Teknoloji Transfer Ofislerinde Olgunluk Düzeyi Analizi: OSTİMTech TTO Deneyiminin Kırgızistan’a Aktarılabilirliği

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 678 - 707, 29.12.2025

Bahattin Gökhan Topal , Azamat Maksüdünov

https://doi.org/10.47097/piar.1779019

Öz

Son yıllarda üniversitelerin girişimci modele dönüşümü, bilgi üretiminden ticarileştirmeye uzanan sürecin kurumsal araçlarını gündeme getirmiştir. Bu araçların başında Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) gelmektedir. Türkiye’de 2010’lu yıllardan itibaren kurumsallaşan TTO yapıları, araştırma çıktılarının fikri mülkiyet hakları ile korunması, üniversite-sanayi iş birliği mekanizmalarının geliştirilmesi ve yenilikçi fikirlerin ticarileştirilmesinde önemli bir rol üstlenmiştir. Bu çalışma, Türkiye’nin TTO deneyimini Kırgızistan’a aktarma potansiyelini incelemekte ve OSTİM Teknik Üniversitesi TTO’yu örnek olay olarak ele almaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemleri, SWOT analizi ve Secundo’nun Olgunluk Modeli kullanılmıştır. Bulgular, OSTİMTech TTO’nun “Yönetilen” olgunluk aşamasında güçlü bir performans sergilediğini, KTMÜ’nün ise “Farkındalık–Tanımlanmış” aşamasında bulunduğunu ortaya koymaktadır. İki üniversitenin BAP proje sayılarının karşılaştırmalı analizi, Türkiye’nin hızlı ivmelenme kapasitesine karşılık Kırgızistan’ın istikrarlı fakat sınırlı ölçekli bir üretim profili sergilediğini göstermiştir. Çalışma, Türkiye’nin kurumsal destek mekanizmalarının ve finansman modellerinin, Kırgızistan’ın yeni yasal düzenlemeleriyle bütünleşmesi halinde, bölgesel inovasyon ekosisteminin güçlenebileceğini ileri sürmektedir. Sonuç olarak, OSTİMTech TTO deneyimi, Kırgızistan üniversiteleri için uygulanabilir bir model sunmakta ve iki ülke arasında stratejik iş birliği yoluyla Orta Asya’da yenilikçi bir yükseköğretim vizyonu geliştirilmesine katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji Transfer Ofisi , Olgunluk Modeli , Üniversite-Sanayi İş Birliği , Girişimci Üniversite , İnovasyon Ekosistemi

Destekleyen Kurum

OSTİM Teknik Üniversitesi, Kırgız-Türk Manas Üniversitesi

Maturity Level Analysis in Technology Transfer Offices: Transferability of OSTİMTech TTO Experience to Kyrgyzstan

Öz

In recent years, the transformation of universities towards an entrepreneurial model has brought the institutional tools of the process, ranging from knowledge production to commercialization, to the forefront. Technology Transfer Offices (TTOs) stand at the center of these tools. In Türkiye, TTO structures, which have been institutionalized since the 2010s, have played an important role in protecting the intellectual property rights of research outputs, developing university-industry cooperation mechanisms, and commercializing innovative ideas. This study examines the potential for transferring Türkiye's TTO experience to Kyrgyzstan, taking the OSTIM Technical University TTO as a case study. Qualitative research methods, SWOT analysis, and Secundo's Maturity Model were used in the study. The findings reveal that OSTIMTech TTO performs strongly at the “Managed” maturity stage, while KTMU is at the “Awareness–Defined” stage. A comparative analysis of the number of BAP projects at the two universities shows that, in contrast to Türkiye's rapid acceleration capacity, Kyrgyzstan exhibits a stable but limited-scale production profile. The study suggests that Türkiye's institutional support mechanisms and financing models, when integrated with Kyrgyzstan's new legal regulations, could strengthen the regional innovation ecosystem. In conclusion, the OSTİMTech TTO experience offers an applicable model for Kyrgyz universities and could contribute to the development of the Central Asian innovation ecosystem through strategic cooperation between the two countries.

