Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods

Mehmet Karahan; Turgay Yıldırım; Zafer Yıldırım

doi:10.2339/politeknik.1655772

Araştırma Makalesi

Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods

Yıl 2025, ERKEN GÖRÜNÜM, 1 - 1

Mehmet Karahan , Turgay Yıldırım , Zafer Yıldırım

https://doi.org/10.2339/politeknik.1655772

Öz

This study reassesses the environmental performance of the Turkic Republics using the 2024 Environmental Performance Index (EPI) data with Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods. CRITIC, Standard Deviation and MEREC methods are used to determine the criteria weights, followed by TOPSIS, ARAS and CRADIS methods to rank the countries. The results reveal certain deviations from the traditional EPI ranking, indicating that Türkiye performed better under the multi-criteria decision-making (MCDM) methods. While Kazakhstan and Uzbekistan generally exhibited the strongest overall performance, Azerbaijan and Kyrgyzstan ranked lower. Despite having the lowest performance in the EPI ranking, Türkiye secured the top position under the TOPSIS method. The study underscores the necessity for more comprehensive analyses to support countries in enhancing their environmental sustainability policies and highlights the potential significance of regional cooperation. Notably, water resources emerged as one of the most critical determinants of environmental performance. The findings suggest that traditional rankings may have certain limitations, whereas MCDM methods provide a more balanced and holistic framework for decision-making. In this context, it is recommended that regional structures such as the Organization of Turkic States enhance environmental cooperation to make sustainability policies more effective.

