Likert Tipi Ölçeklerle Elde Edilen Verilerde Cevap Etiketi Sıralamasının Katılımcıların Cevaplarına Etkisi

Yıl 2023, , 735 - 744, 28.12.2023

Tamer Baran

https://doi.org/10.47097/piar.1329233

Öz

Likert tipi ölçekle oluşturulmuş anket formları pazarlama araştırmalarında en sık kullanılan veri toplama araçlarındandır. Ancak araştırmacıların bu aracı kullanırken anket tasarımına özen göstermeleri gerekir, çünkü tasarım elde edilen veriyi önemli ölçüde etkilemektedir. Bu bağlamda bu çalışmada Likert tipi ölçekler kullanılarak oluşturulmuş anketlerde cevap etiketi sıralamasının elde edilen cevaplarda farklılık oluşturup oluşturmadığının test edilmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda farklı sıralamayla oluşturulmuş 2 anket formu toplam 256 kişiye sunulmuştur. Elde edilen veriler neticesinde katılımcıların ifadelere verdikleri cevaplara ilişkin oranlar tespit edilmiş ve farklı sıralamayla oluşturulmuş anket formların arasındaki fark olup olmadığını ortaya koymak için bağımsız örneklemler t-testi gerçekleştirilmiştir. Bulgular, katılımcıların öncelik etkisinde kaldıklarını ve kendilerine sunulan ilk alternatifi işaretlemeye daha eğilimli olduklarını göstermiştir. Dahası istatistiki olarak anlamlı biçimde azalan sıralamalı anket formunun artan sıralamalı anket formuna göre daha yüksek ortalamaya sahip olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anket, Likert Tipi Ölçek, Cevap Etiketi, Öncelik Etkisi

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, 23-25 Haziran 2022 tarihleri arasında Kırşehir'de düzenlenen Ulusal Pazarlama Kongresi'nde sunulan bildirinin gözden geçirilmiş verisyonudur.

The Effect of Response Label Order on the Answers of Participants in the Data Obtained by Likert Type Scales

Öz

Survey forms which are created with Likert type scales, are one of the most frequently used data collection tools in marketing research. However, researchers need to be careful when using this tool, as survey design significantly impacts the obtained data. In this context, the present study aims to test whether the response order makes up a difference in the answers. In this direction, 2 survey forms created in different response order were presented to a total of 256 participants. As a result of the data obtained, the ratios of the responses given by the participants to the statements in the scale were determined and the independent samples t-test was performed to reveal whether there was a statistical difference between the surveys created in different response order. The findings showed that the participants were under the primacy effect and were more tend to tick the first alternative up presented. Moreover, it was found that the mean of the descending-order survey form has significantly higher than the ascending-order survey form's mean.