Anahtar Kelimeler

Technology Transfer Office , Maturity Model , University-Industry Collaboration , Entrepreneurial University , Innovation Ecosystem

Destekleyen Kurum

OSTİM Technical University, Kyrgyz-Turkish Manas University

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2013). Ekonomik katma değer (EVA) ve pazar katma değer (MVA) analizi: IMKB’de işlem gören seramik işletmelerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 339–356.
• Alibekova, G., Tleppayev, A., Medeni, T., & Ruzanov, R. (2019). Determinants of technology commercialization ecosystem for universities in Kazakhstan. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 6(4), 271–279. https://doi.org/10.13106/jafeb.2019.vol6.no4.271
• Audretsch, D. B., & Belitski, M. (2021). Three-ring entrepreneurial university: In search of a new business model. Studies in Higher Education, 46(5), 977–987. https://doi.org/10.1080/03075079.2021.1896804
• AUTM. (2025). US academic technology transfer in numbers: AUTM licensing survey 2024. Association of University Technology Managers.
• Aydın, O. (2025). OSTİM: Sizin fabrikanız. OSTİM OSB. https://www.ostim.org.tr/sizin-fabrikaniz-ostim
• Baglieri, D., Baldi, F., & Tucci, C. L. (2018). University technology transfer office business models: One size does not fit all. Technovation, 76–77, 51–63. https://doi.org/10.1016/j.technovation.2018.05.003
• Battaglia, D., Landoni, P., & Rizzitelli, F. (2017). Organizational structures for external growth of university technology transfer offices: An explorative analysis. Technological Forecasting and Social Change, 123, 45–56. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2017.06.017
• Bengoa, A., Maseda, A., Iturralde, T., & Aparicio, G. (2021). A bibliometric review of the technology transfer literature. The Journal of Technology Transfer, 46(5), 1514–1550. https://doi.org/10.1007/s10961-019-09774-5
• Carlsson, B., & Fridh, A.-C. (2002). Technology transfer in United States universities. Journal of Evolutionary Economics, 12(1), 199–232. https://doi.org/10.1007/s00191-002-0105-0
• Clarysse, B., Wright, M., & Van de Velde, E. (2010). Entrepreneurial origin, technological knowledge, and the growth of spin-off companies. Journal of Management Studies, 47(6), 1420–1442.
• Çakır, M. (2023). Türkiye’nin patent raporu 2023: Patent Effect. Patent Effect Yayınları.
• Çelebi, A. K., & Kahriman, H. (2011). Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye’de Ar-Ge faaliyetlerine yönelik vergi teşvikleri ve bunların karşılaştırmalı analizi. Maliye Dergisi, 161, 33–63.
• Krippendorff, K. (2018). Content analysis: An introduction to its methodology (4th ed.). SAGE Publications.
• Lasambouw, C. M., Sutjiredjeki, E., & Nuryati, N. (2021). The requirement of business model in commercialization research products of higher education institutions (HEIs). In ICAST-SS 2020 Proceedings (pp. 392–395). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/assehr.k.210424.075
• Macho-Stadler, I., Pérez-Castrillo, D., & Veugelers, R. (2007). Licensing of university inventions: The role of a technology transfer office. International Journal of Industrial Organization, 25(3), 483–510. https://doi.org/10.1016/j.ijindorg.2006.06.001
• Maden, S. I. (2023). Üniversitelerin endüstriye uzanan köprüleri: Bilgi aracılığı perspektifinden teknoloji transfer ofisleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(2), 1015–1024. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1269652
• Mandal, H. (2024). TÜBİTAK faaliyet raporu 2023. TÜBİTAK.
• Matsuo, T., Sirilli, G., & Gault, F. (2002). Proposed standard practice for surveys on research and experimental development. OECD.
• MJKR. (2023). Law of the Kyrgyz Republic “On Education” No. 135. https://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1216, Erişim tarihi: 09.05.2025
• MJKR. (2023). Law of the Kyrgyz Republic “On Science” No. 121. https://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112661, Erişim tarihi: 09.05.2025
• Moris, F. (2023). Higher education research and development: Fiscal year 2021. National Science Foundation.