Anahtar Kelimeler

Environment , Environmental Performance , EPI , MCDM

Kaynakça

[1] Sarkodie S.A., “Environmental performance, biocapacity, carbon & ecological footprint of nations: Drivers, trends and mitigation options”, Science of the Total Environment, 751: 141912, (2021).
[2] Copeland B.R., “Globalization and the Environment”, 2., 575, (2021).
[3] Awan A.M., Azam M., Saeed I.U. and Bakhtyar B., “Does globalization and financial sector development affect environmental quality? A panel data investigation for the Middle East and North African countries”, Environmental Science and Pollution Research, 27(45): 405-45418, (2020).
[4] Karaman Y.E., “Çevre Performans Endeksi Kapsamında Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Karşılaştırılması”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 10(1): 76-85, (2018).
[5] Bek N., “Çevresel Performans Endeksi ve Sürdürülebilir Yönetişim Göstergeleri Kapsaminda Ülke Karşılaştırması: Türkiye ve İsviçre Örneği”, International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 3(2): 36-45, (2019).
[6] Özkan M. and Özcan A., “Veri zarflama analizi (VZA) ile seçilmiş çevresel göstergeler üzerinden bir değerlendirme: OECD performans incelemesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32): 485-508, (2018).
[7] Block S., Emerson J.W., Esty D.C., de Sherbinin A., Wendling Z.A. et al., “2024 Environmental Performance Index”, New Haven, CT: Yale Center for Environmental Law & Policy. epi.yale.edu, (2024).
[8] Wendling Z.A., Jacob M., Esty D.C. and Emerson J.W., “Explaining environmental performance: Insights for progress on sustainability”, Environmental Development, 44, (2022).
[9] Açcı Y., Akarsu G. and Cafrı R., “Döngüsel Ekonomi ve Yeşil Büyüme Çerçevesinde Sürdürülebilir Kalkınma Göstergelerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Seçilmiş AB Ülkelerinden Ampirik Kanıtlar”, Verimlilik Dergisi, Special Issue: 53-66, (2023).
[10] İskenderoğlu Ö., Ünlübulduk S.N. and Karadeniz E., “Karbon Salınımının Belirleyicileri: Çevresel Performans Endeksi’ndeki Ülkelerde Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi, Döngüsel Ekonomi ve Sürdürülebilirlik Özel Sayısı: 23-36, (2023).
[11] Sayın F. and Utkulu U., “Türkiye’nin Döngüsellik Performansı: Avrupa Birliği Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi: 187-204, (2023).
[12] Türe H. and Doğan S., “Avrupa Birliği Ülkelerinin Çevresel Performanslarının MPI ve AMPI Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, Bulletin of Economic Theory and Analysis, 8(2): 225-253, (2023).
[13] Karahan M., Yıldırım Z. and Yıldırım T., “Comparative analysis of Turkey’s environmental performance with Eastern European countries according to international EPI 2022 data”, Green Technologies and Sustainability, 3(1), (2025).
[14] Gelmez E., Eren H. and Özceylan E., “Evaluation of Environmental Performance of OECD Countries Using SD-Based ARAS and WASPAS Methods”, Gazi University Journal of Science, 1(1): 1, (2025).
[15] Latif N., “Comprehensive environmental performance index (CEPI): an intuitive indicator to evaluate the environmental quality over time”, Environmental Research Communications, 4(7): 075016, (2022).
[16] Jain M., Jain T. and Jain P., “Revisiting the nexus between economic growth and environment health: an empirical study on 180 nations”, Environmental Science and Pollution Research, 30(58): 122550-122579, (2023).
[17] Phillips J., “Determining the overall indicated levels, nature, dynamics and influences upon UK sustainability 2000–2018”, Science of The Total Environment, 907: 168021, (2024).
[18] Ünal H. and Polat S., “Çevresel kalite ve ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri için statik panel veri analizi”, Maliye Dergisi, 177: 87-103, (2019).
[19] Tunçarslan N., “BRICS Ülkelerinin İklim ve Çevre Politikaları: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2): 36-50, (2018).
[20] Savaş H., “Consumer Society Environmental Performance Index and Evaluation of Environmental Performance for Turkey According To Environmental”, Journal of History Culture and Art Research, 1(4): 132-148, (2012).
[21] Adeel-Farooq R.M., Raji J.O. and Qamri G.M., “Does financial development influence the overall natural environment? An environmental performance index (EPI) based insight from the ASEAN countries”, Environment, Development and Sustainability, 25(6): 5123-5139, (2023).
[22] Fu Q., Chen Y.E., Jang C.L. and Chang C.P., “The impact of international sanctions on environmental performance”, Science of the Total Environment, 745: 141007, (2020).
