KOBİ’lerin Yatırım Teşviklerinden ve Denetiminden Beklentilerinin Araştırılması: Bir Alan Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 451 - 471, 30.06.2023

Nazan Güngör Karyağdı , Seval Elden Ürgüp

https://doi.org/10.47097/piar.1259491

Öz

Bu çalışma, KOBİ’lerin yatırım teşviklerinden yararlanma durumlarını, yatırım teşviklerinden ve yatırım teşviklerinin denetimine ilişkin beklentilerinin tespit edilmesi amacı taşımaktadır. Bu kapsamda Sivas ilinde yer alan KOBİ’lere yönelik bir anket çalışması uygulanmıştır. Anket sonucunda elde edilen veriler, SPSS 22.0 programında analiz edilerek yorumlanmaya çalışılmıştır. Verilerin analizi için frekans analizi, açıklayıcı faktör analizi ve regresyon analizi gibi istatistiki analizlerden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda, çalışmaya katılım sağlayan tüm KOBİ’lerin yatırım teşviklerinden yararlandığı, çoğunluğunun yatırım teşviklerini faydalı bulduğu ve yatırım teşvikleri konusunda daha çok sanayi ve ticaret odalarından bilgi aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcı firma çalışanlarının yatırım teşviklerinden beklentileri ve yatırım teşviklerinin denetimine ilişkin ölçekler arasında ise anlamlı bir ilişkinin olmaması araştırmada elde edilen bir diğer sonuçtur.

Anahtar Kelimeler

KOBİ, Yatırım Teşvikleri, Denetim, Denetimden Beklentiler

Investigation of SMEs' Expectations from Investment Incentives and Audit: A Field Study

Öz

This study aims to determine the status of SMEs benefiting from investment incentives, their expectations regarding investment incentives and their supervision of investment incentives. In this context, a questionnaire study was applied to SMEs in Sivas province. The data obtained as a result of the survey were analysed and interpreted in the SPSS 22.0 program. Statistical analyses such as frequency analysis, explanatory factor analysis and regression analysis were used to analyse the data. As a result of the study, it was concluded that all SMEs participating in the study benefited from investment incentives, the majority of them found investment incentives useful and they received information from chambers of industry and commerce about investment incentives. Another result of the research is that there is no significant relationship between the expectations of the employees of the participating companies from investment incentives and the scales related to the control of investment incentives.

