Dinamik Psikoterapide Dualizm ve Diyalektik Yaklaşım: Teorik Temel ve Klinik Deneyim

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 2, 347 - 357

Osman Özdemir

https://doi.org/10.18863/pgy.1460372

Öz

Dualizm birbirine bağlı fakat yapıca farklı niteliklere sahip olan iki karşıt özelliğin iki bir arada bulunmasıdır. Diyalektik düşünce aynı bütün içerisinde bulunan karşıtlar arasındaki çelişkilere üstesinden gelinmesine odaklanan düşünme tarzıdır. Bir başka ifadeyle diyalektik ilk bakışta açık ve kesin olduğu düşünülen fenomenlerin dahi tek boyutlu görünümlerinin doğruluğundan şüphe duyarak, en az iki çelişik varsayım üzerinden akıl yürütmek ve sonraki analiz süreci ile ikilemi aşarak uzlaşı sağlamaktır. Dualizm, yani zıtlıkların bir arada bulunması durumu, sınır kişilik örgütlenmesine sahip hastaların karakteristik bir zihin özelliği olabilir. Dualist bakış açısı yine sınır kişilik örgütlenmesinin temelinde bulunan bölme ve ilişkili diğer savunma mekanizmalarını açıklayabilir. Bu hastalarda bölme savunma mekanizmasının etkisiyle birbirine tamamen zıt gibi görülen iki düşünce diyalektik yaklaşım ile bütünleştirilebilir. Zıtlıkların uyumuna odaklanan kendi içinde dinamik ve doğurgan olan diyalektik tarzın dinamik psikoterapiye uygun olduğu düşünülmektedir. Diyalektik yaklaşım dinamik psikoterapide birbirine çelişkiler içeren iki zıt önerme arasında kalan, dualiteyi anlamakta zorlanan adeta bölümlenmiş patolojik zihnin yeniden yapılanmasına yön verebilir. Diyalektik düşünce, hastanın geleneksel, alışagelmiş ve her zaman yaptığından farklı olarak yeni bakış açıları geliştirmesine ve böylece yeni sentezlere ulaşmasına yardımcı olabilir. Aynı şeyin hem iyi hem kötü yanlarının olabileceğine vurgu yapan diyalektik düşünme tarzı zaman içerisinde terapi odasından hayatın diğer alanlarına da yayılarak yaşanılan duygu düzensizlikleri azaltabilir. Diyalektik yaklaşım psikoterapide kullanılagelen bir yöntemdir.

Anahtar Kelimeler

dualizm, diyalektik yaklaşım, dinamik psikoterapi

Dualism and Dialectical Approach in Dynamic Psychotherapy: Theoretical Basis and Clinical Experience

Öz

Dualism is the coexistence of two opposing features that are interconnected but structurally different. Dialectical thinking is a way of thinking that focuses on overcoming the contradictions between opposites in the same whole. In other words, dialectics is to reason on at least two contradictory assumptions by doubting the accuracy of one-dimensional appearances of even the phenomena that are thought to be clear and precise at first glance, and to reach a consensus by overcoming the dilemma with the subsequent analysis process. Dualism, the coexistence of opposites, may be a characteristic mental feature of patients with borderline personality organization. The dualist perspective can also explain the splitting and other related defense mechanisms underlying the borderline personality organization. In these patients, two thoughts that seem to be completely opposite to each other can be integrated with a dialectical approach due to the effect of the splitting defense mechanism. The dialectical style, which focuses on the harmony of opposites and is dynamic and fertile in itself, is thought to be suitable for dynamic psychotherapy. The dialectical approach can guide the restructuring of the pathological mind, which is almost divided between two contradictory propositions in dynamic therapy, which has difficulty in understanding duality. Consider By employing dialectical thinking, patients can develop new perspectives, diverging from their traditional and customary approaches. This process allows them to arrive at new syntheses and achieve personal growth. Dialectical thinking style, which emphasizes that the same thing can have both good and bad sides, can spread from the therapy room to other areas of life over time and reduce the emotional irregularities experienced. Dialectical approach is a method used in psychotherapy.

