Öz
The oldest historical sources available in the history of Turkish music date back to the ninth century. Safiyüddin Urmevi, one of the most important scientists this century and the founder of the systemist school started a new era when he introduced the systematic approach towards the theory of Turkish music that appeared in the tenth century. Edvars – written pieces investigating the rules of Turkish music- were consulted as the primary sources for the transfer of music culture from this time until the twentieth century, at the beginning of which the first samples of Turkish music have been recorded. The recordings facilitated transferring the performances of the masters to the new generations. We can analyze the performances of the masters using the frequency analysis techniques and understand their preferences of various pitches which is important to establish a unifying theory for Turkish music as the search for such a theory still continues. The results of the analysis of the recordings of the master artists will be the basis of a system where the theory and the practice are consistent with each other. The Arel / Ezgi / Uzdilek (AEU) tuning system, which was developed under the leadership of Hüseyin Saadettin Arel, one of the twentieth-century theorists, is still widely used.
Hicaz, nikriz, hüzzam çenies and many makams such as hicaz, nikriz, hüzzam, karcığar, suzinak, saba in AEU theory, are described as structures using augmented second intervals. Although all these structures are described using the 12 comma augmented second interval values, they have different pitch usage characteristics during the performance. This issue, together with other issues, brings along criticisms that the AUE system is insufficient to describe the relevant cesnies and makams and that it is insufficient in terms of the musical notations. This study applies frequency analysis techniques to the published recording samples of the performer Kani Karaca and examines his preferences of pitches on the augmented second intervals. Each performance is analyzed separately for each makam sample according to the ahenks they are performed and the results are compared to each other. The impact of the changes in the tuning order on the performance is investigated. For each makam, all samples belonging to that makam are analyzed and the results are aggregated. The values of the augmented second pitches used in nikriz and hicaz makams are compared to those in hüzzam, karcığar, and suzinak makams. The variable structure of the pitches used in the fourth-order of hüzzam and saba makams is examined and compared with those used in the other makams. Hicaz and saba çenies used in the saba makam, are examined in terms of pitch usage characteristics and are compared with the values obtained from the other makams. By determining whether the interval values that are not used in the AEU system are used in performance, we demonstrate how well the theory captures the practice and contributes to establishing a unifying theory of Turkish music and a domain database for computational musicology.
Anahtar Kelimeler
Kani Karaca Çeşni Frequency Analysis Makam Theory Computational Turkish Music Theory
Kaynakça
- Arel, H. Saadettin. 1968. “Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri.” İstanbul: Hüsnütabiat Matbaası.
- Bardakçı, Murat. 1986. “Maragalı Abdülkadir.” İstanbul: Pan Yayınları.
- Bozkurt, Barış. 2008. “An automatic pitch analysis method for turkish maqam music”. Journal of New Music Research.
- Bozkurt, Barış. Ozan Yarman, M. Kemal Karaosmanoğlu ve Can Akkoç. 2009. “Weighing Diverse Theoretical Models On Turkish Maqam Music Against Pitch Measurements: A Comparison Of Peaks Automatically Derived From Frequency Histograms With Proposed Scale Tones”, Journal of New Music Research, 38/1, 45-70.
- Çiftçi, R. Muhammed, 2019. “Kani Karaca ve Bekir Sıdkı Sezgin’in Ezan Tekbirleri Çerçevesinde Tony Adlı Ses Analiz Yazılımının İşlevselliği” Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı:43, Erzurum.
- Güntekin, Mehmet. 2016. “Vefatının 5. Yılında Kâni Karaca”, İBB Yayınları, İstanbul.
- Güray, Cenk. 2012. “Bin Yılın Mirası, Makamı Var Eden Döngü: Edvar Geleneği.” İstanbul: Pan Yayıncılık.
- Kaçar, Y. Gülçin. 2002. “Yorgo Bacanos’un Ud Taksimleri”, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları Ankara.
- Kaçar, Y. Gülçin. 2005. “Aral-Ezgi-Uzdilek Kuramında Artık İkili Aralığı ve Çeşitli Makamlara Göre Uygulamadaki Yansımaları” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı:18, Kayseri.
- Karaosmanoğlu, M. Kemal. 2004.” Türk musikisi perdelerini ölçüm, analiz ve test teknikleri”, Yıldız Teknik Üniversitesi Müzik Konferansı, İstanbul.
