Merkezi .
• Oakley A (1972) Sex, Gender and Society. London, Temple Smith.
• O'Neil JM (2008) Summarizing 25 years of research on men's gender role conflict using the Gender Role Conflict Scale: New research paradigms and clinical implications. Couns Psychol, 36:358–445.
• Özaydınlık K (2014) Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(33):93-112.
• Özcan A (2012) Toplumsal cinsiyet eğitiminin üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rol tutumlarına etkisi (Doktora tezi). Kayseri, Erciyes Üniversitesi.
• Özçatal EÖ (2011) Ataerkillik, toplumsal cinsiyet ve kadının çalışma yaşamına katılımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1:21-39.
• Pamuk D (2018) Yaş ve toplumsal cinsiyetin kesişimselliği: toplumsal cinsiyeti ve yaşı oluşturma. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 2:74-84.
• Pesen A, Kara İ, Kale M, Sultan Abbak B (2016) Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algısı ile çatışma ve şiddete ilişkin farkındalık düzeylerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6:325–340.
• Pilcher J, Whelehan I (2004) Key Concepts in Gender Studies. Thousand Oaks, CA, Sage.
• Polat S (2018) Bir eşitsizlik nosyonu olarak toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve akraba evliliğinde kadının konumu. Karadeniz Teknik Üniversitesi 2. Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkileri Kongresi Tam Metin Kitabı, 255-256, Trabzon.
• Sakallı Uğurlu N (2003) Cinsiyetçilik: kadınlara ve erkeklere ilişkin tutumlar ve çelişik duygulu cinsiyetçilik kuramı. Türk Psikoloji Yazıları, 6:1-20.
• Sancar S, Toksöz G, Yüksel-Kaptanoğlu İ, Memiş-Parmaksız E, Arslan H, Kabadayı A et al. (2021) Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini İzleme Raporu 2019-2020. Ankara, CEİD Yayınları
• Schmitt MT, Branscombe NR, Postmes T (2003) Women's emotional responses to the pervasiveness of gender discrimination. Eur J Soc Psychol, 3:297-312.
• Scott JW (2007) Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi (Çev. AT Kılıç ). İstanbul, Agora Kitaplığı.
• Songar A (1983) Psikolojik açıdan toplumda şiddet. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 48:443-450.
• Sontag S (2023) Susan Sontag On Women. London, Penguine.
• Stoller R (1968) Sex and Gender on the Development of Masculinity and Femininity. London, Hogarth Press.
• Şanlı B, Çelebioğlu A, Vefikuluçay Yılmaz D (2018) Kadınların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşlerinin sosyo-demografik özelliklerine göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 11(61):611–620.
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2008) Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı 2008–2013. Ankara, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Taş U, Yenilmez F (2007) Türkiye'de eğitimin kalkınma üzerindeki rolü ve eğitim yatırımlarının geri dönüş oranı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9:155-186.
• TDK (2023) Türk Dil Kurumu Genel Türkçe Sözlük. htpps:// tdk.gov.tr (Accessed 01. 08. 2023).
• Tekeli Ş (1988) Kadınlar İçin. İstanbul, Alan Yayıncılık.
• Tidd U (2004) Simone de Beauvoir. London, UK, Routledge.
• Toksöz G, Yüksel Kaptanoğlu İ, Memiş-Parmaksız E, Arslan H, Kabaday A, Akyıldırım O et al. (2021) Göstergeler Aracılığıyla Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Hak Temelli İzleme Kılavuzu. Ankara, CEİD Yayınları
• Torgrimson BN, Minson CT (2005) Sex and gender: what is the difference? J Appl Physiol, 99:785-787.
• TUIK (2022) Türkiye İstatistik Yıllığı 2022. Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu.
• Turan İ (1986) Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış. İstanbul, Der Yayınları
• Tümer A, Baybuğa MS, Birgili F (2017) Üniversite öğrencilerinin kadına ilişkin namus anlayışı. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, 11:26-43.
• Twigg J (2004) The body, gender and age: Feminist insights in social gerontology. J Aging Stud, 18:59-73.
• Uçtu AK, Karahan N (2016) Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin cinsiyet rolleri, toplumsal cinsiyet algısı ve şiddet eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5:2881-2904.
• UN Women (2019) Handbook Addressing Violence and Harassment Against Women in the World of Work. New York, NY, UN Women.
• UNDP (2019) United Nations Development Programme Annual Report 2019. New York, NY, United Nations.
• UNICEF (2017) Türkiye Yıllık Raporu. https://www.unicef.org/turkiye/ara%C5%9Ft%C4%B1rma-ve-raporlar. (Accessed 01. 08. 2023).
• Utma S (2019) Kadına yönelik cinsiyet ayrımcılığı ve cam tavan sendromu. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 11:44-58.
• Uygur G (2016) Kadına yönelik şiddeti önlemede toplumsal cinsiyet eşitliğinin önemi. Dini Araştırmalar, 19(49):209–227.
• Ünal F, Tarhan S, Çürükvelioğlu Köksal E (2017) Toplumsal cinsiyet algısını yordamada cinsiyet, sınıf, bölüm ve toplumsal cinsiyet oluşumunun rolü. Bartın University Journal of Faculty of Education, 6:227-236.
• Vatandaş C (2007) Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları, 35:29-56.
• West C, Zimmerman DH (1987) Doing gender. Gend Soc, 1:125-151.
• West C, Zimmerman DH (2009) Accounting for doing gender. Gend Soc, 23:112-22.
• Yapıcı A (2016) Cinsiyete göre farklılaşan dindarlıklar ve kadınlarda dinsel yaşamın farklı görüntüleri. Dini Araştırmalar Dergisi, 19(49):131-161.
• Yıldırım S (2018) Sindrella Kompleksi Çağdaş Kadında Bağımsızlık Korkusu. Anasay, 6:111-115.
• Yılmaz DV, Zeyneloğlu S, Kocaöz S, Kısa S, Taşkın L, Eroğlu K (2009) Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6:775-792.