Bor Mineralinin Tekstil Sanayiinde Kullanımı ve Türkiye Ekonomisine Katkısı

Yıl 2021, , 53 - 69, 28.12.2021

Şöhret Aktepe , İsa Dal

https://doi.org/10.34232/pjess.970104

Öz

Ülkemiz dünya bor rezervlerinin yaklaşık olarak %73 ‘üne sahip olmasına karşın, Türkiye bor ihracatını ucuz fiyata satılan ham bor olarak gerçekleştirmekte ve bor pazarından elde etmesi gereken kârı yarı yarıya düşürmektedir. Türkiye’nin bor pazarındaki kâr payını yükseltmek için, katma değeri çok daha yüksek olan işlenmiş bor ürünlerine yönelmek, üretim kapasitelerini, kullanım alanları ve ürün çeşitliliğini artırmak gerekmektedir. Ancak, ülkemizde halen belli başlı sanayi kolları dışında sınırlı alanlarda kullanılan bor cevheri, ülkemiz ihracatında çok önemli bir paya sahip tekstil sanayi alanındaki çalışmalar çok kısıtlıdır. Bor piyasasının tekstil sanayi gibi potansiyel sektörlerde kullanımını teşvik etmek, Üniversite-sanayi iş birliğine girerek AR-GE faaliyetleri ile yeni teknoloji ve üretim arayışlarına girmek gerekmektedir. Buradan hareketle bu çalışmada, dünyanın 3/2 si gibi bir oranda bor rezervlerine sahip olan ülkemizde bir nevi milli hazinemiz sayılan bor madeninin özellikleri, kullanım alanları ve dünya bor pazarındaki yeri incelenmiş; laboratuvar ortamında yapılan örnek bir araştırma ve uygulama ile bor katkılı Nanokompozit malzeme %100 pamuklu kumaşa uygulanmış ve elde edilen veriler paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bor, Tekstil, Moda, AR-GE (Araştırma- Geliştirme), Üretim, Tasarım, Sanayi

The Use of Boron Mineral in the Textile Industry and Its Contribution to the Turkish Economy

Öz

Although our country has approximately 73% of the world's reserves, Turkey exports its boron as a raw mineral, which is sold at cheap prices and reduces the required profit from the boron market by half. In order to increase the profit share of Turkey in the boron market, it is necessary to turn to processed boron products with much higher added value, to increase their production capacity, to increase their usage areas and product diversity. With a significant share in the export of our country, the usage of boron in the textile industry is very limited. Boron is used in limited areas other than certain industrial branches in our country. It is necessary to encourage the use of the boron in potential sectors such as the textile industry, to involve university-industry cooperation, and to seek new technology and production through R&D activities. In this article, the properties, usage areas, and place of boron in the world boron market were examined, where our country has 3/2 boron reserves in the world and it is considered to be a kind of national treasure. In this research, applications of boron-doped nanocomposite material were conducted in a laboratory environment onto a 100% cotton fabric.

Anahtar Kelimeler

Boron, Textile, Fashion, R&D (Research and Development), Production, Design, Industry.

Kaynakça

• Aftalion, F. (1991). A History of the International Chemical Industry. Philadelphia: University of Pennsylvania Pres.
• Barger, H. & Schurr S. H. (1944). The Mining Industries, 1899-1939: A Study of Output, Employment, and Productivity. , New York: National Bureau of Economic Research.
• Bayar D. (2001). Sulu Çözeltilerden Absorpsiyonla Bor Giderimi ve Deney Tasarımı. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bilgiç, M. & Dayık, M. (2013). Borun özellikleri ve tekstil endüstrisinde kullanımı. Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(2) 27-37.
• Boren (a), http://www.boren.gov.tr/tr/projeler/proje-ciktilari/proje-istatistikleri, (10.04.2018).
• Buluttekin, M.B. (20-22 Şubat 2008). “Bor maden ekonomisi: Türkye'nin dünya bor piyasasındaki yeri”, 2. Ulusal İktisat Kongresi, İzmir.
• Choi, S. R., Bansal N. P. & Garg, A. (2007). Mechanical and microstructural characterization of boron nitride nanotubes-reinforced sofc seal glass composite. Materials Science and Engineering, Volume 460–461, 509–515.
• Dırak, S. (2011). Eti Maden Müdürlüğü Kırka Bor İşletmesi Bor Endüstri Atıklarında Eser Elementlerin Tayini ve Lityumun Kazanılması, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ersoy, Y. & Helvacı, C. (2007). Stratigraphy and geochemical features of the early miocene bimodal (ultrapotassic and calc-alkaline) volcanic activity within the netrending Selendi Basin, Western Anatolia, Turkey, Turkish Journal of Earth Sciences, 16 (2), 117-139.
• Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, (2016). Strateji Geliştirme Başkanlığı Bor Sektör Raporu, 5-15.
• Helvacı, C. (2015). Bor yataklarının genel değerlendirilmesi ve gelecek öngörüsü günümüz teknolojilerinde bor ürünleri. Madencilik ve Yer Bilimleri Dergisi, 47.
• Hildebrand, G. H. (1982). Borax Pioneer: Francis Marion Smith. San Diego-California: Howell-North Books.
• Karagölge, Z., Ceyhun, İ. & Alkan, M. (2002). Yüzyılın petrolü bor. Standart, Eylül 2002, 45- 51.
• Kılınç, E., Mordoğan, H. & Tanrıverdi, M. (2001). Bor Minerallerinin Önemi, Potansiyeli, Üretimi ve Ekonomisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hammaddeler Sempozyumu.
• Telli, Ö.F.G. (2008). Bor Uç Ürünleri ve Üretim Yöntemleri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• TESAM. http://tesam.org.tr/bor-raporu/. (02.03.2018).
• TMMOB, 2016,Bor Raporu, Ankara: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, 62.
• Yenmez, N. (2009), Stratejik Bir maden olarak bor minerallerin Türkiye için önemi, Coğrafya Dergisi, 19, 59-94.