Hazır Beton Sektöründe Sipariş Maliyeti Yöntemi ve Bir Uygulama

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 333 - 361, 28.12.2020

Aynur Akpınar Mustafa Atiker

Öz

Maliyet muhasebesi günümüz koşullarında sadece üretilen ürünün maliyetini tespit etmek amacıyla değil, bir işletme için mevcut durumun tespiti, geleceğe yönelik öngörüde bulunma ve planlama yapma fonksiyonlarını yerine getiren önemli bir yönetim faktörüdür. Yapılan çalışmada hazır beton sektöründe faaliyet gösteren bir işletmede maliyet muhasebesi prensiplerine uygun şekilde işleyen bir maliyet yönteminin uygulanabilirliği araştırılmıştır. Bu uygulama ile işletmenin üretim sürecinde ortaya çıkan gerçekçi maliyet verilerinin tespit edilmesi ve mevcut durumun analizinin yapılması amaçlanmıştır. İşletmenin gider yerleri belirlenmiş ve uygun maliyet sürücüleri kullanılarak dağıtımlar yapılmıştır. Sipariş maliyeti kartları ile toplam ve birim maliyetler tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan dağıtımlara ilişkin ilgili yevmiye kayıtları yapılmıştır. Çalışma neticesinde işletmede, sektörün taşıdığı özellikler nedeniyle sipariş maliyeti yönteminin kullanılması önerilmiştir. Böylece işletmenin mali tablolarında yer alan veriler arası tutarsızlıkların giderilebileceği öngörülmüştür. Ayrıca bu yöntem yoluyla elde edilecek şeffaf veriler ile yönetimin karar alma süreci, işletmeye verimlilik ve karlılık olarak katkı sağlayacak bir sürece dönüşebilecektir. Çalışma esnasında karşılaşılan kısıtlar uygulama yapılan işletme tarafından sınırlı veri paylaşımı yapılması ve alınan maliyet verilerinin gizli kalmasının istenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Sipariş Maliyeti Yöntemi,, Maliyet Sistemleri,, Hazır Beton

Job Order Costing Method in Ready-Mixed Concrete Sector And An Application

Öz

Cost accounting is not only for the purpose of determining the cost of the product manufactred in present conditions, but also is an important management factor for a business that fulfills the functions of determining the current situation, making future plans and predictions. In this study, it was investigated the applicability of a cost method functioning in accordance with the principles of cost accounting in a business operating in the ready-mixed concrete sector. It is aimed to determine the realistic cost data arising in the production process of the business and to perform an analysis of the current situation through this application. Expense centers of the business were determined and distributed by using the appropriate cost drivers. Total and unit costs were determined with job order cost sheets. Related journal entries were also made with respect to the distributions made. As a result of the study, it is suggested to use job order costing method due to the characteristics had by the sector. In this way, it was estimated that inconsistencies between data included in the financial statements of the business can be eliminated. Additionally, with the transparent data obtained through this method, the decision-making process of management can be able to change into a process that will contribute to the business in terms of productivity and profitability. Limitations of the study are limited data sharing by the application company and the request to keep the cost data received confidential.

Anahtar Kelimeler

Job-Order Costing Method, Cost Systems,, Ready-Mixed Concrete.

