An Investigation of the Mosque Doors and InteriorWindow Shutters of Mimar Sinan in Istanbul in Termsof Materials, Dimension, Ornament, and Construction

Yıl 2014, Cilt: 17 Sayı: 2, 49 - 57, 01.06.2014

Cevdet Söğütlü Nihat Döngel Abdullah Togay İmran Döngel

Öz

In this study, the investigation of wooden doors and interior window shutters which is present in mosques made by Mimar Sinan in Istanbul and bearing characteristic features of Ottoman period, are aimed to cover in terms of material, dimension, ornament, and construction. With the aid of the form of inventory which is developed in accordance with this aim, by identifying features of 13 mosques’ main entrance doors and interior window shutters, which are made between the years of 1543-1589 in Istanbul were investigated. According to the results of the research, it is defined that walnut is used as a wooden material, all of the internal door and window shatters are symmetrical two-winged and composed of three clipboard and build in the authentic kündekâri technique - while entrance doors of upper clipboards are decorated with a variety of motifs and calligraphy, windows shutters are left plain. In the middle and lower panels richly carved and inlaid decorations are used. In the implement of inlaid, as well as the materials like pearl and ivory, different types of wooden materials are used; in ornamentation, while ten-legged stars are preferred, also square matting, rectangle, octagon and hexagram motifs took place

Anahtar Kelimeler

Ottoman Art, Mimar Sinan, Wooden Doors, Ornament, Mosque Doors.

İstanbul’da Bulunan Mimar Sinan Eseri Cami AhşapKapı ve Pencere İç Kepenklerinin Malzeme, Boyut,Süsleme ve Yapım Tekniği Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, İstanbul’daki Mimar Sinan camilerinde bulunan ve klasik Osmanlı döneminin karakteristik özelliklerini taşıyan ahşap kapı ve pencere iç kepenklerinin malzeme, boyut, süsleme ve yapım tekniği bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca uygun olarak geliştirilen envanter formu yardımı ile İstanbul’da bulunan, 1543-1589 yılları arasında yapılan 13 adet camiye ait ana giriş kapıları ve pencere iç kepeklerinin özellikleri belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, ahşap malzeme olarak ceviz kullanıldığı, kapı ve pencere iç kepenklerinin tamamının simetrik iki kanatlı olup, üç panodan oluştuğu ve gerçek kündekâri tekniğinde yapıldığı, üst panoların giriş kapılarında çeşitli motif ve yazı ile süslenmesine karşın, pencere kepenklerinde boş bırakıldığı belirlenmiştir. Orta ve alt panolarda zengin oyma ve kakma süslemeleri yapılmıştır. Kakma uygulamasında sedef, fildişi gibi malzemelerin yanı sıra, farklı türlerde ahşap malzeme kullanılmış; Tezyinatta, on kollu yıldız tercih edilmiş olmakla birlikte, kare hasır, dikdörtgen, sekizgen ve altılı yıldız motiflerine de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Sanatı, Mimar Sinan, Ahşap Kapılar, Süsleme, Cami Kapıları.