Evaluation of Share / Participation Shares within the Frame of Article 73 of the Constitution

Yıl 2020, , 242 - 261, 28.12.2020

İbrahim Organ , Hamit Çetin

https://doi.org/10.47097/piar.822041

Öz

In our country, public expenditures also increased in parallel with the development of the population. Local governments want those who benefit from these services to participate in the expenses they incur while serving the public service. Therefore, a certain contribution is determined. When the decisions of the Constitutional Court are examined, it is seen that the contribution to expenditures is a similar financial obligation, therefore it is clear that they will be collected in accordance with the principle of "solvency" within the framework of Article 73 of the Constitution. It is important that the determined contribution fee is not contrary to the principles of social state and rule of law. In this context, the need for public expenditures financing source is increasing day by day. Participation shares in this study; the shares of participation in the expenditures left to the authority of the municipalities, the share of participation in the provision of health services and the shares of the guarantee fund were examined. The participation shares examined were evaluated in detail within the framework of Article 73 of the Constitution, and some suggestions were made in this context.

Anahtar Kelimeler

Participation Shares,, Tax Value,, Constitution

Pay/Katılma Paylarının Anayasa'nın 73. Maddesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Öz

Ülkemizde nüfusun gelişmesine paralel olarak kamu harcamaları da artış göstermiş bu bağlamda kamu harcamaları finansman kaynağına ihtiyaç da her geçen gün artış göstermektedir. Yerel yönetimler, kamu hizmetinde bulunurken katlanmış oldukları giderlere söz konusu hizmetlerden fayda elde edenlerin de katılmasını isterler. Dolayısıyla belirli bir katılım payı belirlenmektedir. Anayasa mahkemesi kararları irdelendiğinde, Harcamalara katılma payının benzeri mali yükümlülük olduğu görülmüş, dolayısıyla bunların Anayasa’nın 73. maddesi çerçevesinde “ödeme gücü” ilkesine uygun olarak tahsil edileceği açıktır. Belirlenen katılım payının sosyal devlet ve hukuk devleti ilkelerine aykırı olmaması önem arz etmektedir. Bu çalışmada katılma payları; belediyelerin yetkisine bırakılan harcamalara katılma payları, sağlık hizmeti sunumunda katılım payı ve garanti fonuna katılım payları incelenmiştir. İncelenen katılım paylarının Anayasa’nın 73. Maddesi çerçevesinde ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir, bu bağlamda bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Katılma Payları,, Vergi Değeri,, Anayasa

Kaynakça

• Acar, F. ve Aydın F. (2015). Tüm Yönleri ile Belediye Gelirleri-Vergiler, Harçlar, Ücretler, Katılım Payları. Ankara: Türkiye Belediyeler Birliği (TBB).
• Akdoğan, A. (2009). Kamu Maliyesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Altay, A. (2015). Kamu Maliyesi. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Arıkboğa, Ü. (2016). Türkiye’de Belediyelerin Gelir Yapısı: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), ss. 276-297.
• Arıkboğa, Ü. (2019). Çevre Politikasının Ekonomik Araçları ve Türkiye’de Belediye Uygulamaları. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41(1), ss. 23-50.
• Arslan, M. (2014). Kentsel Rantların Vergilendirilmesi. Ankara Barosu Dergisi, 3(3), ss. 115- 134, http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2014-3/3.pdf, (Erişim: 01.05.2020).
• Batırel, Ö. F. (2020). Türkiye’de Sağlık Hizmeti Sunumunda Katılım Payı Uygulamasının Anayasaya Uygunluğu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Hukuk Araştırmaları Dergisi, ss. 1013-1020, http://static.dergipark.org.tr/article-download/5a70/3b68/06f5/5d5af1c998147.pdf?, (Erişim: 01.05.2020).
• Budak, T. ve Benk S. (2011). Kamu Alacağı: Hukuki Bir Değerlendirme. Business and Economics Research Journal, 2(2), ss. 67-76.
• Eraslan, Y. ve Üstün Ü. S. (2018). İdare ve Vergi Mahkemeleri Arasında Çıkan Görev Uyuşmazlıkları ve Çözümünde Esas Alınan Ölçütler. Selçuk Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(2), ss. 149-179.
• Gerçek, A. (2010). Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku. Bursa: Ekin Yayınları.
• Güneş, G. (2008).Verginin Yasallığı İlkesi. İstanbul: Levha Yayınları.
• Herekman, A. (1989). Kamu Maliyesi (Genel Vergi Kuramı). Ankara: Sevinç Matbaası.
• İpek, S. ve Engin, R. (2016). Belediye Gelirleri İçinde Harcamalara Katılma Paylarının Yeri ve Önemi: Çanakkale Belediyesi Örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), ss. 467-481.
• Kurtuluş, B. (2006). Türkiye’de Belediyelerin Mali Yapısı ve Harcamaların Finansmanı. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları.
• Muter, N. B., Çelebi, A. K. ve Sakınç, S. (2008). Kamu Maliyesi. Manisa: Emek Matbaası.
• Öztürk, İ. (2016). Vergi Benzeri Mali Yükümlülükler. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Pehlivan, O. (2014). Kamu Maliyesi. Trabzon: Seçkin Yayıncılık.
• Şen, H. ve Sağbaş İ. (2015). Vergi Teorisi ve Politikası. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Şentürk, S. Hayri (2018), 1961 ve 1982 Anayasalarında Vergilemede Ödeme Gücü İlkesine Yönelik Düzenlemeler, Vergi Raporu, Sayı:229, ss. 9-20.
• Tortop, N., Aytaç, B., Yayman, H. ve Özer, M. A. (2014). Mahalli İdareler. Ankara: Nobel Yayınları.
• TOPRAK, Düriye (2017), Türkiye’nin Çevre Politikasında Yerel Yönetimlerin Rolü: Yerel Yönetim Bütçesinin İncelenmesi, Maliye Araştırmaları Dergisi, Cilt:3, Sayı: 2, ss. 173-193.
• Turhan, S. (1982). Vergi Teorisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Yazıcı, D. A. (2018). Büyükşehir Belediyelerinin Alternatif Gelir Potansiyelleri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, G. ve Biyan Ö. (2016). Vergi Hukukunda Bir Belirsizlik: “Benzeri Mali Yükümlülük” Kavramı ve Bu Kavram Açısından Bakanlar Kuruluna Verilen Yetkilerin Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(2), ss. 335-360.
• Yiğit, U. (2018). Harcamalara Katılma Paylarının Mali Güce Göre Ödeme İlkesi Kapsamında Analizi. Maliye Dergisi, 0(174), ss. 431-454.