Anahtar Kelimeler

Dualism, Dialectical approach, Dynamic psychotherapy

Kaynakça

• Anchin JC (2008) Pursuing a unifying paradigm for psychotherapy: Tasks, dialectical considerations, and biopsychosocial systems metatheory. J Psychother Integr, 18:310–349.
• Ay V (2003) Modern felsefede özne-nesne ayrımı ve öznellik kavramı (Yüksek lisans tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi.
• Bağ RL (2022) Türkçede paradoks. Disiplinler Arası Dil Araştırmaları, 4:80-92.
• Bayram Kuzgun T (2023) Diyalektik davranış terapisinin borderline kişilik bozukluğu üzerindeki etkililiğine ilişkin sistematik derleme çalışması, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 13:424-438.
• Bozoğlu T (2017) Hegel'in zeitgeist'ı ve otoriter popülist siyasal söylemi: Trump üzerine bir okuma. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 2:67-82.
• Budak AMÜ, Kocabaş EÖ (2019) Diyalektik davranış terapisi ve beceri eğitimi: kullanım alanları ve koruyucu ruh sağlığındaki önemi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11:192-204.
• Carere-Comes T (1999) Beyond psychotherapy: Dialectic therapy. J Psychother Integr, 4:365-396.
• Çelebi E (2017) Diyalektik davranış terapisi. In Psikoterapi Yöntemleri: Kuramlar ve Uygulama, 3. baskı (Eds E Köroğlu, H Türkçapar):291-322. Ankara, Hekimler Yayın Birliği.
• Çelik H, Ekşi H (2008) Söylem analizi, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27:99–117.
• Çiçekdağı C (2016) Aristoteles’te mantık kavramı ve temel akıl yürütme çeşitleri. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3:55-63.
• Dafermos M (2021) The metaphysics of psychology and a dialectical perspective. Theory Psychol, 31:355-374.
• Daş C (2012) Gestalt Terapi, 4. Baskı. Ankara, Hekimler Yayın Birliği.
• Demir A (2012) Hukuk tarihimizde tartışma metodları. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9:331-348.
• Denham-Vaughan S (2005) Will and Grace: An integrative dialectic central to gestalt psychotherapy. British Gestalt Journal, 14:5-14.
• Dereko A (2011) Merleau-Ponty’de kartezyen özne eleştirisi ve tensel özne (Doktora tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi.
• Doğan S (2014) Tanzimat dönemi Türk düşüncesinde hürriyet anlayışı (Yüksek lisans tezi). İstanbul, İstanbul Üniversitesi.
• Doğan Z, Yılmaz Bingöl T (2023) Ulusal tezlerde diyalektik davranış terapisi ile ilgili çalışmaların incelenmesi. Journal of Sustainable Educational Studies, Ö2:1-9.
• Erem F (1977) Diyalektik açıdan ceza yargılaması. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 34(1):1-7.
• Ermekbaeva N (2014) Çatlama adlı küçürek öyküsünde düalizm. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4:78-81.
• Faimberg H (2012) Jose´ Bleger’s dialectical thinking. Int J Psychoanal, 93:981–992.
• Fang T (2012) Yin Yang: A new perspective on culture. Manag Organ Rev, 8:25–50.
• Gariper C (2010) Şiirde duygu-düşünce diyalektiği ve Bahtiyar Vahapzade’nin şiiri. Erdem, 57:87-100.
• Herzovich YP, Govrin A (2021) Psychoanalysis and interdisciplinarity with non-analytic psychotherapeutic approaches through the lens of dialectics. Front Psychol, 12:697506.
• Herzovich YP, Govrin A (2023) Dialectic integration: The case of psychoanalysis and cognitive behavioral therapy. Br J Psychother, 39:341-359.
• Holzman L (2013) “Vygotskian-izing” psychotherapy. Mind Cult Act, 21:184–199.
• Karabela MK (2013) Cedel ile burhān arasında: İbn Ṭufeyl’in Ḥayy b. Yaḳẓān adlı eseri üzerinden klasik dönem sonrası İslam düşünce tarihini okumak. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 54:77-93.
• Karabey RA (2019) Çelişkilere dönüş: Łukasiewicz itirazı. Felsefe Arkivi, 51:139-151.
• Karaman MA (2019) Ergenlerde diyalektik davranışçı terapi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14:2100-2120.
• Kernberg O (2012) Sınır Durumlar ve Patolojik Narsisizm (Çeviri ed. M Atakay). İstanbul, Metis Yayınları.