[23] Mortezazadeh F., Amiri-Hossein S. and Gholami-Borujeni F., “Comparison of EPI in the field of climate changes indexes in Iran and other countries in 2020 and the relationship between GDP and EPI”, Environmental Health Engineering and Management Journal, 10(1): 23-31, (2023).
[24] Boleti E., Garas A., Kyriakou A. and Lapatinas A., “Economic complexity and environmental performance: evidence from a world sample”, Environmental Modeling & Assessment, 26: 251-270, (2021).
[25] Rey D. and Ozymy J., “A political–institutional explanation of environmental performance in Latin America”, International Area Studies Review, 22(4): 295-311, (2019).
[26] Halkos G. and Zisiadou A., “Relating environmental performance with socioeconomic and cultural factors”, Environmental Economics and Policy Studies, 20: 69-88, (2018).
[27] Morse S., “Relating environmental performance of nation states to income and income inequality”, Sustainable Development, 26(1): 99-115, (2018).
[28] Koziuk V., Dluhopolskyi O., Hayda Y. and Shymanska O., “Typology of welfare states: quality criteria for governance and ecology”, Problems and Perspectives in Management, 16(4): 235-245, (2018).
[29] Bucher S., “Environmental performance as one of the indicators of sustainable development in Asia”, Journal of Environmental Biology, 38(1): 67, (2017).
[30] Hsu A. and Zomer A., “Environmental performance index”, Wiley StatsRef: Statistics Reference Online, 1-5, (2014).
[31] Shahabadi A., Samari H. and Nemati M., “The factors affecting environmental performance Index (EPI) in selected OPEC countries”, Iranian Economic Review, 21(3): 457-467, (2017).
[32] Thomakos D.D. and Alexopoulos T.A., “Carbon intensity as a proxy for environmental performance and the informational content of the EPI”, Energy Policy, 94: 179-190, (2016).
[33] De Leo F. and Miglietta P.P., “The Contribution of Some Environmental Indicators to Sustainable Performance of Countries”, International Journal of Sustainability Policy & Practice, 11(4), (2015).
[34] Hsu A., Lloyd A. and Emerson J.W., “What progress have we made since Rio? Results from the 2012 Environmental Performance Index (EPI) and Pilot Trend EPI”, Environmental Science & Policy, 33: 171-185, (2013).
[35] Marković M., Stanković J., Marjanović I., Krstić B. and Papathanasiou J., “Multi-Criteria Measurement of Agri-Environmental Performance in European Union Countries”, Ekonomika Poljoprivrede, 71(3): 835-851, (2024).
[36] Gökgöz F. and Yalçın E., “Can renewable energy sources be a viable instrument for climate change mitigation? Evidence from EU countries via MCDM methods”, In: Climate Change Science, Elsevier, 19-39, (2021).
[37] Eşiyok S., Ariş E. and Antmen F., “Ranking and Evaluation of G7 Countries and Turkey by GGGI Indicators Using ENTROPY, CRITIC and EDAS Methods”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 38(3): 647-660, (2023).
[38] Örtlek Z., Demirtaş C. and Özgür M.I., “Environmental performance: evidence from Level-2 regions”, Fiscaoeconomia, 7(1): 406-443, (2023).
[39] Öztürk S.P., “The green economy and environmental upgrading in Turkey: A situation analysis”, Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 11(1): 80-104, (2022).
[40] Baležentis T., Li T., Streimikiene D. and Baležentis A., “Is the Lithuanian economy approaching the goals of sustainable energy and climate change mitigation? Evidence from DEA-based environmental performance index”, Journal of Cleaner Production, 116: 23-31, (2016).
[41] Ayçin E. and Çakın E., “Ülkelerin çevresel performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ve bulanık mantık tabanlı bir yaklaşım ile bütünleşik olarak değerlendirilmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3): 631-656, (2019).
[42] Pinar M., “Sensitivity of environmental performance index based on stochastic dominance”, Journal of Environmental Management, 310: 2-14, (2022).
[43] Khanova O., Matyushenko I., Kochańska E., Tretyak V. and Tofaniuk O., “Calculation of sustainable development index in the EU and Ukraine”, Acta Innovations, 40: 79-97, (2021).
[44] Akandere G., “Kuşak Yol Ülkelerinin Lojistik ve Çevresel Performansının Analizi”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(4): 1893-1915, (2021).
[45] Altıntaş F.F., “Ülkelerin Çevre Performanslarının CODAS ve TOPSIS Yöntemleri ile Ölçülmesi: G7 Grubu Ülkeleri Örneği”, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 9(59): 544-559, (2021).
[46] Abdullah L., “A fuzzy decision-making method in developing environmental performance index”, WSEAS Transactions on Environment and Development, 13: 350-359, (2017).
