Yerel Yönetimlerin Rolünde Yükselen Trend: Dirençli Kentler

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 18, 30.06.2024

İbrahim Halil Atakişi

https://doi.org/10.34232/pjess.1398931

Öz

Bu çalışmada öncelikle dirençlilik kavramı ve kentsel dirençliliğin kapsamı denilince ne anlaşılması gerekiyor ve afet riskini azaltmak, bununla beraber iklim değişikliğine uyum faaliyetleri kapsamında neler yapılması gerektiği açıklanmış ve bu kapsamda yerel yönetimlere ve özelinde merkezi yönetimin katkısı ne derecede olmalı konuları tartışılmaya açılmıştır. Birleşmiş Milletler ve benzer kurumların dirençli kentler kavramına olan katkıları çalışmanın bir başka konusunu oluşturmuştur. Ülkemizin de içinde yer aldığı ciddi afet riskleriyle karşı karşıya olma durumu dirençlilik kapsamında ele alınmıştır. Afet Riskini Azaltma (ARA) ve İklim Değişikliğine Uyum (İDU) faaliyetleri birlikte değerlendirilmiş ve dirençlilik olgusunun geliştirilmesi, bununla beraber yerel yönetimlerin tehlikelere karşı hazır olmaları gerektiği vurgulanmıştır. Son olarak ülkemizde özellikle afet sırasında önemli ölçüde hissedilen koordinasyon eksikliğinin giderilmesi için çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Dirençlilik, Yerel Yönetimler, Afet Riski, İklim Değişikliği, Hızlı Kentleşme