Anahtar Kelimeler

SME, Investment Incentives, Audit, Expectations from Audit

Kaynakça

• Akbaba, A., Batıbeyi, A. ve Karabulut, Y. (2022). Kobigel (kobi gelişim destek programı) desteklerinin amaca ulaşma derecesi: Erzurum ili örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi , Cilt:14 ,Sayı:(2), 1338-1407.
• Altay, A. ve Karabulut, Ş. (2017). Türkiye’de mali teşvik sistemi ve yatırımlara sağlanan mali teşviklerin değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , Cilt:4 ,Sayı:(4), 189-202.
• Aytemiz, L. ve Helhel, Y. (2007). Kobi'lerin teşvik tedbirlerinden yararlanma eğilimi:ısparta örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , Cit:12 ,Sayı:(1), 163-179.
• Bayraktaroğlu, H., Karaman, D. ve Kalkan, A. (2015). Kobi'lere sağlanan teşviklerin firmaların ihracat performansına katkısı:Antalya organize sanayi bölgesinde bir uygulama. Akdeniz İİBF Dergisi , Cilt:15,Sayı: (31), 89-108.
• Bozkurt, P. (2016). Denetim kavramı ve denetim anlayışındaki gelişmeler. Denetişim Dergisi,Sayı: (12), 56-62.
• Candan, T.G. ve Yurdadoğ, V. (2017). Türkiye'de maliye politikası olarak teşvik politikaları. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstiüsü Dergisi ,Sayı:(27), 150-177.
• Civan, M. ve Tekinkuş, M. (2002). Küçük Ve Orta Boy İşletmelerin Avrupa Birliğini Uyum Süreci: Gaziantep Örneği'', (s. 2), Erc/ODTÜ Uluslararası Ekonomi Kogresi.VI.Bildiri Kitabı,Ankara.
• Çelik, C. ve Karadal, H. (2007). Kobi’lerin sorunları ve çözüm stratejilerinin algılanan persformans üzerine etkileri: Aksaray ve Mersin örneği. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , Cit:16,Sayı: (2), 119-138.
• Dağ, M. ve Çelik, M. (2019). Türkiye'de yatırım teşvik sisteminin gelişimine yönelik dönemsel bir değerlendirme. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi , Cilt:5 ,Sayı:(2), 35-46.
• Dağ, M. ve Çelik, M. (2018). Yatırım teşvikleri nedir? Kavram ve kapsamı üzerine bir değerlendirme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ,Cilt: 7,Sayı:(2), 863-875.
• Demir, C. (2019). Yatırım teşviklerinin denetimi. ,Social Sciences Studies Journal , Cilt:5,Sayı: (39), 3813-3823.
• Doğan, E. (2018). Bölgesel nitelikli yatırım teşviklerine yönelik temel mantık ve mekansal otokorelasyon yöntemi ile bir değerlendirme. Maliye Araştırmaları Dergisi , Cilt:4,Sayı: (3), 141-160.
• Duran, M. (2003). Teşvik politikaları ve doğrudan sermaye yatırımları. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı. Araştırma ve İnceleme Dizisi; 25. Ankara
• Dursun, A. ve Yolci,M. (2020). Yatırım teşviklerinin Tra2 bölgesindeki̇ işletmelerin yeni̇ yatırım planlarına ve mevcut yatırımları geliştirilmesine etkisi̇. Sosyal Bilimler Dergisi,7(44), 328-348.
• Efe, A.(2017). Türkiye’de devlet teşvik ve mali destekleri ile ekosistem ilişkisi. Maliye Araştırmaları Dergisi , Cilt:3 ,Sayı:(3), 234-255.
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-I Temel Kavramlar ve İşlemler (2.Baskı) Ankara: Pegem Akademi.
• Eymir, R. ve Hazman, T. (2017). Kobi’lere sağlanan teşvikler ve kobi’lerin vergi algısı ilişkisi: Afyonkarahisar örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi ,Cilt: 7 ,Sayı:(2), 225-246.
• Ginevicius, R. ve Simelyte, A. (2011). Government incentives directed towards foreign direct investment: A case of Central and Eastern Europe. Journal of Business Economics and Management , Cilt:12 ,Sayı:(3),.435-450.
• Güler, E. ve , Yılmaz, B. (2009). Ekonomik kriz, kobi'lere yansıması ve bir çıkış yolu olarak Barter. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi , Cilt:9 ,Sayı:(18),87-107.
• Gülmez, M. ve Yalman, N.İ. (2010). Yatırım teşviklerinin bölgesel kalkınmaya etkileri: Sivas ili örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , Cilt:24 ,Sayı:(2), 235-257.
• Haller, H. (1972.,'' Finanzpolitik Grundlagen Und Hauptprobleme'', Tübingen : Mohr, Zürih : Schulthess, 5.Baskı
• İlhan, B. (2010). Avrupa Birliği rekabet politikasında devlet yardımları ve Türkiye'nin uyumu. Sayıştay Dergisi ,Sayı: (76), 101-132.
• Kalaycı, Ş. (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (9.Basım). Ankara: Tarcan Maatbacılık.
• Kebeli, A. (2020). Kamu iç denetiminde denetimin yeri. Denetişim Dergisi , Sayı:(20), 5-34.
• Özdaş, Y. (2009).Türkiye'de Uygulanan Yatırım Teşvikleri Ve Diyabakır Bölgesinde Bir Araştırma (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üiversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana
• Sanal, R.(2022). Türkiye'de Yönetsel Denetim ve Devlet Denetleme Kurulu,TODAİE Yayınları ., Ankara.
• Sarıkaya, M. (2012). Mobilya endüstrisinde kobi’lere verilen devlet desteklerinin firmalar üzerindeki etkileri (Ankara örneği). Politeknik Dergisi ,Cilt: 15 ,Sayı:(4), 177-183.
• Serdengeçti, T. (2000). Türkiye’de Yatırım Teşvik Uygulamaları, Hazine Müsteşarlığı'', Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Takım, A. ve Ersungur, M. (2018).Türkiye'deteşvik sistemininyapısı ve etkinliği üzerine bir politika önerisi: Tek bir uygulayıcı kuruluş sorunları çözer mi?. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi ,Clt: 32,Sayı:(18), 725-744.
• Tursun, M. ve Cihangir, M. ( 2017).Kobi'lerin devlet teşvik destekeri ve yararlanma düzyleri ve yararlanmama nedenleri ,Iıı.Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyomu. Kahramanmaraş.
• Türkan, Y. ve Değirmenci, Ö. (2017).Kosgep desteklerinin,destekleri kullanan işletmeler açısından değerlendirilmesi ve Bingöl ili uygulaması. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ,Cilt: 7, 159-175.
• Ünsaldı, M. (2006). Devlet teşvikleri ve bölgesel gelişmişlik farklılıkları üzerine etkileri. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi , Cilt:4 ,Sayı:(2), 122-125.
• Yavan, N. (2012). Türkiye’de yatırım teşviklerinin bölgesel belirleyicileri: Mekânsal ve istatistiksel bir analiz .Coğrafi Bilimler Dergisi , Cilt:10 ,Sayı:(1), 9-38.
• ResmiGazete (2005). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/11/20051118-5.htm (Erişim Tarihi: 26.11.2022)
• Yıldız, D., ve Uzunsakal, E. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir araştırma. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.