[47] Özkan Aksu E. and Temel Gencer C., “Veri Zarflama Analizi İle OECD Ülkelerinin Çevre Performansının İncelenmesi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (18. EYİ Özel Sayısı): 191-206, (2018).
[48] Senir G., “Evaluation of the environmental sustainability performance of Eastern European countries with integrated MCDM methods”, International Journal of Agriculture Environment and Food Sciences, 8(2): 378-391, (2024).
[49] Akandere G. and Zerenler M., “Doğu Avrupa Ülkelerinin Çevresel ve Ekonomik Performansının Bütünleşik CRITIC-TOPSIS Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(Özel Sayı): 524-535, (2022).
[50] Doğan H., “Seçilmiş Ülkelerin Çevresel Performanslarının Bütünleşik CRITIC-MABAC Yöntemleriyle Ölçülmesi”, Journal of Emerging Economies & Policy, 7(2), (2022).
[51] Tektüfekçi F. and Kutay N., “The relationship between EPI and GDP growth: An examination on developed and emerging Countries”, Journal of Modern Accounting and Auditing, 12(5): 268-276, (2016).
[52] Leithold D. and Lippelt J., “Environment and democracy”, CESifo DICE Report, 14(2): 65-67, (2016).
[53] Çakır S. and Perçin S., “Çok kriterli karar verme teknikleriyle lojistik firmalarında performans ölçümü”, Ege Akademik Bakış, 13(4): 449, (2013).
[54] Adalı E.A. and Işık A.T., “CRITIC and MAUT methods for the contract manufacturer selection problem”, European Journal of Multidisciplinary Studies, 2(5): 93-101, (2017).
[55] Madić M. and Radovanovic M., “Ranking of some most commonly used nontraditional machining processes using ROV and CRITIC methods”, UPB Scientific Bulletin, Series D, 77(2): 193-204, (2015).
[56] Keshavarz-Ghorabaee M., Amiri M., Zavadskas E.K., Turskis Z. and Antucheviciene J., “Determination of objective weights using a new method based on the removal effects of criteria (MEREC)”, Symmetry, 13(4): 525, (2021).
[57] Nguyen P.H., Tsai J.F., Nguyen V.T., Vu D.D. and Dao T.K., “A decision support model for financial performance evaluation of listed companies in the Vietnamese retailing industry”, The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(12): 1005-1015, (2020).
[58] Özden Ü.H., “Topsis yöntemi ile Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkelerin ekonomik göstergelere göre sıralanması”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2): 215-236, (2011).
[59] Güntut C. and Gökdalay M., “Aircraft Selection Decision Support Model for Fleet Planning of the Low Cost Airlines”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2): 460-478, (2023).
[60] Turskis Z. and Zavadskas E.K., “A novel method for multiple criteria analysis: grey additive ratio assessment (ARAS-G) method”, Informatica, 21(4): 597-610, (2010).
[61] Puška A., Božanić D., Nedeljković M. and Janošević M., “Green supplier selection in an uncertain environment in agriculture using a hybrid MCDM model: Z-Numbers–Fuzzy LMAW–Fuzzy CRADIS model”, Axioms, 11(9): 427, (2022).
[62] Durmić E., Stević Ž., Chatterjee P., Vasiljević M. and Tomašević M., “Sustainable supplier selection using combined FUCOM–Rough SAW model”, Reports in Mechanical Engineering, 1(1): 34-43, (2020).
[63] Ersoy N., “Kriter Ağırlıklandırma Yöntemlerinin ÇKKV Sonuçları Üzerindeki Etkisine Yönelik Gerçek Bir Hayat Uygulaması”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(4): 1449-1463, (2022).
[64] Ecer F. and Pamucar D., “A novel LOPCOW‐DOBI multi‐criteria sustainability performance assessment methodology: An application in developing country banking sector”, Omega, 112: 102690, (2022).
[65] Keleş N., “Çevresel Performans İndeksi Değerlendirmesinde Kullanılan Kriter Ağırlıklarının Objektif Yöntemlerle Belirlenmesi: OECD Ülkeleri Örneği”, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2): 632-651, (2024).
[66] Kaya S.K., Ayçin E. and Pamucar D., “Evaluation of social factors within the circular economy concept for European countries”, Central European Journal of Operations Research, 31(1): 73-108, (2023).
[67] Şahin Y., Kasap S.S., Özkan E. and Demirağaç G., “Çok Kriterli Karar Vermede Ağırlıklandırma Yöntemlerinin Karar Üzerindeki Etkisi: AHS ve AAS Kıyaslaması”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3): 1841-1860, (2021).
[68] Hwang C.L. and Yoon K., “Methods for multiple attribute decision making”, In: Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications A State-of-the-Art Survey, 58-191, (1981).
[69] Oki T. and Kanae S., “Global hydrological cycles and world water resources”, Science, 313(5790): 1068-1072, (2006).
[70] Bates B., Kundzewicz Z. and Wu S., “Climate change and water”, Intergovernmental Panel on Climate Change Secretariat, (2008).