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Kaynakça

• Ak, T. (2024). Kentlerde Suç ve Akıllı Kentler Yaklaşımı Ekseninde Türkiye’de Kentleşme ve Kent Güvenliği. Kent Akademisi, 17(3), 1005-1029. https://doi.org/10.35674/kent.1433975
• Akkaya, A. (2023). Sürdürülebilir Kentleşme Modellerinin Üretilmesinde Dirençli Kent İnşaası. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Aksöz, F., Çelik, A. (2023). Küresel İklim Değişikliğine Karşı Dirençli Kent Yönetişimi. Uluslararası Sosyal Siyasal ve Mali Araştırmalar Dergisi, 3(2), 75-85.
• Altıparmak, C., (2021). Dirençli Kentleri Nasıl Kuracağız?, Açık Görüş. https://www.star.com.tr/acik-gorus/direncli-kentleri-nasil-kuracagiz-haber-1644724/ (Erişim Tarihi: 9 5.2023)
• Altun, A. Ö., (2023). Dirençli Toplum Yaklaşımında “Bilinç” Olgusu ve Kent Planlama ile İlişkisi. Resilience, 93-110.
• Arıkboğa, E., (2013). Geçmişten Geleceğe Büyükşehir Belediye Modeli. Yerel Politikalar Dergisi, 48-95.
• Arıkboğa, E. (2018). Yerinden Yönetim ve Merkezileşmiş Büyükşehir Sisteminde Yetkilerin Dağıtılması. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 1-34.
• Arslan, M. (2024). Belediye Birliklerinin Akıllı Şehircilik Faaliyetleri: Türkiye, Almanya ve Hollanda Örneklerinin İncelenmesi. Tesam Akademi Dergisi, 11(1), 169-211. http://dx.doi.org/10.30626/tesamakademi.1198910
• Aydoğan, T. G., Dilek, E. F. (2024). Çocuk Dostu Kentsel Planlama ve Tasarım Ölçütleri. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 7(1), 188-211. https://doi.org/10.53353/atrss.1367400
• Bozali, N., Sivrikaya, F., Çakır, G. (2024). Orman Ekosisteminin Su Üretim Değerinin Galyan Su Üretim Havzasında Değerlendirilmesi (Atasu Barajı). Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 26(1), 64-71. https://doi.org/10.24011/barofd.1382944
• Brenner, N., Keil, R. (2013). Küresel Kentlerden Kentselliğin Küreselleşmesine. Birikim, (M. Üçoğlu, Çev.), https://birikimdergisi.com/guncel/590/kuresel-kentlerden-kentselligin-kuresellesmesine (Erişim Tarihi: 30.11.2023).
• Bülay, S., (2023). Şehirlerimizi Nasıl Yeniden Yapılandıracağız?. ekoloıQ.
• Bülbül, M. Ş., (2020). Bilim Lideri ve Bilim Eğitimcisi olarak Richard Feynman. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama , Understanding of Pioneers in Education with Leadership Approaches, Özel Sayı 2, 65-74.
• Coaffee, J. (2013). Rescaling and Responsibilising The Politics of Urban Resilience: From National Security to Local Place Making. Politics, 33.
• Çelebi Zengin, E., Alkan, A. D. (2024). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Dijitalleşmesine İlişkin Güncel Bir Değerlendirme. İdealkent, 16(43), 326-359. https://doi.org/10.31198/idealkent.1404984
• Çiğdem, A., Akyol, D. (2016). Ekolojik Sürdürülebilir Kentsel Yönetim Bağlamında Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yasal Olanakları ve 2014 Sonrasındaki Değişimi. TURAN–SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 8(32), 244–250.
• Çilingir, G. A., Güler, İ. Ö. (2020). Afet Politikalarında Risk Unsuru ve Afet Mevzuatında Risk Yönetimi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 152-165.
• Çiner, C. U. (2017). Yeniden Kamu Yönetimi Temel Kanunu: Yerel Yönetimler Alanındaki Bilanço. Memleket Siyaset Yönetim, 12(28), 27-52.
• Demirci, M. (2015). Kentsel İklim Değişikliği Yönetişimi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46, 75-100.
• Demographia. (2022). Demographia World Urban Areas (Built-Up Urban Areas or Urban Agglomerations). https://www.newgeography.com/content/007523-demographia-world-urban-areas-2022-released
• Ek, İ. (2024). Estetik Etki Olarak Zıtlıkların Simbiyozu ve Japon Mekân Atmosferi Tasarımındaki Rolü. Tasarım Kuram, 20(41), 1-13.
• Eren, Ş. G. (2019). Tokyo: Solaris-Güneş İmparatorluğu’nun Dirençli, Kırılgan ve Tehlikeli Kenti. İdealkent, 10(28), 907-941. doi:10.31198/idealkent.635099
• Erkek, S. (2017). ‘Akıllı Şehircilik’ Anlayışı ve Belediyelerin İnovatif Uygulamaları. Medeniyet ve Toplum Dergisi, 1(1), 55-72.