• National Statistical Committee of the Kyrgyz Republic. (2024). Education and culture. https://www.stat.kg/en/statistics/obrazovanie/
• OECD. (2002). Frascati manual 2002: Proposed standard practice for surveys on research and experimental development. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264199040-en
• Oqyulov, O., & Tursunov, A. (2021). Creating appropriate legal environment for technology transfer by foreign investors in Uzbekistan. Solid State Technology, 63(6), 10497–10508.
• OSTİM OSB. (2024). OSTİM organize sanayi bölgesi. https://www.ostim.org.tr/content/files/490__0.pdf
• OSTİM Teknik Üniversitesi. (2023). KİDR2022 faaliyet raporu. https://www.ostimteknik.edu.tr/strateji-gelistirme-daire-baskanligi-8999/8041
• OSTİMTech. (2024). OSTİM Teknik Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi Yönergesi. https://www.ostimteknik.edu.tr/Content/Upload/Dosya/Mevzuat/OSTIMTech%20Teknoloji%20Transfer%20Ofisi%20Y%C3%B6nergesi%20-%20Copy%201.pdf
• OTTO. (2024). OSTİM Teknik Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi. https://otto.ostimteknik.edu.tr/otto/about#content
• Oğuz, A. A., & Eroğlu, N. Z. (2015). Araştırma ve geliştirme merkezlerine vergi mevzuatı kapsamında sağlanan teşvikler ve muhasebeleştirilmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(1), 111–136.
• Özdemir, F. (2014). Ar-Ge personelinin ücretine ilişkin istisnaların etkinliğinin değerlendirilmesi. Maliye Dergisi, 166, 159–173.
• Öztürk, Z., Top, M., & Pehlevan, O. (2015). Sağlık sektöründe yatırım projelerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1(2), 1–12.
• Schewior, E. (2024). German Patent and Trade Mark Office (DPMA) annual report 2024. DPMA.
• Secundo, G., De Beer, C., & Passiante, G. (2016). Measuring university technology transfer efficiency: A maturity level approach. Measuring Business Excellence, 20(3), 42–54. https://doi.org/10.1108/MBE-03-2016-0018
• Siegel, D. S., Waldman, D., & Link, A. (2003). Assessing the impact of organizational practices on the relative productivity of university technology transfer offices: An exploratory study. Research Policy, 32(1), 27–48. https://doi.org/10.1016/S0048-7333(01)00196-2
• Solovieva, Y. (2016). Innovative development and forming of the system for technologies transfer in SCO member countries. Economy of the Industry, 4(4), 384–391. https://doi.org/10.17073/2072-1633-2016-4-384-391
• Stark-Watzinger, B. (2024). Federal report on research and innovation 2024 (BuFI 2024). Federal Ministry of Education and Research (BMBF).
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2023). 2030 sanayi ve teknoloji stratejisi. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Erişim tarihi: 20.05.2025
• Terjesen, S. (2022). Reducing higher education bureaucracy and reclaiming the entrepreneurial university. In K. Wennberg & C. Sandström (Eds.), Questioning the entrepreneurial state (pp. 111–132). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-94273-1_7
• Topal, B., & Yülek, M. (2025). OSTİM Teknik Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi. https://tto.ostimteknik.edu.tr/hakkimizda
• Tosunoğlu, Ş. (2016). Tax incentives for R&D and innovation: Insights from OECD countries [Conference presentation]. Econ World 2016, Barcelona, Spain.
• Türk Patent ve Marka Kurumu. (2025). Patent başvuru istatistikleri 2023. https://www.turkpatent.gov.tr
• Uslu, B., Çalıkoğlu, A., Seggie, F. N., & Seggie, S. H. (2020). Evaluating the criteria of TÜBİTAK entrepreneurial and innovative university index in terms of the prominent operations of the entrepreneurial university. Yükseköğretim Dergisi, 10(1), 1–11. https://doi.org/10.2399/yod.19.011
• Wright, M., Clarysse, B., Lockett, A., & Knockaert, M. (2008). Mid-range universities’ linkages with industry: Knowledge types and the role of intermediaries. Research Policy, 37(8), 1205–1223. https://doi.org/10.1016/j.respol.2008.04.021
• Yin, R. K. (2016). Case study research and applications: Design and methods (6th ed.). SAGE Publications.
• Zhou, R., & Tang, P. (2020). The role of university knowledge transfer offices: Not just commercialize research outputs! Technovation, 90–91. https://doi.org/10.1016/j.technovation.2019.102100