Türki Cumhuriyetlerinin Çevresel Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Ölçülmesi

Yıl 2025, ERKEN GÖRÜNÜM, 1 - 1

Mehmet Karahan , Turgay Yıldırım , Zafer Yıldırım

https://doi.org/10.2339/politeknik.1655772

Öz

Bu çalışma, Türk Cumhuriyetlerinin çevresel performansını 2024 Çevresel Performans Endeksi (EPI) verileri kullanılarak Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleriyle yeniden değerlendirmektedir. Kriter ağırlıklarının belirlenmesinde CRITIC, Standart Sapma ve MEREC yöntemleri kullanılmış; ardından ülkelerin sıralanması için TOPSIS, ARAS ve CRADIS yöntemleri uygulanmıştır. Sonuçlar, geleneksel EPI sıralamasıyla bazı farklılıklar göstererek Türkiye’nin ÇKKV yöntemleri altında daha iyi bir performans sergilediğini ortaya koymaktadır. Kazakistan ve Özbekistan genel olarak en yüksek performansı gösterirken, Azerbaycan ve Kırgızistan daha düşük sıralarda yer almıştır. Türkiye, EPI sıralamasında en düşük performansa sahip olmasına rağmen, TOPSIS yöntemine göre birinci sırada yer almıştır. Çalışma, ülkelerin çevresel sürdürülebilirlik politikalarını geliştirmeleri için daha kapsamlı analizlere ihtiyaç duyduklarını ve bölgesel iş birliğinin potansiyel önemini vurgulamaktadır. Özellikle su kaynakları, çevresel performansın en kritik belirleyicilerinden biri olarak öne çıkmıştır. Bulgular, geleneksel sıralamaların belirli sınırlılıklar taşıyabileceğini, buna karşın ÇKKV yöntemlerinin karar alma süreçlerine daha dengeli ve bütüncül bir çerçeve sunduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, Türk Devletleri Teşkilatı gibi bölgesel yapıların çevresel iş birliğini artırarak sürdürülebilirlik politikalarını daha etkin hale getirmeleri önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre , Çevresel Performans , EPI , ÇKKV