• Eroğlu, E., Taş, S., Dev, M. A., (2023). Dirençli Kent Tasarımında Katılımcılık: Türkiye’de Belediyeler ve STK’lar Arasındaki Paydaşlık İlişkisinin İncelenmesi. International Journal of Social Inquiry, 16(1), 297-313.
• Ersavaş Kavanoz, S. (2020). “Kentsel Direnç” Kavramı Üzerine. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 2(1), 5-24.
• Ersoy, M., Şengül, T. (1997). Kalkınma Kurumlarında Kentler. İktisat Dergisi, 3, 70-78.
• Esenboğa, A. E. (2022). The Roles of National Municipal Associations on Resource Acquisition of c: A Case Study of Turkey. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). The Graduate School of Sciences of Middle East Technical University (ODTÜ). Ankara.
• Figueiredo, L., Honiden, T., Schumann, A. (2018). OECD regional development working papers. Indicators for resilient cities, 2.
• Genç, F. N. (2007), Türkiye’de Kentleşme ve Doğal Afet Riskleri ile İlişkisi. TMMOB Afet Sempozyumu, 349- 358, Ankara.
• Gerçek, D. (2021). 21. Yüzyıl ve Dirençli Kentler. Mimarlık, (417).
• Gergin, E. D. (2024). İklim Değişikliğine Dirençli Kentler: Dünya’da ve Türkiye’de İyi Yerel Yönetim Uygulama Örnekleri. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 94-111.
• Godschalk, D. R. (2003). Urban Hazard Mitigation: Creating Resilient Cities. Natural Hazard Review, 4(3): 136-143.
• Güler, B. A., (2000). Yerel Yönetimleri Güçlendirmek mi? Ademi Merkeziyetçilik mi?. Çağdaş Yerel Yönetimler, 9(2), 14-29.
• Güler, B. A. (2001). Yerel Yönetimlerde Reform Sorunu. Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(3), 7-12.
• Güler, B. A., (2003). Yönetişim: Tüm İktidar Sermaye. Praksis, 9.
• Gündem. (2023, 2 22). Başkan Soyer: "İzmir'i dirençli kent haline getirmek için çalışıyoruz" Başkan Soyer: "İzmir'i dirençli kent haline getirmek için çalışıyoruz". 5 8, 2023 tarihinde olusumhaber.com adresinden alındı.
• Holling, C. S. (1973). Resilience and Stability of Ecological Systems. Annual Review of Ecology and Systematics, 4, 1-23.
• İrdem, İ., Mert, E., (2023). Deprem, Dirençli Kent ve Acil Afet Yönetimi: Türkiye Örneği. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 4(2), 241-276.
• Jabareen, Y. (2013). Planning The Resilient City: Concepts and Strategies For Coping with Climate Change and Environmental Risk. Cities, 31, 220-229.
• Kahraman, S., Polat, E., Korkmazyürek, B. (2022). Salgın ve Afete Yönelik Dirençlilik Eylem Planlaması Dirençli Mahalleler. Kent Akademisi Dergisi, 15(4): 1938-1958. https://doi.org/10.35674/kent.1110519
• Keleş, R. (1984). Japonya’da Yerel Yönetimler. Amme İdaresi Dergisi, 17(3), 101-122.
• Kılıç, S. (2008). Küresel iklim değişikliği sürecinde su yönetimi. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (39), 161-186.
• Korlu, R. K. (2023). Türkiye’de Dirençli Kent Yaklaşımı ve Çevresel Sürdürülebilirliğin Kalkınma Planları Çerçevesinde Değerlendirilmesi. G. Güngör Göksu ve E. Eroğlu (Dü) içinde, Kamu Maliye Politikaları Perspektifinden Çevresel Sürdürülebilir Kalkınma, 203-231. Ankara: Sayıştay Başkanlığı.
• Kundak, S. (2017). Dirençliliğin Temelleri. Resilience, 1(1), 55-69.
• Lfarakh, R. (2021). Dirençli Bir Şehre Doğru. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi. Meerow, S., Newell, J. P. (2019) Urban Resilience For Whom, What, When, Where, and Why?. Urban Geography, 40(3), 309-329, https://doi.org/10.1080/02723638.2016.1206395
• Negiz, N., Yavuzçehre, S. P. (2021). Kent, Kriz ve Yeni Normal. M. Güneş ve G. Hüseyin (Dü) içinde, Türkiye'de Devlet ve Kriz, 296-322. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Oluşum. (2023, 3 10). Bakan Kurum: Risk Kalkanı Planı kapsamında 13 kurul oluşturuldu. 5 8, 2023 tarihinde https://www.trthaber.com/haber/gundem/bakan-kurum-risk-kalkani-plani-kapsaminda-13-kurul-olusturuldu-752120.html adresinden alındı.
• Ortaçeşme, V., Atik, M., Muhammetoglu, H. (2023). Akıllı Kentlerde Akıllı Çevre Uygulamaları: Kashıwanoha (Japonya) ve Antalya. PEYZAJ, 5(1), 1-17. https://doi.org/10.53784/peyzaj.1284594