- Karaosmanoğlu, M. Kemal. 2012. “Türk Musikisinde Makamların 53TET’e Göre Tanımlanması Yolunda Bir Adım”. Porte Akademik, 4(1), 60–65.
- Özalp, Nazmi. 1986. “Türk Musikisi Tarihi.” Ankara: TRT Basılı Yayınlar Müdürlüğü.
- Özek, Eren, 2014. “Makam Teorisi Eğitiminde Çeşniler Arasındaki İlişkilerin Önemi”, Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi Müzik Eğitimi Özel Sayısı, Sayı 9 İstanbul.
- Özek, Eren, 2014. “20. Yüzyıl Türk Müziği İcrasında Perde Anlayışı”, Türk Musikisi Vakfı, İstanbul.
- Özek, Eren, 2014. “21. Yüzyıl Türk Müziği İcrasında Perde Anlayışı”, Türk Musikisi Vakfı, İstanbul.
- Özkan, İ. Hakkı. 2006. “Türk Musikisi Nazariyatı ve Usulleri Kudüm Velveleleri” (8. Baskı) Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Signell L. Karl. 2006 Makam. İ. Gökçen (Çev). Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
- Turabi, A. Hakkı. 2003. “Ebû Ya‘kūb b. İshâk el-Kindî’nin Müzik Risâlelerinde Tesbit Edilen Terimler” M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi 25 (2003/2), 65-78
- Ünlü, Cemal. 2004. “Git Zaman Gel Zaman, Fonograf Gramofon Taş Plak”, Pan Yayıncılık, İstanbul. Bozkurt, B., Gedik, A.C., Savacı, F.A., Karaosmanoğlu, M.K., Özbek, E. (2010), "Klasik Türk Müziği Kayıtlarının Otomatik Olarak Notaya Dökülmesi ve Otomatik Makam Tanıma" (Proje No:107E024). İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü.
- Paçacı, T. Gönül, 2019. “Kani Karaca”, TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/karaca-kani (17.04.2121).
- Karaosmanoğlu, M. Kemal. 2003. İcra Analizi programı. URL: www.musiki.org/icra_analizi.htm (01.04.2021).
- Karaca, Kani. Hicaz Radyo Programı, https://www.youtube.com/watch?v=9_fAJNg9IcE, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Hicaz Ezan Kaydı, https://www.youtube.com/watch?v=zy9f125WFv4, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Hicaz Ezan Kaydı, https://www.youtube.com/watch?v=cIreaU1mFN4, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Sevginle İnan Gönlüme Sen Başka Cihansın, https://www.youtube.com/watch?v=kToL2b7HDtE, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Sevginle İnan Gönlüme Sen Başka Cihansın, https://www.youtube.com/watch?v=clKvqr0gOuw, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Mecnun Gibi Duy Özlemi Leyla'yı Hatırla, https://www.youtube.com/watch?v=MYdAwacDT38, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Hiç Düşmedi Dilimden Ne Hâtıran Ne Adın, https://www.youtube.com/watch?v=ws7uTy_kHXE, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. İ̇lâhe'l-Âleminsin Rabb-i Âlâ, https://www.youtube.com/watch?v=XQr7NCmDB9I, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Hüzzam Beste, https://www.youtube.com/watch?v=I-oosxp3b8M, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Zülfü Siyâhına Râm Oldu Ş̧u Kalbim Ey Çiçek, https://www.youtube.com/watch?v=3Kvx6DvtArw, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Zahme-i Sevdâ-nisârın, https://www.youtube.com/watch?v=5RO40Lmr3PU, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Zahme-i Sevdâ-nisârın, https://www.youtube.com/watch?v=6loKULpUdk4, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Dağıtma Ey Saba Geysu-yi Yari Perişan Eyleme, https://www.youtube.com/watch?v=1BRACDgUIdA, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Saba Takım, https://www.youtube.com/watch?v=X0SPWiGykD8, (01.04.2021)
- Karaca, Kani. Saba Ezan, https://www.youtube.com/watch?v=RDZskBRIycE, (01.04.2021)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Müzik |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 7 Aralık 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Nisan 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Sayı: 21 |
Kaynak Göster
- Makale Dosyaları