Kaynakça

[1] Sarkodie S.A., “Environmental performance, biocapacity, carbon & ecological footprint of nations: Drivers, trends and mitigation options”, Science of the Total Environment, 751: 141912, (2021).
[2] Copeland B.R., “Globalization and the Environment”, 2., 575, (2021).
[3] Awan A.M., Azam M., Saeed I.U. and Bakhtyar B., “Does globalization and financial sector development affect environmental quality? A panel data investigation for the Middle East and North African countries”, Environmental Science and Pollution Research, 27(45): 405-45418, (2020).
[4] Karaman Y.E., “Çevre Performans Endeksi Kapsamında Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Karşılaştırılması”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 10(1): 76-85, (2018).
[5] Bek N., “Çevresel Performans Endeksi ve Sürdürülebilir Yönetişim Göstergeleri Kapsaminda Ülke Karşılaştırması: Türkiye ve İsviçre Örneği”, International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 3(2): 36-45, (2019).
[6] Özkan M. and Özcan A., “Veri zarflama analizi (VZA) ile seçilmiş çevresel göstergeler üzerinden bir değerlendirme: OECD performans incelemesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32): 485-508, (2018).
[7] Block S., Emerson J.W., Esty D.C., de Sherbinin A., Wendling Z.A. et al., “2024 Environmental Performance Index”, New Haven, CT: Yale Center for Environmental Law & Policy. epi.yale.edu, (2024).
[8] Wendling Z.A., Jacob M., Esty D.C. and Emerson J.W., “Explaining environmental performance: Insights for progress on sustainability”, Environmental Development, 44, (2022).
[9] Açcı Y., Akarsu G. and Cafrı R., “Döngüsel Ekonomi ve Yeşil Büyüme Çerçevesinde Sürdürülebilir Kalkınma Göstergelerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Seçilmiş AB Ülkelerinden Ampirik Kanıtlar”, Verimlilik Dergisi, Special Issue: 53-66, (2023).
[10] İskenderoğlu Ö., Ünlübulduk S.N. and Karadeniz E., “Karbon Salınımının Belirleyicileri: Çevresel Performans Endeksi’ndeki Ülkelerde Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi, Döngüsel Ekonomi ve Sürdürülebilirlik Özel Sayısı: 23-36, (2023).
[11] Sayın F. and Utkulu U., “Türkiye’nin Döngüsellik Performansı: Avrupa Birliği Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi: 187-204, (2023).
[12] Türe H. and Doğan S., “Avrupa Birliği Ülkelerinin Çevresel Performanslarının MPI ve AMPI Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, Bulletin of Economic Theory and Analysis, 8(2): 225-253, (2023).
[13] Karahan M., Yıldırım Z. and Yıldırım T., “Comparative analysis of Turkey’s environmental performance with Eastern European countries according to international EPI 2022 data”, Green Technologies and Sustainability, 3(1), (2025).
[14] Gelmez E., Eren H. and Özceylan E., “Evaluation of Environmental Performance of OECD Countries Using SD-Based ARAS and WASPAS Methods”, Gazi University Journal of Science, 1(1): 1, (2025).
[15] Latif N., “Comprehensive environmental performance index (CEPI): an intuitive indicator to evaluate the environmental quality over time”, Environmental Research Communications, 4(7): 075016, (2022).
[16] Jain M., Jain T. and Jain P., “Revisiting the nexus between economic growth and environment health: an empirical study on 180 nations”, Environmental Science and Pollution Research, 30(58): 122550-122579, (2023).
[17] Phillips J., “Determining the overall indicated levels, nature, dynamics and influences upon UK sustainability 2000–2018”, Science of The Total Environment, 907: 168021, (2024).
[18] Ünal H. and Polat S., “Çevresel kalite ve ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri için statik panel veri analizi”, Maliye Dergisi, 177: 87-103, (2019).
[19] Tunçarslan N., “BRICS Ülkelerinin İklim ve Çevre Politikaları: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2): 36-50, (2018).
[20] Savaş H., “Consumer Society Environmental Performance Index and Evaluation of Environmental Performance for Turkey According To Environmental”, Journal of History Culture and Art Research, 1(4): 132-148, (2012).
[21] Adeel-Farooq R.M., Raji J.O. and Qamri G.M., “Does financial development influence the overall natural environment? An environmental performance index (EPI) based insight from the ASEAN countries”, Environment, Development and Sustainability, 25(6): 5123-5139, (2023).
[22] Fu Q., Chen Y.E., Jang C.L. and Chang C.P., “The impact of international sanctions on environmental performance”, Science of the Total Environment, 745: 141007, (2020).
[23] Mortezazadeh F., Amiri-Hossein S. and Gholami-Borujeni F., “Comparison of EPI in the field of climate changes indexes in Iran and other countries in 2020 and the relationship between GDP and EPI”, Environmental Health Engineering and Management Journal, 10(1): 23-31, (2023).
[24] Boleti E., Garas A., Kyriakou A. and Lapatinas A., “Economic complexity and environmental performance: evidence from a world sample”, Environmental Modeling & Assessment, 26: 251-270, (2021).
[25] Rey D. and Ozymy J., “A political–institutional explanation of environmental performance in Latin America”, International Area Studies Review, 22(4): 295-311, (2019).
[26] Halkos G. and Zisiadou A., “Relating environmental performance with socioeconomic and cultural factors”, Environmental Economics and Policy Studies, 20: 69-88, (2018).
[27] Morse S., “Relating environmental performance of nation states to income and income inequality”, Sustainable Development, 26(1): 99-115, (2018).
[28] Koziuk V., Dluhopolskyi O., Hayda Y. and Shymanska O., “Typology of welfare states: quality criteria for governance and ecology”, Problems and Perspectives in Management, 16(4): 235-245, (2018).
[29] Bucher S., “Environmental performance as one of the indicators of sustainable development in Asia”, Journal of Environmental Biology, 38(1): 67, (2017).
[30] Hsu A. and Zomer A., “Environmental performance index”, Wiley StatsRef: Statistics Reference Online, 1-5, (2014).
[31] Shahabadi A., Samari H. and Nemati M., “The factors affecting environmental performance Index (EPI) in selected OPEC countries”, Iranian Economic Review, 21(3): 457-467, (2017).
[32] Thomakos D.D. and Alexopoulos T.A., “Carbon intensity as a proxy for environmental performance and the informational content of the EPI”, Energy Policy, 94: 179-190, (2016).
[33] De Leo F. and Miglietta P.P., “The Contribution of Some Environmental Indicators to Sustainable Performance of Countries”, International Journal of Sustainability Policy & Practice, 11(4), (2015).
[34] Hsu A., Lloyd A. and Emerson J.W., “What progress have we made since Rio? Results from the 2012 Environmental Performance Index (EPI) and Pilot Trend EPI”, Environmental Science & Policy, 33: 171-185, (2013).
[35] Marković M., Stanković J., Marjanović I., Krstić B. and Papathanasiou J., “Multi-Criteria Measurement of Agri-Environmental Performance in European Union Countries”, Ekonomika Poljoprivrede, 71(3): 835-851, (2024).