Anahtar Kelimeler

Survey, Likert Type Scale, Response Label, Primacy Effect

Kaynakça

• Baran, T. (2020a). Anket formuyla veri toplamada renk ve cevap alternatifi sayısının cevaplama süresi ve ifade cevaplama sayısına etkisi. Akademisyen Yayınevi. Bölüm 5, 97-116.
• Baran, T. (2020b). Marka adının tüketicilerin marka tercihine etkisi: Türkçe ve İngilizce adların karşılaştırılması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16(4), 1029-1042.
• Baran, T. (2021). Comparison of parametric and non-parametric methods to analyse the data gathered by a Likert-type scale. In Handbook of research on applied data science and artificial ,ntelligence in business and industry (pp. 414-430). IGI Global.
• Baran, T., Aydın, O., Akçay, A. ve Haşıloğlu, S.B. (2015). Pazarlama araştırmalarında anket yöntemi ile veri toplamadaki potansiyel problemlere ilişkin bir araştırma: birden çok ifade içeren ölçek maddeleri, Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 1(2), 19-36.
• Baran, T., Efendioğlu, İ. H., Özkan, B. ve Koç, F. (2023). Pazarlama araştırmalarında kullanılan Likert tipi ölçeklerdeki cevap alternatifi sayısının ölçek güvenilirliğine etkisi. İşletme, 4(2), 287-296.
• Barnette, J. (2000). Effects of stem and Likert response option reversals on survey internal consistency: If you feel the need, there is a better alternative to using those negatively worded stems. Educational and Psychological Measurement, 60(3), 361–370. https://doi.org/10.1177/00131640021970592
• Belson, W.A. (1966). The effects of reversing the presentation order of verbal rating scales. Journal of Advertising Research, 6, 30–37.
• Betts, L., & Hartley, J. (2012). The effects of changes in the order of verbal labels and numerical values on children’s scores on attitude and rating scales. British Educational Research Journal, 38(2), 319–331. https://doi.org/10.1080/01411926.2010.544712
• Bora Semiz, B. ve Altunışık R. (2016). Pazarlama araştırmalarında Likert tipi ölçeklerin özelliklerinin cevaplama tarzları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(14), 577-598.
• Bordé, C.J. (2005), Base units of the SI, fundamental constants and modern quantum physics, Philosophical Transactions of the Royal Society of London A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, 363(1834), 2177-2201.
• Brace, I. (2018). Questionnaire design: How to plan, structure and write survey material for effective market research. Kogan Page Publishers.
• Chan, J. (1991). Response-order effects in Likert-type scales. Educational and Psychological Measurement, 51(3), 531–540. https://doi.org/10.1177/0013164491513002
• Christian, L.M., Parsons, N.L., & Dillman, D.A. (2009). Designing scalar questions for Web surveys. Sociological Methods and Research, 37(3), 393–425. https://doi.org/10.1177/0049124108330004
• Chyung, S. Y., Barkin, J. R., & Shamsy, J. A. (2018b). Evidence‐based survey design: The use of negatively worded items in surveys. Performance Improvement, 57(3), 16-25. https://doi.org/10.1002/pfi.21749
• Chyung, S. Y., Kennedy, M., & Campbell, I. (2018a). Evidence‐based survey design: The use of ascending or descending order of Likert‐type response options. Performance Improvement, 57(9), 9-16. https://doi.org/10.1002/pfi.21800
• Chyung, S. Y., Roberts, K., Swanson, I., & Hankinson, A. (2017). Evidence‐based survey design: The use of a midpoint on the Likert scale. Performance Improvement, 56(10), 15-23. https://doi.org/10.1002/pfi.21727
• Dillman, D.A., & Christian, L.M. (2005). Survey mode as a source of instability in responses across surveys. Field Methods, 17(1), 30–52. https://doi.org/10.1177/1525822X04269550
• Dursun, İ. ve Alnıaçık, Ü. (2019). Likert ölçeklerinde etiketleme kararları: Kullanılan etiketler ölçüm sonuçlarını etkiler mi?. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 148-196. https://doi.org/10.14520/adyusbd.549447
• Edwards, P., Roberts, I., Clarke, M., DiGuiseppi, C., Pratap, S., Wentz, R., & Kwan, I. (2002). Increasing response rates to postal questionnaires: Systematic review. Bmj, 324(7347), 1183.
• Friedman, H.H., Herskovitz, P.J., & Pollack, S. (1993). The biasing effects of scale-checking styles on response to a Likert scale. Proceedings of the American Statistical Association annual conference: Survey research methods. 2, 792–795.
• Hartley, J., & Betts, L. (2010). Four layouts and a finding: The effects of changes in the order of the verbal labels and numerical values on Likert-type scales. International Journal of Social Research Methodology, 13(1), 17–27. https://doi.org/10.1080/13645570802648077
• Haşıloğlu, S. B., Baran, T. ve Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, (1), 19-28.
• Hofmans, J., Theuns, P., Baekelandt, S., Mairesse, O., Schillewaert, N., & Cools, W. (2007). Bias and changes in perceived intensity of verbal qualifiers effected by scale orientation. Survey Research Methods, 1(2), 97–108. https://doi.org/10.18148/srm/2007.v1i2.79
• Liu, M., & Keusch, F. (2017). Effects of scale direction on response style of ordinal rating scales. Journal of Official Statistics, 33(1), 137–154. https://doi.org/10.1515/jos-2017-0008
• Maeda, H. (2015). Response option configuration of online administered Likert scales. International Journal of Social Research Methodology, 18(1), 15–26. https://doi.org/10.1080/13645579.2014.885159
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing research an applied orientation (4th ed.) Pearson.
• Nicholls, M.E., Orr, C.A., Okubo, M., & Loftus, A. (2006). Satisfaction guaranteed: The effect of spatial biases on responses to Likert scales. Psychological Science, 17(12), 1027–1028. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2006.01822.x
• Redline, C. D., & Dillman, D. A. (2000). The ınfluence of alternative visual designs on respondent'sperformance with branching ınstructions in self-administered questionnaires. US Bureau of the Census.
• Salzberger, T., & Koller, M. (2019). The direction of the response scale matters–accounting for the unit of measurement. European Journal of Marketing, 53(5), 871-891.
• Shimp, T. A., & Sharma, S. (1987). Consumer ethnocentrism: Construction and validation of the CETSCALE. Journal of Marketing Research, 24(3), 280-289.
• Smyth, J. D., Israel, G. D., Newberry III, M. G., & Hull, R. G. (2019). Effects of stem and response order on response patterns in satisfaction ratings. Field Methods, 31(3), 260-276.
• Weng, L., & Cheng, C. (2000). Effects of response order on Likert-type scales. Educational and Psychological Measurement, 60(6), 908–924. https://doi.org/10.1177/00131640021970989
• Yan, T., & Keusch, F. (2015). The effects of the direction of rating scales on survey responses in a telephone survey. Public Opinion Quarterly, 79(1), 145-165.