Kaynakça

• Akakın, T., Zengin, H., & Öztürk, A. (2011, Kasım-Aralık). Hazır Beton Sektörü ve Beton Kullanımındaki Gelişmeler. Hazır Beton, 18(108), 70-76.
• Akdoğan, N. (2004). Tek Düzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi ((6.Basım) b.). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Akdoğan, N. (2008). Tek Düzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi ((7. Basım) b.). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Akdoğan, N., Gündüz, H. E., & Sevim, A. (2014). Maliyet Muhasebesi. (A. Kartal, & H. E. Gündüz, Dü) Eskişehir: Anadolu Ünivesitesi.
• Akgün, A. İ. (2012). TMS-2 Stoklar Standardı Kapsamında Tam Maliyet ve Norma Maliyete Göre Düzenlenen Gelir Tabloları Karşılaştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 229-246.
• Akkaş, A., Avcı, H., & Başyiğit, C. (2010). Türkiye' de Hazırbeton Maliyetini Etkileyen Parametreler ve Böleglere Göre Maliyet Analizi. Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, 2(1), 1-8.
• Aktaş, R., & Turan, Z. (2019). şletmelerde Maliyet Sistemleri Kullanımlarının İncelenmesi: Manisa Organize Sanayi Bölgesi Örneği. İşletme Araştırmalar Dergisi, 11(1), 249-272.
• Altıntaş, N. (2010). Bir Konfeksiyon İşletmesinde Sipariş Maliyet Sistem Uygulaması. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 140-152.
• Bekçi, İ., & Özal, H. (2010). Stratejik Maliyet Yönteminin Sağlık Sektöründe Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 2(3), 78-97.
• Büyükmirza, K. (2019). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi (23.Baskı b.). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ceran, Y., & Alagöz, A. (2007). Lojistik Maliyet Yönetimi: Lojistik Maliyetler ve Lojistik Maliyetler Muhasebesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 153-175.
• Çetiner, E. (1991). Maliyet Muhasebesi Teori ve Uygulamaları. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Drobyazko, S. (2019). Formation of Hybrid Costing System Accounting Model At The Enterprise. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 23(6), 1-6.
• ERMCO. (2019). Ready-Mixed Concrete Industry Statistics. Belgium. http://ermco.eu/new/wp-content/uploads/2020/08/ERMCO-Statistics-30.08.2019-R4-1.pdf adresinden alındı.
• ERMCO. (2020, 11 29). Tarihçe: http://ermco.eu/new/history/ adresinden alındı.
• ERMCO. (2020, 11 29). Üyeler: http://ermco.eu/new/members/ adresinden alındı.
• Gerekan, B. (2015). Çağdaş Maliyetleme Yöntemlerinden Biri Olan Faaliyet Tabanlı Maliyet Yöntemi: Hazır Beton Sektöründe Bir Uygulama (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aydın: Adanan Manderes Üniversitesi, Sosya Bilimler Fakültesi.
• Gültekin, Ö. (2020, Şubat). Hazır Beton Üretim Santrallerinin Üretim Sürecindeki İş Güvenliği Önlemlerinin İncelenmesi ve Sistematik Bir Model Oluşturulması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kırklareli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli.
• Güngörmüş, A. H., & Boyar, E. (2009). TMS-2 Stoklar Standardında Öngörülen Normal Maliyet Yönteminin, Sipariş Maliyetine Uygulanması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(23), 1-5.
• Hacırsütemoğlu, R. (1997). Maliyet Muhasebesi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Karakaya, M. (2004). Maliyet Muhasebesi. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Karakule, F. (2003). Türkiye Beton Birliği ve Hazır Beton Sektörü. TMH-Türkiye Mühendislik Haberleri, 3(426), 99-101. http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/251.pdf adresinden alındı.
• KGK. (2019, 01 15). Kamu Gözetimi Kurumu Türkiye Muhasebe Standartları. TMS 16 Maddi Duran Varlıklar. https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%2016.pdf adresinden alındı.
• Kocabaş, E., & Fuçin, E. (2020). Türkiye İMSAD Yapı Sektörü Raporu 2019. İstanbul: Murat Ofset Matbaacılık. http://www.imsad.org/Uploads/Files/Turkiye_IMSAD_Yapi_Sektoru_Raporu_2019.pdf adresinden alındı.
• Kutlu, H., & Ağ, A. R. (2016). Üretin İşletmeleri Açısından Safha Maliyet Sisteminin İncelenmesi: Aşkale Çimento Fabrikasında Bir Uygulama. Iğdır Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 31-50.
• Özpeynirci, R., & Şirin, H. B. (2018). Endüstriyel Makine İmalatı Yapan İşletmelerde Maliyet Sisteminin Oluşturulması ve Bir Uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 20(35), 59-71.
• Radu, M. (2019). The Efficiency Of Calculating The Costs Through Order Method in The Furniture Industry – Case Study. Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 21(1), 20-31.
• Taşkın, İ. (2013). Üretim İşletmelerinde Maliyet Muhasebesi Sistem Tasarımı: Sinop Tuğla Fabrikaları Araştırması. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul.
• THBB. (2019). Türkiye Hazır Beton Sektörü İstatistikleri. İstanbul: Türkiye Hazır Beton Birliği.
• http://www.thbb.org/media/422739/thbb-istatistikler-2019.pdf adresinden alındı.
• Yereli, A. N., Kayalı, N., & Demirlioğlu, L. (2015). Karma Maliyet Yöntemi ve Bir Tekstil İşletmesinde Uygulama. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 437-464.