[36] Gökgöz F. and Yalçın E., “Can renewable energy sources be a viable instrument for climate change mitigation? Evidence from EU countries via MCDM methods”, In: Climate Change Science, Elsevier, 19-39, (2021).
[37] Eşiyok S., Ariş E. and Antmen F., “Ranking and Evaluation of G7 Countries and Turkey by GGGI Indicators Using ENTROPY, CRITIC and EDAS Methods”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 38(3): 647-660, (2023).
[38] Örtlek Z., Demirtaş C. and Özgür M.I., “Environmental performance: evidence from Level-2 regions”, Fiscaoeconomia, 7(1): 406-443, (2023).
[39] Öztürk S.P., “The green economy and environmental upgrading in Turkey: A situation analysis”, Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 11(1): 80-104, (2022).
[40] Baležentis T., Li T., Streimikiene D. and Baležentis A., “Is the Lithuanian economy approaching the goals of sustainable energy and climate change mitigation? Evidence from DEA-based environmental performance index”, Journal of Cleaner Production, 116: 23-31, (2016).
[41] Ayçin E. and Çakın E., “Ülkelerin çevresel performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ve bulanık mantık tabanlı bir yaklaşım ile bütünleşik olarak değerlendirilmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3): 631-656, (2019).
[42] Pinar M., “Sensitivity of environmental performance index based on stochastic dominance”, Journal of Environmental Management, 310: 2-14, (2022).
[43] Khanova O., Matyushenko I., Kochańska E., Tretyak V. and Tofaniuk O., “Calculation of sustainable development index in the EU and Ukraine”, Acta Innovations, 40: 79-97, (2021).
[44] Akandere G., “Kuşak Yol Ülkelerinin Lojistik ve Çevresel Performansının Analizi”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(4): 1893-1915, (2021).
[45] Altıntaş F.F., “Ülkelerin Çevre Performanslarının CODAS ve TOPSIS Yöntemleri ile Ölçülmesi: G7 Grubu Ülkeleri Örneği”, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 9(59): 544-559, (2021).
[46] Abdullah L., “A fuzzy decision-making method in developing environmental performance index”, WSEAS Transactions on Environment and Development, 13: 350-359, (2017).
[47] Özkan Aksu E. and Temel Gencer C., “Veri Zarflama Analizi İle OECD Ülkelerinin Çevre Performansının İncelenmesi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (18. EYİ Özel Sayısı): 191-206, (2018).
[48] Senir G., “Evaluation of the environmental sustainability performance of Eastern European countries with integrated MCDM methods”, International Journal of Agriculture Environment and Food Sciences, 8(2): 378-391, (2024).
[49] Akandere G. and Zerenler M., “Doğu Avrupa Ülkelerinin Çevresel ve Ekonomik Performansının Bütünleşik CRITIC-TOPSIS Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(Özel Sayı): 524-535, (2022).
[50] Doğan H., “Seçilmiş Ülkelerin Çevresel Performanslarının Bütünleşik CRITIC-MABAC Yöntemleriyle Ölçülmesi”, Journal of Emerging Economies & Policy, 7(2), (2022).
[51] Tektüfekçi F. and Kutay N., “The relationship between EPI and GDP growth: An examination on developed and emerging Countries”, Journal of Modern Accounting and Auditing, 12(5): 268-276, (2016).
[52] Leithold D. and Lippelt J., “Environment and democracy”, CESifo DICE Report, 14(2): 65-67, (2016).
[53] Çakır S. and Perçin S., “Çok kriterli karar verme teknikleriyle lojistik firmalarında performans ölçümü”, Ege Akademik Bakış, 13(4): 449, (2013).
[54] Adalı E.A. and Işık A.T., “CRITIC and MAUT methods for the contract manufacturer selection problem”, European Journal of Multidisciplinary Studies, 2(5): 93-101, (2017).
[55] Madić M. and Radovanovic M., “Ranking of some most commonly used nontraditional machining processes using ROV and CRITIC methods”, UPB Scientific Bulletin, Series D, 77(2): 193-204, (2015).
[56] Keshavarz-Ghorabaee M., Amiri M., Zavadskas E.K., Turskis Z. and Antucheviciene J., “Determination of objective weights using a new method based on the removal effects of criteria (MEREC)”, Symmetry, 13(4): 525, (2021).
[57] Nguyen P.H., Tsai J.F., Nguyen V.T., Vu D.D. and Dao T.K., “A decision support model for financial performance evaluation of listed companies in the Vietnamese retailing industry”, The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(12): 1005-1015, (2020).
[58] Özden Ü.H., “Topsis yöntemi ile Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkelerin ekonomik göstergelere göre sıralanması”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2): 215-236, (2011).
[59] Güntut C. and Gökdalay M., “Aircraft Selection Decision Support Model for Fleet Planning of the Low Cost Airlines”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2): 460-478, (2023).
[60] Turskis Z. and Zavadskas E.K., “A novel method for multiple criteria analysis: grey additive ratio assessment (ARAS-G) method”, Informatica, 21(4): 597-610, (2010).
[61] Puška A., Božanić D., Nedeljković M. and Janošević M., “Green supplier selection in an uncertain environment in agriculture using a hybrid MCDM model: Z-Numbers–Fuzzy LMAW–Fuzzy CRADIS model”, Axioms, 11(9): 427, (2022).
[62] Durmić E., Stević Ž., Chatterjee P., Vasiljević M. and Tomašević M., “Sustainable supplier selection using combined FUCOM–Rough SAW model”, Reports in Mechanical Engineering, 1(1): 34-43, (2020).
[63] Ersoy N., “Kriter Ağırlıklandırma Yöntemlerinin ÇKKV Sonuçları Üzerindeki Etkisine Yönelik Gerçek Bir Hayat Uygulaması”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(4): 1449-1463, (2022).
[64] Ecer F. and Pamucar D., “A novel LOPCOW‐DOBI multi‐criteria sustainability performance assessment methodology: An application in developing country banking sector”, Omega, 112: 102690, (2022).
[65] Keleş N., “Çevresel Performans İndeksi Değerlendirmesinde Kullanılan Kriter Ağırlıklarının Objektif Yöntemlerle Belirlenmesi: OECD Ülkeleri Örneği”, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2): 632-651, (2024).
[66] Kaya S.K., Ayçin E. and Pamucar D., “Evaluation of social factors within the circular economy concept for European countries”, Central European Journal of Operations Research, 31(1): 73-108, (2023).
[67] Şahin Y., Kasap S.S., Özkan E. and Demirağaç G., “Çok Kriterli Karar Vermede Ağırlıklandırma Yöntemlerinin Karar Üzerindeki Etkisi: AHS ve AAS Kıyaslaması”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3): 1841-1860, (2021).
[68] Hwang C.L. and Yoon K., “Methods for multiple attribute decision making”, In: Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications A State-of-the-Art Survey, 58-191, (1981).
[69] Oki T. and Kanae S., “Global hydrological cycles and world water resources”, Science, 313(5790): 1068-1072, (2006).
[70] Bates B., Kundzewicz Z. and Wu S., “Climate change and water”, Intergovernmental Panel on Climate Change Secretariat, (2008).