• Kocamaz C (2018) Karl Jespers’ ta hermeneutik ve diyalektik (Yüksek lisans tezi). Antalya, Akdeniz Üniversitesi.
• Kousholt K, Thomsen R (2013) Dialectical approaches in recent Danish critical psychology. Annual Review of Critical Psychology, 10:359–389.
• Kuşluvan M (2021) İntihar davranışını önleme ve azaltmada diyalektik davranış terapisi: Güncel bir gözden geçirme. Kesit Akademi Dergisi, 7:467-484.
• Linehan MM, Wilks CR (2015) The Course and evolution of dialectical behavior therapy. Am J Psychother, 69:97–110.
• Mihalits DS, Valsiner J (2022) Dialectics of influence: How agency works. Human Arenas, 5:90-104.
• Minolli M, Tricoli ML (2004) Solving the problems of duality: the third and self-consciousness. Psychoanal Q, 73:137-166.
• Navon S (2015) The dual-dialectical conceptualization in psychotherapy. Am J Psychother, 69:53-63.
• Orhan M (2021) İnternet üzerinden çok satılan çocuk kitaplarının kritik analitik düşünce yönünden incelenmesi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 6:324-348.
• Orman E, Sözer Ö. Hegel felsefesinde sınır kavramının önemi (Doktora tezi). İstanbul, İstanbul Üniversitesi.
• Özdemir C (2019) Reşat Nuri Güntekin’in Yaprak Dökümü romanında muhafazakarlık ve modenizm çatışması. Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi, 3:226-232.
• Safran JD (2012) Doublethinking or dialectical thinking: A critical appreciation of Hoffman's “Doublethinking” critique. Psychoanal Dialogues, 22:710-720.
• Sandage SJ, Cook KV, Hill PC, Strawn BD, Reimer KS (2008) Hermeneutics and psychology: A review and dialectical model. Rev Gen Psychol, 12:344–364.
• Sargın A, Sargın M (2015) Bir gözden geçirme: Sınırda kişilik bozukluğu ve diyalektik davranışçı terapi. Turkiye Klinikleri Journal of Psychiatry-Special Topics, 8(4):38-46.
• Saygın, AU (2016) Anthony Giddens’ ın sosyolojisinde modernliğin boyutları. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1:69-80.
• Saygın M (2017) Fıkıh usulü-cedel ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Bingöl, Bingöl Üniversitesi.
• Short RH, Boone BJ, Hess GC (1997) Reintegrating Janus: Eclectics and dialectics in counselling and psychotherapy. Int J Adv Couns, 19:213–227.
• Şaman EB (2022) Olumlama ve olumsuzlama: İbn Sînâ'nın el-İbâre'sini Helenistik şarihlerle birlikte okumak. Nazariyat, 8:1-24.
• Şar V (2022) Dialectical dynamic therapy (DDT): Allowing progressive change through the subtle repair of master-identity. Eur J Trauma Dissociation, 7:100307.
• Şar V (2022) The dialectical dynamic therapy of trauma. J Trauma Dissociation, 23:339-355.
• Şenel A, Gençoğlu S (2003) Küreselleşen dünyada teknoloji eğitimi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 11:45-65.
• Tekin F, Karaaslan F (2023) Ali Şeriati’de diyalektik yöntem: İnsan, toplum ve tarih felsefesi. Bilimname, 49:423-452.
• Tekin S (2010) Modern dünyanın özgürlük yanılsaması (Yüksek lisans tezi). Kütahya, Dumlupınar Üniversitesi.
• Toprak F (2022) Feminizmin doğa bilimleri ile buluşması: Kuantum felsefesinden yeni materyalizm ve insan-sonrasına (post-human) eleştirel bir okuma (Doktora tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi.
• Tülüce HA (2021) Kavram ve imge özelinde Hegel’in estetik anlayışı. Din ve Bilim-Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 4:6-16.
• Turguter EA, Evren MK (2019) Sosyal teoride dualiteleri aşma çabası: Giddens, Bourdieu, Layder. Universal Journal of History and Culture, 1:33-45.
• Yeşilçayır C (2023) Hegel felsefesinde “birey” ve “devlet” diyalektiği. Sofist, 6:175-196.
• Yılmaz MG (2022) Geştalt terapi yaklaşımındaki nörobiyolojik çalışmalarla da desteklenen beden-duygu ilişkisinin psikoterapi alanına katkıları. Temas Geştalt Terapi Dergisi, 9:9-44.
• Zümbül S (2021) Transaksiyonel analiz terapisine kapsamlı bakış: Bir derleme çalışması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5:51-80