• Özdemir Metlioğlu, S. (2021). Kapital Birikim Süreçleri ve Kent Kuramları. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 14(33), 184-202. https://doi.org/10.12981/mahder.869440
• Özel, M. (2023). Sosyal Sermaye ve Güven Perspektifinden Bir Klientalizm Okuması. Mülkiye Dergisi, 47(2), 511-548.
• Parlak, C., Partigöç, N. S., (2022). İklim Değişikliği ile Mücadelede Yerel Yönetimlerin Rolü: Yetki ve Sorumluluklar Üzerinden bir İnceleme. Resilience, 321-334.
• Pollitt, C. (2015). Wickedness Will Not Wait: Climate Change and Public Management Research. Public Money&Management, 35(3), 181-186.
• Sabah. (2020). İstanbul’da Sel Felaketi. 5 8, 2023 tarihinde https://www.sabah.com.tr/galeri/yasam/son-dakika-istanbulda-sel-felaketi adresinden alındı.
• Savaşkan, O., Çam, Ç. A., (2019). Kentsel Siyaset Literatürünün Türkiye Yazımındaki Serüveni: Politik Ekonomi ve Kurumsalcı Yaklaşımların Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Memleket Siyaset Yönetim, 147-182.
• Spaans, M., Warterhout, B. (2017). Building up Reilience in Cities Worldwide-Rotterdam as Participant in the 100 Resilient Programme. Cities, 61, 109-116.
• Şahin, S. Z., (2018). Neoliberal Yeniden Ölçeklenme Etkisi Altında Türkiye’de Kentleşme Politikasının Dönüşümü. Alternatif Politika, 10, 1-30.
• Şengül, H. T., (2003). Yerel Devlet Sorunu ve Yerel Devletin Dönüşümünde Yeni Eğilimler. Praksis, 183-220.
• Tekeli, İ. (2009). Cumhuriyetin Belediyecilik Öyküsü 1923-1990. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• The NYC Mayor’s Office of Sustainability. (2017). 1.5°C Aligning New York City with the Paris Climate Agreement. https://www.nyc.gov/assets/sustainability/downloads/pdf/publications/1point5-AligningNYCwithParisAgrmtFORWEB.pdf (Erişim Tarihi: 13 6. 2024).
• Theodore, N., Peck, J., Brenner, N. (2012). Neoliberal Kentçilik: Kentler ve Piyasaların Egemenliği. (Ş. Geniş, Çev.) İdealkent, 7, 21-37.
• Torisu, S. Ş., Çağlayan, P. Ö., & Towhata, I. (2024). Deprem Afeti Etkisinde İki Ülke; Türkiye ve Japonya Örneği. İTÜ Vakfı Dergisi, (91), 44-48.
• Tuğaç, Ç., (2019). Kentsel Dirençlilik Perspektifinden Yerel Yönetimlerin Görevleri ve Sorumlulukları. İdealkent, 984-1019.
• Tuğaç, Ç. (2021). Kentsel Sürdürülebilirlik, Dirençlilik ve İklim Değişikliğiyle Mücadele Bağlamında Yerel Yönetimler Üzerine Bir Değerlendirme. Çağdaş Yerel Yönetimler, 30(2), 21-69.
• Türk, S. (2015). 20. Yüzyıl Kent Kuramları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 41-59.
• Türkeş, M. (2022). IPCC’nin Yeni Yayımlanan İklim Değişikliğinin Etkileri, Uyum ve Etkilenebilirlik Raporu Bize Neler Söylüyor?. Resilience, 6(1), 197-207.
• UN Habiat. (2015a). Local governments’ pocket guide to resilience. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/1726Habitat%20Global%20Activties%202015.pdf (Erişim Tarihi: 13 6. 2024).
• Un Habitat. (2015b). Asia and the Pacific. 43-53. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/1726Habitat%20Global%20Activties%202015.pdf
• UN. (2019). World Population Prospects 2019: Highlights. https://population.un.org/wpp/Publications/Files/wpp2019_10KeyFindings.pdf (Erişim Tarihi: 13 6. 2024)
• Van Herk, S., Rijke, J., Zevenbergen, C., Ashley, R., (2012). Transition Ingovernance of River Basin Management in the Netherlands Through Sociallearning. International Sustainability Transitions Conference, Copenhagen: Denmark. https://www.researchgate.net/publication/259175892_Transition_in_governance_of_River_Basin_Management_in_the_Netherlands_through_social_learning
• Wirth, L. (2002). Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlileşme. A. Alkan, B. Duru (Çev.) içinde, 20. Yüzyıl Kenti (s. 77-106). Ankara: İmge Kitabevi.
• Yavuzçehre, S. P., Aydıner, T. (2013). Afet Yönetim Döngüsü ve Algısı: Türkiye'de Afet Yasaları Üzerine Bir Değerlendirme. Y. Bulut , V. Eren , S. Karakaya, A. Aydın (Dü) içinde, Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, 480-491. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Zengin, O. (2014). Büyükşehir Belediyesi Sisteminin Dönüşümü: Son On Yılın Değerlendirmesi. Ankara Barosu Dergisi, (2), 91-116.