Taşıt Balatalarında Çevreyi ve Sağlığı Etkileyen (Asbetsiz Bilinen) Kanserojen Erionit Liflerin İncelenmesi

Yıl 2009, Cilt: 12 Sayı: 1 - Cilt: 12 Sayı: 1, 0 - 0, 01.03.2009

Kemal Erşan

Öz

Bu çalışmada taşıt egzoz ve gürültü emisyonu dışında mekanik güç iletiminde kullanılan balataların aşınarak ortama yaydıkları partikül emisyonu ve etkisi araştırılmıştır. Taşıtlarda kullanılan balatalar, taşıtın mekanik güç iletiminde kullanılmaktadır. Balatalar kullanım esnasında ısınmakta özelliği değişmekte ve aşınmaya maruz kalarak ortama partikül yaymaktadırlar. Taşıtın bu elemanının sağlığa zararlı asbest içermemesi için denetimler yapılmakta, asbestsiz balata üretimi için çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmada asbestsiz balata olarak satılan güç aktarma organlarından kavrama balatası sıcaklığa bağımlı aşınma testine tabi tutulmuş ve TSE limit değerleri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca SEM - EDS ile, balatanın lifli alanda ve genel alanda mikro yapı ve kimyasal analizi yapılmıştır. Aşınma testinde balata sıcaklığı arttıkça TSE değerlerinde ve asbestsiz üretilmiş balatalarda aşınma miktarı artmasına mukabil, incelenen balatada sıcaklık 100 0C den 200 0C ye artırıldığında aşınma miktarı % 46 azalmıştır. SEM ile yapılan mikroyapı ve EDS ile kimyasal analiz sonuçları, literatürde kanserli tümörden elde edilen SEM ve EDS sonuçları ile karşılaştırılmış, her iki lifli yapının ve kimyasal yapıların kimyasal içerik ve geometrik boyut bakımından benzer olduğu görülmüştür. Sonuçta asbestsiz olarak bilinen ve demir içermeyen asbestin bir alt grubu olan kanserojen yapının ERİONİT olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kavrama Balatası, Asbest, Erionit, Kanser