Toplam 70 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	İngilizce
Konular	Çok Ölçütlü Karar Verme
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Mehmet Karahan 0000-0002-0402-0020 Turgay Yıldırım 0000-0003-2865-2599 Zafer Yıldırım 0000-0002-7554-4112
Erken Görünüm Tarihi	29 Haziran 2025
Yayımlanma Tarihi	11 Ekim 2025
Gönderilme Tarihi	11 Mart 2025
Kabul Tarihi	23 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2025 ERKEN GÖRÜNÜM

Kaynak Göster

APA	Karahan, M., Yıldırım, T., & Yıldırım, Z. (2025). Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods. Politeknik Dergisi1-1. https://doi.org/10.2339/politeknik.1655772
AMA	Karahan M, Yıldırım T, Yıldırım Z. Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods. Politeknik Dergisi. Published online 01 Haziran 2025:1-1. doi:10.2339/politeknik.1655772
Chicago	Karahan, Mehmet, Turgay Yıldırım, ve Zafer Yıldırım. “Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods”. Politeknik Dergisi, Haziran (Haziran 2025), 1-1. https://doi.org/10.2339/politeknik.1655772.
EndNote	Karahan M, Yıldırım T, Yıldırım Z (01 Haziran 2025) Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods. Politeknik Dergisi 1–1.
IEEE	M. Karahan, T. Yıldırım, ve Z. Yıldırım, “Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods”, Politeknik Dergisi, ss. 1–1, Haziran2025, doi: 10.2339/politeknik.1655772.
ISNAD	Karahan, Mehmet vd. “Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods”. Politeknik Dergisi. Haziran2025. 1-1. https://doi.org/10.2339/politeknik.1655772.
JAMA	Karahan M, Yıldırım T, Yıldırım Z. Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods. Politeknik Dergisi. 2025;:1–1.
MLA	Karahan, Mehmet vd. “Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods”. Politeknik Dergisi, 2025, ss. 1-1, doi:10.2339/politeknik.1655772.
Vancouver	Karahan M, Yıldırım T, Yıldırım Z. Measuring Environmental Performance of Turkic Republics with Multicriteria Decision Making Methods. Politeknik Dergisi. 2025:1-.

Makale Dosyaları

Tam Metin

TARANDIĞIMIZ DİZİNLER (ABSTRACTING / INDEXING)

download Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası ile lisanslanmıştır.